Inleiding

De traditionele, jaarlijkse donateursbijeenkomst van de Stichting v/h Rotterdamse Tramweg Maatschappij in Ouddorp is voor de donateurs niet alleen een feestje, maar ook vaak een mooie gelegenheid om de vrijwilligers weer eens in het echt te ontmoeten en te spreken. Je bent toch een beetje familie van elkaar geworden en de virtuele contacten vragen soms om een stevige handdruk of een schouderklop voor wéér een nieuw bereikt doel.

Op zaterdag 28 september 2019 stroomden plm. 250 donateurs samen op de inmiddels bekende en vertrouwde locatie in het museum. De ontvangst met koffie en cake werd weer keurig verzorgd door het cateringpersoneel. Het uitgebreide assortiment is ruim voldoende om de lange dag niet al te hongerig door te komen. Dus de broodjes kroket bewaren we voor later in de middag.

Bij eerdere gelegenheden dit jaar werd al vaker genoemd, dat 2019 een memorabel jaar is: 30 jaar RTM in Ouddorp blijft een gedenkwaardig feit na de verhuizing uit Hellevoetsluis in 1989. Een periode waarin de RTM zich opgewerkt heeft tot “een belangrijke partner in het totaalpakket van het toerisme wat de Kop van Goeree te bieden heeft”, zoals voorzitter Roel Sparreboom in de laatste Tramkoerier al beschreef. Het goed gaat met de bekendheid van het museum, regionaal, landelijk en zelfs internationaal gezien de vele buitenlandse bezoekers. “We zijn een levende organisatie, inclusief alle wel en wee”.

De weersvooruitzichten voor deze dag beloofden niet veel goeds voor de buitenactiviteiten, maar dat bleek nog reuze mee te vallen. De felle regenbui die overtrok tijdens de vergadering in de remise was goed getimed en daarna waren er zon en wolkenluchten genoeg om nog fraaie foto’s te maken. De straffe zeewind blies de belangstelling niet weg.

Ook dit jaar was er verrassing: op het remiseterrein kon men de “krol met bielzenuitlegtang” bewonderen. Pardon? Een “krol”, vakjargon voor een kraan op lorries, aangepast voor gebruik op smalspoor heeft zijn diensten al bewezen bij de spoorwerkzaamheden. Met een vernuftig aangebouwd mechanisme kunnen vier dwarsliggers op de juiste afstand van elkaar in één keer “uitgelegd” worden. Dat gaat niet alleen sneller en nauwkeuriger, maar bespaart een hoop gesjouw en menselijke spierkracht. Afijn, de Dienst van Weg & Werken voldoet zo op haar eigen manier aan de arbo-wetgeving, ook op smalspoor !

Maar eerst werd er kort vergaderd.

↑→ Mark Grootendorst, Leider van den Dienst (links) en Roel Sparreboom, Voorzitter van de Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (rechts) spreken de donateurs toe.

Terugblikken en vooruit kijken

We beginnen bij het begin: het RTM Museum was deze dag voor publiek gesloten wegens "een besloten bijeenkomst", zo was vooraf aangekondigd op sociale media en in de recente Tramkoerier.

De dag begon zoals bij de RTM intussen bijna gebruikelijk: gastvrijheid voor de ongeveer 250 aanwezige donateurs. Kort na 11.00 uur liep de grote parkeerplaats bij de remise al vol met bezoekers, terwijl museumbus RTM 107 “Grasklokje” als pendelbus (met chauffeur Jaap van Splunter) ook al onderweg was vanaf station Rotterdam-Lombardijen waar het zijn OV-reizigers ophaalde voor een directe rit naar Ouddorp. Service van de zaak… want deze uithoek in De Punt aan het begin van de Brouwersdam is doorgaans niet op het Openbaar Vervoer aangesloten. De dichtstbijzijnde OV-halte ligt op de Brouwersdam op zo’n 25 minuten lopen….. of in Port Zélande. Naar verluidt is het wel eens voorgekomen, dat de OV-buschauffeur bereid was over de parallelrijbaan te rijden en zo zijn reizigers voor de RTM-deur kon afzetten, maar dat zal een eenmalige actie zijn geweest.

Rond 12:00 uur begon het programma zoals te verwachten was: een (korte) vergadering in de remiseloods voor en met de donateurs waarin het bestuur zou terugblikken op het voorbije jaar: het traditionele jaaroverzicht.

Buiten was het materieel opgesteld dat dienst zou doen op deze dag en in de winkel kon wat rondgesnuffeld worden in het zeer uitgebreide assortiment. De remise liep langzaamaan vol met donateurs en genodigden. Voorzitter Roel Sparreboom verwelkomde iedereen en gaf meteen maar door, dat voor deze bijeenkomst een half uurtje uitgetrokken was: “we zijn geen praters maar doeners”. We staan er als rijdend museum goed voor. Maar er is ook een schaduwkant: we hebben een hechte groep van vrijwilligers. Door allerlei oorzaken, zoals ziektes, ongevallen (buiten de RTM), overlijden of ouderdom, zijn enkele vrijwilligers niet meer beschikbaar. Dat zijn droevige omstandigheden, maar gelukkig komen er ook weer medewerkers bij. Daar zijn we niet alleen trots op, maar vraagt ook zorgvuldige coaching en opleiding. Vooral jonge mensen die het ambachtelijke vak nog willen leren, worden schaars. We moeten hen verwelkomen en zuinig op ze zijn, ook in het belang van onze continuïteit. Als we niet aan ons eigen succes ten onder willen gaan, dan zijn meer vrijwilligers noodzakelijk.

Jaaroverzicht 2019

Het jaar is dan weliswaar nog niet voorbij maar het seizoen wel. Mark Grootendorst doorliep met een beeldpresentatie de hoogtepunten van het jaar en wat aan vernieuwingen, restauraties en de voortgang van diverse projecten bereikt is. Een kleine opsomming van wat in 2019 is gerealiseerd aan de hand van de gepresenteerde dia’s; achter de schermen (en vaak niet zichtbaar….) wordt keihard gewerkt. Achtereenvolgens worden genoemd en met foto’s getoond:

• De Kerstman (2018) en de Paashaas (2019) zijn de traditionele momenten waarop de bijbehorende feestdagen enige ludieke invulling wordt gegeven.
• De spoorvernieuwing (geheel in eigen beheer met gebruikmaking van onze moderne gereedschappen) en de vervanging van een baansectie bij Port Zélande was een megaklus die tijdig voor het rijseizoen gereed was.
• De Driedaagse Mei Manifestatie rond het Hemelvaartsweekend was ook dit jaar een succes.
• De Kinderdagen in augustus zijn een leuk maar vooral ook educatief uitje.
• Gebouwen: het schilderen van de bestaande gebouwen vindt regelmatig plaats om de werking van de zilte zeelucht te bestrijden. Voor de vaste schildersploeg is er altijd wel een klus te doen; het nieuwe hekwerk rond het museumterrein is daar ook een fraai voorbeeld van.
• Werkplaats en materieel: het werk aan het Sperwertramstel gaat gestaag en in rustig tempo verder; het is een monnikenwerk om alle bedrading weer functioneel te maken, maar er zit goede voortgang in; in feite is het een complete vernieuwing. De revisie van loc 56 vordert goed, de machine is proefgetest en kan volgende jaar naar verwachting weer de baan op.
• Op de Menheerse Werf wordt gewerkt aan ons bootje: verrot plaatwerk en vernieuwing van het karkas van de Anna Jacoba.
• Vorderingen herbouw replica loc 37: in elkaar zetten frame en voorbereiden van de klinkergaten, gegoten onderdelen voorzien van gaten, pasmaken hoekijzers, cilinderblok op zijn definitieve plaats brengen, de ketel staat nog tijdelijk als blikvanger bij het buffet.
• Propaganda op diverse beurzen. Er wordt op diverse beurzen aandacht gegeven aan ons RTM-museum.
• Een succesvolle start van het rijseizoen vond plaats op 2e Paasdag. De meeste reguliere tramritten zijn goed bezet, zelfs op hete dagen; de combinatie met een boottocht over het Grevelingenmeer zorgt voor de verkoeling.
• Ook dit zomerseizoen waren er hittegolven en droogte: stoomtractie kan tijdelijk vervangen worden door dieseltractie i.v.m. brandgevaar, inzet van de blustram wordt op afroep achter de hand gehouden en deze is een paar ingezet. Verdorde en vergeelde grasbermen en verdroogde blaadjes aan de bomen en struiken door de aanhoudende zomerwarmte en het langdurig uitblijven van wat regenwater was ook in de zomer van 2019 een terugkerend klimaatprobleem. We moeten er maar aan wennen…
• Uitstapje loc 54 naar de Vestingdagen in Hellevoetsluis: een bijzonder transport per dieplader.
• Open Monumentendag in september met klederdrachten trok weer veel publiek.
• Afdeling autobussen: voor nieuw onderdak van de beide museumbussen wordt gewerkt aan de voorbereidingen voor een nissenhut op eigen terrein. Volg de ontwikkelingen in de Tramkoerier.
• Het RTM-archief verleent zijn medewerking aan tentoonstellingen en exposities met attributen of foto’s uit de collectie. In de Grote Kerk in Brouwershaven was er een expositie over de RTM in deze plaats (14 – 28 sept.).
  

Al deze activiteiten worden uitgevoerd door vrijwilligers. Het rond krijgen van de benodigde dienstroosters is nog wel eens een puzzel. Meld u aan: denk je dat je iets niet kan, we leren het je snel, zegt Mark Grootendorst.
Gelukkig trekt het nieuwe museumgebouw steeds meer bezoekers, het is een echte magneet geworden in dit deel van de provincie.

Het rijprogramma

Voor deze donateursdag was in de middag weer een aantrekkelijk rijprogramma samengesteld, waarbij enkele tramcomposities ingezet werden, zodat vrijwel al het beschikbare rijdend materieel op de baan gebracht werd. Door onderweg van tractiesoorten en tramsamenstellingen te wisselen konden vele afwisselende beelden gemaakt worden. Via ingenieuze “kortsluitslagen” met losse locritten konden alle tramritten weer hun vervolgritten rijden. Van logistiek hebben ze bij de RTM wel kaas gegeten. Het bovenstaande dienstregelingsschema laat zien hoe het materieel zijn diensten reed. Rond 15:15 uur waren alle trams weer geheel op tijd terug in het depot.

Ingezet werden:

• M67 met drie stalen rijtuigen (AB1513 + B1515 + ABR1517), zoals in de laatste jaren van de exploitatie op Voorne-Putten gebruikelijk was; tramrit 67A;
• MABD1804, zowel als losse motorwagen, rit 1804E en voor de retourrit 1804A met de stalen rijtuigen;
• stoomlocs 50 en 54 met goederenstammen en houten tramrijtuigen: de ritten 50/54VS, 54 en 50G.
• een stam van 9 houten rijtuigen, waaronder ook de MBS-rijtuigen AB414 en AB417.
  

Voor de bijzonderheden, zie het dienstregelingsschema:

• M67 reed van West Repart/Dolfijn los terug naar Middelplaat Haven als rit 67LM om daar een goederenstam op te pikken en deze naar Port Zélande te rijden: rit 67G. Vervolgens reed de 67 van Port Zélande met de MBS-rijtuigen 414 en 417 naar Ouddorp; tramrit 67MBS.
• In Middelplaat Haven en Port Zélande waren in de ochtenduren twee goederenstammen geparkeerd. Deze werden in de middag weer gecombineerd in Port Zélande en teruggereden door loc 50 naar Ouddorp; tramrit 50G.
• Stoomlocs 50 en 54 reden van West Repart/Dolfijn in voorspan terug met 9 houten rijtuigen terug naar Port Zélande; de beide MBS-rijtuigen werden hier afgekoppeld. Loc 54 reed van daar met de 7 houten rijtuigen terug naar Ouddorp, loc 50 reed met de gecombineerde goederenstammen terug naar Ouddorp: tramrit 50G. Hierdoor waren er ingenieuze rangeerbewegingen in Port Zélande noodzakelijk, inclusief combineren en splitsen van het materieel en tractiewisselingen.
  

Een zeer gevarieerde materieelinzet die leuke en verrassende fotomomenten opleverde.

Met goed gevoel naar huis

De rode museumbus Glasklokje 107 vertrok om 16:15 uur weer naar Rotterdam-Lombardijen, waarna de rust terugkeerde en alle gasten voldaan konden terugkijken op een geslaagde dag en hun vriendencontacten konden aanhalen. Het inmiddels ook leeg gestroomde parkeerterrein maakt zich op voor een volgend evenement.

Word donateur!

Wie nog geen donateur is, raad ik dat van harte aan! Dan zien we elkaar zeker weer op de laatste zaterdag van september 2020. Maar eerst gaan we nog op weg naar twee evenementen in 2019: de herfstvakantie en Kerstmis komen er aan.

Hieronder een impressie in foto’s van deze bijzondere dag.

↑→ Ouddorp Remise. Na de vergadering was het nog even wachten op het voorbij trekken van een stortbui, kort daarna scheen de zon en stond motorrijtuig MABD 1804 in de zon te pronken om tramrit 1804E te gaan rijden (v: 13:35).
↑ → Ouddorp Remise. M67 staat klaar met de drie stalen rijtuigen AB1513 + B1515 + ABR1517 om tramrit 67A te gaan rijden (v: 13:30), rechts de stoomlocs 54 en 50 om tramrit 50/54VS in voorspan te rijden (v: 13:45) met 9 houten rijtuigen.
De Afdeling Weg & Werken presenteerde de "krol met de bielzenuitlegtang. Een vernuftig stuk gereedschap om dwarsliggers op de baan "uit te leggen". Het voertuig heeft bij de recente baanvernieuwings-werkzaamheden zijn diensten al bewezen. De demonstratie trok veel bekijks.
		↑ M67 met tram 67A in Port Zélande.
↑ MABD 1804 als tramrit 1804E in Port Zélande.		↑ ↓ Stoomlocs 54 en 50 als tram 50/54VS in voorspan met 9 houten rijtuigen in Port Zélande.
↑→ Port Zélande. Goederenstam op het kopspoor.
↑→ MABD 1804 als tram1804A ter hoogte van het Informatiecentrum Grevelingen op de Brouwersdam (Staatsbosbeheer).
↑ ↑ ↑ → → → In Middelplaat Haven en Port Zélande waren in de ochtenduren twee goederenstammen geparkeerd. Deze werden in de middag ten behoeve van de terugritten weer gecombineerd in Port Zélande. In Port Zélande werd druk gerangeerd; tramsamenstellingen van de reizigers- en goederentrams werden gewijzigd en er vonden tractiewisselingen plaats. M67 reed van West Repart/Dolfijn los terug naar Middelplaat Haven als rit 67LM om daar een goederenstam op te pikken en deze naar Port Zélande te rijden: rit 67G. Vervolgens reed de 67 van Port Zélande met de MBS-rijtuigen 414 en 417 naar Ouddorp; tramrit 67MBS. Stoomlocs 50 en 54 reden van West Repart/Dolfijn in voorspan terug met 9 houten rijtuigen terug naar Port Zélande; de beide MBS-rijtuigen liepen achterop en werden hier afgekoppeld. Loc 54 reed van daar met de 7 houten rijtuigen terug naar Ouddorp. Loc 50 reed de gecombineerde goederenstammen terug naar Ouddorp als tramrit 50G. Het bood de tramreizigers en andere toeschouwers een zeer gevarieerde blik op de materieelinzet met leuke verrassingen. Bovenstaande foto's geven een impressie van het rangeren in Port Zélande, Om alles in goede en veilige banen te leiden was de Leider van den Dienst hoogstpersoonlijk ter plaatse om de goede onderlinge communicatie van het rijdend personeel af te stemmen en te coördineren.
↑→ ↓ In de halte De Punt vond nog een ontmoeting plaats tussen trams 67MBS en 54.
		↑ ↓ Ouddorp Remise. Tram 67MBS liep als laatste tramrit keurig op tijd binnen (a: 15:17).