Donateursdag: 28 september 2013

Inleiding

Op zaterdag 28 september 2013 hield de Museum Stichting v/h RTM in Ouddorp haar jaarlijkse donateursdag. Voor de liefhebber traditioneel een dag met verrassingen, hernieuwde of voortzetting van bestaande contacten, bewondering van weer een jaar geboekte vooruitgang, de aanblik van een in aanbouw zijnd nieuw museumgebouw, het genot van een verrassende rit over de lijn naar Scharendijke met liefst vier gevarieerd samengestelde trams, voetplaatritten en dat alles onder weersomstandigheden die ook vrijwel traditioneel zijn bij de RTM: prima nazomerweer met veel zon en prettige temperaturen. Zo’n dag railerfgoed proeven laat je niet voorbij gaan, waar zo’n tweehonderd donateurs hetzelfde over dachten.

We beginnen 2 dagen eerder, donderdag 26 september. Plaats van handeling: remise. Doel: onthulling eerste steen nieuw museumgebouw.

Nieuwbouw museum

In deze tijd van crisis, bezuinigingen en het dichtdraaien van geldkranen gebeuren er nog goede dingen in onze (spoor)wereld. Op donderdagmorgen 26 september 2013 vond de eerste steenlegging plaats van het nieuwe museumgebouw van de Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij in Ouddorp. Dit gebeurde naast de remise op haar locatie De Punt West van Stichting RTM. Al op 26 juni was met de aannemer overeenstemming bereikt over de bouwsom en de dag erna zijn de papieren verzonden. Op 27 juni werd overeenstemming bereikt met het Grevelingenschap over de (onder)erfpachtovereenkomst.
Op 10 juli werd in Ouddorp de overeenkomst met het Grevelingenschap formeel ondertekend en in de week van 8 juli startte de aannemer met de werkzaamheden met als tijdsplanning om voor de bouwvak, eind juli, de fundering gereed te hebben. Al met al de kenmerkende vorm van samenwerking waar Rotterdammers en Zuid-Hollanders zo sterk in zijn: niet alleen maar woorden en plannen maken, maar ook dáden.

Na de bouwvakvakantie is de nieuwbouw voortvarend aangepakt, die door aannemer Speebouw uit Rotterdam gerealiseerd wordt. Op 5 september werd de staalconstructie geplaatst. Daarmee werden de contouren van het nieuwe museumgebouw ook in de hoogte zichtbaar. Op de donateursdag, twee dagen later, 28 september konden de ruim tweehonderd donateurs van de Stichting voor wie de jaarlijkse ontmoeting was georganiseerd het bouwwerk al in volle glorie bewonderen. Het nieuwe gebouw zal bouwkundig begin november opgeleverd worden en biedt de mogelijkheid voor latere uitbreidingen, op de groei gericht dus.

Op de foto onthullen de kersverse burgemeester (sinds 3 september 2013) van de kersverse nieuwe gemeente Goeree-Overflakkee, mevrouw Ada Grootenboer-Dubbelman, samen met de Wethouder van Schouwen-Duiveland, de heer Ad Verseput (de museumlijn ligt óók in de provincie Zeeland, tot Scharendijke! de provinciegrens ligt op de Brouwersdam) en in aanwezigheid van de voorzitter Roel Sparreboom en overige bestuursleden van de Stichting, de ingemetselde eerste steen in de gevel van het nieuwe gebouw. Sinds 1 januari 2013 vormen de gemeenten Dirksland, Goedereede, Middelharnis en Oostflakkee door herindeling de nieuwe gemeente Goeree-Overflakkee (provincie Zuid Holland).

Ouddorp, remise RTM. Foto's: Edward Bary (boven op 28 september 2013) en Eric van der Reiden (onder, op 26 september 2013).

Ouddorp, remise RTM. Drie weken eerder dan beide vorige foto's, op 5 september, werd het stalen frame opgericht door de aannemer. Dan blijkt pas goed over welke afmetingen en met name de hoogte het nieuwe museumgebouw zal krijgen. Foto: Eric van der Reiden, 7 september 2013.

Terug naar de donateursdag

Als rond 11:25 uur de goed gevulde Van Oeverenbus 40 het parkeerterrein aan de Dr. G. Schellingerweg opdraait met de opgehaalde bezoekers vanaf station Rotterdam Lombardijen, hebben de op eigen gelegenheid gearriveerde donateurs al een uurtje rondgekeken op het remiseterrein. De sfeer van een depot in ochtendstemming wijst vaak naar een actieve dag van mens en materieel: personeel in blauwe overalls, conducteurs in uniform, depotchef met roodpet, de eerste slierten stoom, diesellucht, ronkende motoren in vrijloop, knarsende remmen van rangerend materieel, aan- en afkoppelen van rijtuigen, kolen op het vuur, koffiegeur.

Om klokslag 12:00 uur (je bent een vervoersbedrijf tenslotte) opent Mark Grootendorst de volledig gevulde hal van de loods en verwelkomt hij de trouwe donateurs die al gelaafd zijn met koffie of thee en cake. Een beamerinstallatie staat klaar om de verschillende presentaties met lichtbeelden te ondersteunen. Allereerst het woord aan Voorzitter Roel Sparreboom, die al meteen opmerkt, dat bij de entree de nieuwbouw de bezoekers niet zal zijn ontgaan. Hij doet kort verslag van wat hieraan vooraf is gegaan en is trots op de voortvarendheid waarmee sinds de zomer de ontwikkelingen tot uitvoering hebben geleid. Het gebouw zal begin november opgeleverd worden. In eigen beheer zullen de toeleidende sporen aangelegd worden. De eerste steenlegging afgelopen donderdag was een mooi moment het voorlopige resultaat samen met alle partners in dit bouwtraject te vieren. Verder gaat Roel kort in op het zo belangrijke archief van de Stichting, dat zich in Middelharnis bevindt. In toenemende mate wordt ons rijke verleden ook gezien als kenniscentrum waaruit de historie geput kan worden.
Roel houdt het kort en geeft Paul Hekking het woord om verslag te doen van de Afdeling Autobussen, een onlosmakelijk onderdeel de RTM-historie.

Achtereenvolgens wordt door Paul kort ingegaan op het afgelopen jaar. De overwintering van het Grasklokje, activiteiten aan bus 107, de VO 40 die ontdaan is van roest in het onderstel en de Bellewagen 147 die door de RDW is goedgekeurd en (opnieuw) deelgenomen heeft aan de manifestatie de Mooiste File in Noordwijk op 21 april 2013 en in Middelharnis voor vervoer gezorgd heeft.

Mark Grootendorst vindt het nieuwswaardig te melden, dat we alweer 24 jaar op deze locatie in Ouddorp zitten. Aan de hand van beelden wordt kort stilgestaan bij de voorbereidingen voor de nieuwbouw, zoals de in juli al gestarte werkzaamheden om de toegangsweg op het remiseterrein aan te passen, zodat de aannemer aan de slag kon. Ook wordt stilgestaan bij het archief in Middelharnis en het Schuddebeursproject aldaar, een nieuwbouwproject op de plaats van de voormalige RTM-werkplaats en remise.
Woensdag 17 juli is de Shared Space, de volledig heringerichte Julianastraat ter hoogte van het gemeentehuis en de voormalige Rijks-HBS in Menheerse (Middelharnis), geopend door wethouder Van der Vlugt. De RTM-Bellewagen heeft wethouder Van der Vlugt, loco burgemeester Tollenaar en wethouder Koningswoud de Shared Space opgereden en afgezet bij de bushalte voor het gemeentehuis.

Ook aan de railinfra werd afgelopen tijd gewerkt; een stuk nieuw baangedeelte op de Brouwersdam, een overweg werd hersteld, en nieuw inrijwissel op het remisieterrein aangelegd. Het wissel was versleten en moest dus vervangen worden. Diverse emplacementswissels kregen een revisie.

Bij het rollend materieel kreeg wagen 883 een revisie, werd Sik 1651 (Steenbergen of Puttershoek, beiden namen zijn mogelijk) opgebouwd en stond buiten te bewonderen, werd lopend onderhoud aan loc 54 verricht en werden in Groningen het casco van loc 37 op wielen geplaatst en de wielstellen geassembleerd.

Er was ook aandacht voor de jubilaris, stoomloc 50, die het hele jaar in de schijnwerper stond: 100 jaar, 1913 - 2013.

In 2013 werd het initiatief genomen met het organiseren van een modelspoorbeurs.

Niet onvermeld mag blijven het Koninklijk bezoek door Willem-Alexander en Máxima aan Zeeland en Zuid Holland tijdens hun provincietoer, waarbij op 21 juni 2013 gebruikt werd gemaakt van rijtuig AB 417, dat daarmee haar status Koninklijk Rijtuig verkreeg. Na een kort ritje door het koningspaar van Port Zélande tot Springersdiep kreeg Willem-Alexander een foto aangeboden door RTM-medewerker Roel Geus, met daarop zijn overgrootmoeder, koningin Wilhelmina die aankomt met een RTM-tram met een A-rijtuig in Zierikzee op 13 september 1907. De Stichting was zeer vereerd met dit bezoek, dat wel door de regionale media in de aandacht kwam, maar het NOS-Journaal niet haalde (…).

Met het overhandigen door Eric van der Reiden van het restauratieverslag van de 417 aan voorzitter Roel Sparreboom werd het rijtuig officieel in dienst gesteld als rijdend museumstuk.

Het thema van Open Monumentendag was dit jaar wederom in goed handen bij het RTM-trammuseum. Het thema was dit jaar Macht & Pracht. Wat is er machtiger dan een mooie, honderd jaar oude stoomlocomotief te zien rijden? Of een krachtige dieselmotorwagen brullend zijn werk te zien doen? Maar de Pracht dan? Het bewaarde materieel van de voormalige Rotterdamsche Tramweg Maatschappij is een unieke collectie, prachtig en met liefde gerestaureerd en in stand gehouden door een club deskundige vrijwilligers.

Rond 12:45 uur sluit Mark Grootendorst de bijeenkomst om iedereen zo lang mogelijk buiten van alles te kunnen laten genieten. Voor de deelnemers zijn extra trams ingelegd naar Scharendijke en terug in de volgende samenstellingen, met als thema de “Verandering” in de jaren 50.

• ST: stoomtram eind jaren 40: loc 50 met de rijtuigen 1631, 363, 394, 397, 396 en 417. Remise v: 13:30 – Scharendijke 14:12/v:14:40 – Remise a: 15:22.
• DT: dieseltram midden jaren 50: M1805 met de rijtuigen 1513, 1517, 1515 en 291.Remise v: 13:35 – Scharendijke 14:03/v: 14:25 – Remise a: 15:00).
• 67: dieseltram eind jaren 40: losse loc. Remise v: 13:40 – Scharendijke 14:15 / terug met rijtuigen 417, 396 en 397 v: 14:30 – Remise a: 15:15.
• GT: goederentrein: loc 54 met goederentram met fotografenrijtuig 398. Remise v: 13:50 – Middelplaat Haven 14:17/v: 15:00 – Remise a: 15:30.
  

Deze rijtijden in een dienstregelingschema, klik hier (pdf-bestand). Bron: Stichting v/h RTM.
NB. Rijtuig 398 is op de dag zelf gewisseld met rijtuig 394. Rijtuig 398 reed mee in de goederentrein als fotografenrijtuig. In de goederentrein reden mee de wagens 296, 700, 728, 581 en 883.

Door van verschillende trams gebruik te maken kon op de stations of haltes (of onderweg) ruim gefotografeerd worden dankzij de uitgekiende dienstregelingen van deze trams, een kwestie van slim overstappen….

Tenslotte waren er nog voetplaatritten met de locs 50 en 54.

Als rond 17:00 uur de rust terugkeert in het depot, de pendelbus weer naar de grote stad vertrokken is, het parkeerterrein weer leeg is, kan menigeen terugkijken op een goed geslaagde donateursdag 2013.

De onderstaande foto’s geven een impressie van deze dag.

Aankomst van de Van Oeverenbus 40 met de opgehaalde donateurs vanaf het NS-station Rotterdam Lombardijen op het parkeerterrein bij de remise in De Punt/Ouddorp.

Op weg naar de donateursbijeenkomst en een spannend dagje RTM-historie.

Het adres is inmiddels bekend en een begrip geworden.

Eerste aanblik van het nieuwe museumgebouw, werk in uitvoering...

In de ochtendzon. Begin november klaar.

Na de bijeenkomst in de remiseloods, naar buiten om al het fraais te bewonderen en te fotograferen.

On Her Majesty's Secret Service, Koninklijk rijtuig AB 417 officieel in dienst! (naar de gelijknamige zesde James Bond-film)

Meer geschiedenis over dit rijtuig in de Nederlandse Museummaterieel Database, klik hier.

AB 417 samen met de M67 vormen een fraai geheel.

Staatsportret rijtuig AB 417.

AB 417 en de M67 even naast elkaar gerangeerd.

Dieselkracht in varianten: van links naar rechts: M1654, M1602 en M67.

Goederentram met loc 54 wordt in gereedheid gebracht op het remiseterrein.

Loc 50 is 100 jaar oud. Klik hier voor zijn levensloop (Nederlandse Museummaterieel Database).

Bewondering voor loc 50 of voor de Krabbekreek?

Rangeren (naar spoor 9) met de AB 417.

Aan (toevallige) line-upjes geen gebrek vandaag. Van links naar rechts: M1654, M1602, M67 en loc 50.

Een laatste inspectiebeurt van loc 54: ook goederen moeten veilig vervoerd worden.....

......en loc M1805 staat al klaar met een personentram.

En dan wachten wie het eerst mag vertrekken. Maar dat zal loc 50 zijn met personentram aan de andere kant van het perron.

En dan is het plaatje compleet: vier trams staan klaar om met een tussentijd van 5 minuten achter elkaar te vertrekken. Als eerste loc 50 met zijn sleep rijtuigen, dan de M1805, vervolgens de M67 als losse loc en als laatste loc 54 met goederentram (tot Middelplaat Haven). Er worden nog wat werkafspraken gemaakt, want onderweg moeten heel wat wissels omgezet worden. Wie slim was kon op verschillende trams "overstappen" en zo wat vrije baan-foto's maken.

Boemelen door de duinen in de boog bij de halte Bezoekerscentrum.

Ingehaald door zijn eigen schaduw trekt loc 50 omstreeks 13:35 uur zijn tram door de boog bij de halte Bezoekerscentrum.

Aankomst op de halte Bezoekerscentrum.

Wachten op de vervolgtram op de halte Bezoekerscentrum, die deze tram over het vrije spoor zal inhalen zonder te stoppen.

Daar is ie dan: de tweede (snel)tram volgt op stationsafstand en de fotograaf, uitgestapt uit de eerste tram, heeft zijn plekje ingenomen bij de halte Bezoekerscentrum. De M1805 zal Bezoekerscentrum en Middelplaat Haven voorbij rijden, op weg naar Scharendijke Dolfijn.

Het wissel ligt goed voor een voorbijrijding op de halte Bezoekerscentrum.

Het gaat allemaal volgens plan. De reizigers beleven er veel plezier aan.

Als derde tram passeert de M67 als losse motorwagen de halte Bezoekerscentrum, op weg van Remise naar Scharendijke Dolfijn, waar het de rijtuigen 417, 396 en 397 zal ophalen voor de terugrit.

Halte Bezoekerscentrum. Als eerste zal de personentram rechts (met loc 50) vertrekken.

Als vierde tram passeert loc 54 met goederentrein en het fotografenrijtuig 398 achterop de halte Bezoekerscentrum, op weg van Remise naar Middelplaat Haven.

Loc 54 met de goederenwagens 296 (stukgoedwagen), 700, 728 (gesloten wagens), 581 (wagen met losse hekken, ook wel hekwagen genoemd), 883 (platte wagen) en rijtuig 398 voor de fotografen is aangekomen op de halte Middelplaat Haven (bron wagentypen: Nederlandse Museum Materieel Database).

Stilleven in Middelplaat Haven.

Omrijden loc 54 in Middelplaat Haven.

Klaar voor de terugrit. Links loc 54 met goederentram, rechts M1805 met personentram aangekomen uit Scharendijke Dolfijn, beide met bestemming Ouddorp Remise.

Eerst nog even spuien; loc 54 moet zijn overtollige stoomdruk kwijt.

De "Poort van Zeeland" ontleent zijn naam aan de provinciegrens tussen Zuid-Holland en Zeeland, het staat bekend als Port Zélande. Het gelijknamige watersportcentrum aan het Grevelingenmeer is een drukke ontmoetings- en recreatieplaats. Op deze foto rijdt loc M1805 met zijn personentram, komend uit Scharendijke (Zeeland) Zuid-Holland binnen. De allure van een interlokale plattelandstram en de moderne tijd blijkt wonderwel samen te gaan.

In de duinen bij De Punt West komt loc M67 het hoekje om......

.....met aan de haak de rijtuigen 417, 396 en 397.

Even later gevolgd door loc 50 met de rijtuigen 363, 1631 en 394.

Aan het eind van de dag konden nog voetplaatritten beleefd worden waarvoor de locs 50 en 54 korte ritjes over het emplacement van de remise maakten.

Aan het eind van de middag koesterden de M1602 en M1654 zich in de zon.

Sik 1651 (Steenbergen of Puttershoek, beiden namen zijn mogelijk) mocht deze dag naar buiten. De opbouw van deze loc vordert goed. De oude ambachtelijke werkzaamheden zoals lassen en smeden behoren tot de kennis en het vakmanschap van de vrijwilligers.

---

Aan het eind van deze geslaagde donateursdag blikken we nog even terug op het nieuwe museumgebouw, met foto's van Remco de Feiter en Eric van der Reiden. Voor de volledigheid ook wat eerder gemaakte foto's.

De bouw van het nieuwe museumgebouw voor de Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij past in het beleidsplan van het Natuur- en Recreatieschap De Grevelingen, en is terug te lezen in de 11e Voortgangsrapportage: “Zicht op de Grevelingen - ZOG” dd. 5 juli 2013, onder punt 3.2.9, klik hier en wordt ook genoemd in de Voortgangsrapportage Bestaand Rotterdams Gebied – BRG van 1 juli 2012, zie pagina 8, onder kopje Gebiedsgerichte Benadering, programmadeel Goedereede (project Overige recreatieve voorzieningen). Op 27 juni 2013 werd overeenstemming bereikt met het Grevelingenschap over de (onder)erfpachtovereenkomst.

Bekijk hier het informatieplan (website St. v/h/ RTM).

Steun de RTM en ervaar zelf dit rijdend erfgoed! Bezuinigingen op ons cultuurgoed? Wees wijzer: wie zijn geschiedenis niet omarmt, is niet rijp voor de toekomst!! Wilt u financieel bijdragen aan de instandhouding en uitbreiding van dit cultureel historisch railerfgoed, word donateur van de Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij of meld u aan als vrijwilliger. Er is nog veel te doen. Deze website steunt de Stichting RTM Ouddorp.

Beton storten van de fundering. Foto: Remco de Feiter, 17 juli 2013.

Montage staalconstructie. Foto: Remco de Feiter, 5 september 2013.

Metselen nieuwe buitenmuur tegen bestaande loods. Hierdoor krijgen de loods en het nieuwe gebouw hetzelfde uiterlijk in de ondergevels, waardoor één geïntegreerd visueel geheel ontstaat. Foto: Eric van der Reiden, 18 september 2013.

Montagewerkzaamheden. Links is de houten achterwand te zien, deze kan in de toekomst eenvoudig verwijderd (en hergebruikt !) worden voor latere uitbreiding van het gebouw. Een plan met een duidelijke toekomstvisie dus. Foto: Eric van der Reiden, 25 september 2013.

Het werk vordert snel en voorspoedig. De opgemetselde buitenmuren zijn al halverwege. Foto: Eric van der Reiden, 26 september 2013.

En dan heb je toch een (mobiele) steiger nodig. Opmetselen van de bakstenen buitenmuren. Foto: Eric van der Reiden, 2 oktober 2013.

De achterwand wordt bekleed met houten panelen en afgedekt met planken. In de toekomst kan aan deze zijde de uitbreiding plaatsvinden. De houten achterwand wordt dan verwijderd en hergebruikt. Hierdoor kan het nieuwe museumgebouw in fases naar zijn toekomstige vorm en volume groeien. Daarom spreekt men nu van fase 1A en worden de beschikbare investeringen in een meerjarenplan uitgesmeerd. Foto: Eric van der Reiden, 2 oktober 2013.

---