Inleiding

2016 is bij de RTM het jaar van de bereikte mijlpalen.

Nadat op 16 maart bij de Stichting Rotterdamsche Tramweg Maatschappij de afronding van de museumuitbreiding fase 1 al feestelijk gevierd was met de ingebruikname van het nieuwe museumgebouw (kijk hier voor een verslag daarvan op de pagina Infrastructuur: “Het nieuwe museumgebouw van de RTM”) was het nu tijd om het publiek alle vernieuwingen en de voortgang van de restauraties aan het materieel te tonen. Er was lang naar uitgekeken en er waren bergen werk verzet door alle vrijwilligers. Het volledig opnieuw ingerichte museum, de replica van de Strijense watertoren, het schilderwerk van de remise, de voortgang van loc 37 en restauratie van rijtuigen, het zijn de zichtbare resultaten van door de vrijwillige medewerkers verrichte arbeid: harde werkers, maar ook volhouders, een typisch “Rotterdamsche” eigenschap: niet praten maar poetsen….En het niet-railgebonden erfgoed zoals het busbedrijf en zelfs het maritiem erfgoed hoort er zeker bij.

Evenementen in 2016

Het seizoen begon op Koningsdag 30 april met een Modelspoordag. Een traditie die in ere wordt gehouden. Diverse standhouders van modelartikelen hadden over belangstelling niet te klagen. De remise was gevuld met diverse kraampjes. De RTM reed een uurdienst met twee trams: motorwagen MD 1805 met de stalen rijtuigen ABR 1517 + BPD 1631 + B 1515 en stoomloc 50 met de houten rijtuigen AB 394 + B 363 + BD 438 + AB 398 en melkwagen 715.
Bij mijn bezoek maakte ik gebruik om een lang gekoesterde wens uit te voeren: foto's maken vanaf de uitkijktoren van het Inspiratiecentrum Grevelingen in Port Zélande, halverwege de Brouwersdam. Wel even trappen lopen, maar het uitzicht is inspirerend....Nou, vooruit, vanaf deze hoogte lijkt de RTM ook wel een beetje op een modelbaan, maar dan in het echt…. Was weer een leuke dag.

Daarna maakten wij ons op voor de Driedaagse Meimanifestatie: op 5, 6 en 7 mei werd het jubileum gevierd onder toepasselijke titel “Van Oud naar Goud, 50 jaar RTM-Trammuseum”. Op 6 mei was er ook een avondprogramma met presentatie en een avondtramrit. Zaterdag 7 mei werd de traditionele Zeeuwse Dieseldag gehouden.

Had ik in de buurt gewoond, was ik alle drie dagen bij de RTM geweest; mijn keus moest zich om “logistieke reden” beperken tot 1 dag: Hemelvaartsdag bij de RTM: 5 mei 2016. Het was ook Bevrijdingsdag, Nationale Stoomtreindag èn dus ook de viering van 50-jaar RTM-Trammuseum in Ouddorp. Door het zeer fraaie en zonovergoten lenteweer trok Nederland er massaal op uit; ik dus naar de RTM. De dag begon al vroeg om 09:30 uur met een speciale posttram 21/22: motorrijtuig MABD 1804 trok de postwagen 291, stukgoedwagen 296 en rijtuig ABP 397 (met postafdeling). Deze tram reed in de zestiger jaren om 04:30 uur vanaf de Rosestraat naar Voorne-Putten. De dienstregeling van deze en alle andere trams op deze dag staat hieronder.

Een krachtig sluitstuk van de eerste dag van de "Driedaagse Meimanifestatie” was de rit met een tram in dubbeltractie: de klapper van de dag; de twee stoomlocs 50 en 54 in voorspan en met een sleep van twee gekoppelde rijtuigstammen vertrok om 15:45 uur uit Ouddorp Remise als tram 15 naar West Repart. Terug als tram 16. Vanaf de uitkijktoren van het Inspiratiecentrum Grevelingen is het in de ochtenduren en late middaguren vanwege de zonnestand goed fotograferen. Maar ik koos voor mijn foto toch maar de spoorberm vanwege de fraaie boog in de trambaan bij Port Zélande.

Hieronder een impressie met foto’s van beide dagen, 30 april en 5 mei. De Driedaagse Meimanifestatie waren drie dol dwaze, drukke, gezellige en vooral zonovergoten dagen waarin de RTM liet zien wat voor uniek museum het is. Het feestjaar is nog lang niet voorbij. Op 2e Pinksterdag 16 mei stonden historische vracht- en personenwagons in de schijnwerper. In het zomerrijseizoen worden in juli en augustus diverse rijdagen gehouden, op 10 en 11 augustus rijden de speciale zomerkindertrams en op 10 september viert de RTM de Open Monumentendag. Zie folder. Er wordt nog gewerkt aan het Jubileumboek en de jaarlijkse donateursdag in september ligt ook nog in het verschiet. In de nieuwe Tramkoerier, zomeruitgave 2016 lees je er veel meer over.

Word donateur !

Bezoek ook eens het museum van de Eilandentram. En laat je meteen inschrijven als donateur. Dit rijdend trammuseum is je steun meer dan waard: de rijke geschiedenis van de Eilandentram is bewaard gebleven als railhistorisch erfgoed.

Foto’s 30 april 2016

Motorwagen MD 1805 met daarachter (in volgorde op deze foto's) de stalen rijtuigen B 1515 + BPD 1631 + ABR 1517 in de keerlus in de duinen bij de Punt West, rijdend naar de eindbestemming Remise.
Stoomloc 50 met daarachter (in volgorde op deze foto's) melkwagen 715 en de houten rijtuigen AB 394 + B 363 + BD 438 + AB 398 bij de halte Bezoekerscentrum. In dit duingebied zijn eco-lodges gebouwd die het aanzien van dit gebied drastisch hebben veranderd.
Op weg naar de Brouwersdam met eindbestemming West Repart/Dolfijn. Foto's genomen vanuit achterste rijtuig AB 398.
West Repart/Dolfijn. Loc omlopen en spuien.
Trappenhuis en enkele vergezichten vanaf de uitkijktoren van het Inspiratiecentrum Grevelingen bij Port Zélande halverwege de Brouwersdam. Hier ligt ook de provinciegrens tussen Zuid Holland en Zeeland, de naam Poort naar Zeeland is dus geen toevallige benaming.
De afsluiter van deze Modelspoordag was een treffend beeld van groot en klein. Deze foto's vond ik ook wel heel toepasselijk: model 1805 van de Maasoever Spoorweg Barendrecht (MSB) Modelvereniging. "Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd". Of is het andersom?? Zouden ze ook héle kleine machinistjes hebben? Het model van de RTM MD 1805 draagt ook de naam "Meeuw" gelijk haar grote voorbeeld. In de locomotief staan 2 accu's die 24 volt leveren aan de motor, die aan het draaistel vast zit. De motor drijft doormiddel van een tandriem de assen aan. De vereniging heeft meerdere modellen. Kijk verder op de website van de vereniging. De "Maasoever Spoorweg" beschikt over een spoorbaan van 950 meter lengte in het natuur- en recreatiegebied Oude Maas, ten zuiden van Barendrecht langs de Oude Maas. De spoorwijdte is 7 1/4 inch (184mm) gecombineerd met 5 inch (127mm). De spoorbaan ligt in een ovaal en telt twee overwegen, die het fietspad kruisen. Verder bevat de spoorbaan een brug, een tunnel en een station. Het station ligt vlak bij het pannenkoekenhuis. Tegenover het station is een speeltuin voor de kinderen aanwezig. Ook bevindt zich hier een snackbar.

De stralend zonnige Hemelvaartsdag begon voor mij met de derde vertrekrit uit Ouddorp remise: stoomtram 31 met loc 50 (Henschel 1913) met de teakhouten rijtuigen uit 1904 en 1908. Achter de loc melkwagen 715 + AB 396 + AB 417 + B 364 + B 367.
Motorrijtuig MABD 1602 met aanhangrijtuig BPD 1631 bij terugkeer als tram 52 uit West Repart, kort voor aankomst (a: 11:10) in Ouddorp Remise, in de duinen bij De Punt West. Jarenlang was dit de standaardtram op Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duivenland, later ook op Voorne-Putten. De BPD 1631 is speciaal ontworpen voor de dienst achter de 1602; de combinatie heeft eenzelfde kleurstelling.
Loc 54 (Orenstein & Koppel, 1915) rangerend in de duinen bij De Punt West. Kort hierna zal de loc tram 11/12 rijden (Ouddorp Remise v: 11:45).
Loc 54 (O&K, 1915) is om 11:45 uur vertrokken als tram 11 uit Ouddorp Remise met een stam teakhouten rijtuigen uit 1904 en 1908. Kort hierna passeert de combinatie de duinen in De Punt West (keerlus) op weg naar West Repart (a: 12:10 – v: 12:20). Als tram 12 keert het geheel weer terug in Ouddorp Remise (a: 12:45).
Intussen is loc 50 met tram 32 op de terugweg van West Repart (v: 11:30). Op de kruisingswisselplaats Punt West wordt om 11:53 uur met een vernuftige rangeerbeweging gekruist met de opgaande tegentram 11 (foto links). Rond het middaguur is het dan even rustig in de remise, maar motorwagen MD 1805 is bezig met wat rangeerwerk (foto rechts). De Leider van den Dienst houdt alle bewegingen scherp in de gaten met bezetspoorindicaties. Hij communiceert met alle betrokken machinisten en rangeerders via portofoonverkeer; rijwegopdrachten worden pas verstrekt als die veilig kunnen worden uitgevoerd. Ook bij de RTM staat veiligheid voorop. Het tramstel MABD 1602 + BPD 1631 mag pas om 15:00 uur weer een slag maken als tram 53/54.
Wie zich de tijd gunt om in Ouddorp Remise wat rond te kijken, treft een steeds afwisselend beeld aan. Steeds weer zijn andere fotobeelden te maken. Daardoor is de RTM een levendig museum: railerfgoed in beweging. Dat maakt de herinnering aan vroeger tijden zo bijzonder. Ook langs de lijn zijn fraaie foto's te maken. Ik besluit dat maar eens te doen en "hogere" sferen op te zoeken: de uitkijktoren van het Inspiratiecentrum Grevelingen in Port Zélande. Maar eerst nog wat ander rollend materieel.
Een gastoptreden werd verzorgd door de Hollandsche Mini Spoorwegen met een modelbaan die was aangelegd door de remise en op het voorterrein. Meer info op hun website.
Het RTM-museum beschikt sinds medio 2015 over een replica van een oude Engelse stoomtractor. Het gaat om een model op ware grootte van een tractor die vroeger door kermisexploitanten werd gebruikt voor het transport van attracties en woonwagens. De “Vera Lynn” zoals de replica heet, is een getrouwe kopie van een stoomtractor die in 1919 is gebouwd door Richard Garrett and Sons, destijds een bekende fabrikant van landbouwwerktuigen. Het bedrijf uit Leiston - aan de Engelse oostkust - maakte ook kermisstoomtractors op bestelling. De Garrett-4CD Showman, die model stond voor de Vera Lynn, was een populair type onder kermisbazen. De Vera Lynn is gebouwd door Rein de Jong uit Etten-Leur, een voormalige elektronicus. Om de kosten binnen de perken te houden heeft hij de tractor goeddeels van hout gemaakt. Een omgebouwde motor van een Lelijke eend zorgt voor de voortbeweging. De Jong is in 1990 begonnen met de bouw en heeft zestien jaar aan de replica gewerkt. De 81-jarige De Jong gebruikte de tractor voor privéritten en hij ging ermee naar stoomfestivals. Gezien zijn leeftijd wilde hij afscheid nemen van de Vera Lynn. Hij schonk zijn levenswerk aan de RTM. “Bij het museum hebben ze de techniek in de vingers en de Vera Lynn is daar in goede handen”, zo was de overtuiging van de bouwer. Het RTM-museum zal de historische Engelse tractor permanent tentoonstellen en inzetten tijdens evenementen.
Stomend tussen Noordzee en Grevelingenmeer op de Brouwersdam. Loc 50 met tram 34 is op weg van West Repart (v: 13:20) naar Ouddorp Remise (a: 13:45). De combinatie is hier vastgelegd tussen Middelplaat Haven en Port Zélande (13:30/13:31). Vanaf de uitkijktoren van het Inspiratiecentrum Grevelingen is het tracé van de autoweg N57, de parallelweg en de trambaan goed te volgen.
Na de passage van loc 50 met tram 34 (foto links en hierboven) wordt het wachten in Port Zélande beloond met de tegentrein: om 13:46 uur vertrekt loc 54 met tram 13 die op weg is van Ouddorp Remise (v: 13:30) naar West Repart (a: 13:56) en als tram 14 weer zal terugkeren. Die terugkeer wacht ik niet af, want ook mijn eigen voertuig vraagt dringend om een tankbeurt (in Ouddorp). Bij terugkomst in de Remise is het juist tijd om tram 53 met de MABD 1602 en rijtuig BPD 1631 kort na vertrek (v: 15:00) op foto vast te leggen (foto rechts hieronder).
Tram 53 met de MABD 1602 en rijtuig BPD 1631 kort na vertrek (v: 15:00) uit Ouddorp Remise. De tram zal onder ritnummer 54 om 16:00 uur weer terug zijn.
Het stoomschip (SS) de ‘Grevelingen’ bezat twee tweecilinder compound-stoommachines. In 1964 werd het schip in Antwerpen gesloopt, maar de stoommachines werden geplaatst in Nederlandse baggermolens. Eén van die machines (en de krukas van de andere) is bewaard gebleven: deze werd aangekocht door de heer F. Strik. Deze machine kwam tegelijk met het transport van de werkende stoommachines voor de jubileumdagen (5-7 mei) naar Ouddorp. Lees meer hierover in de Tramkoerier, zomeruitgave 2016. De foto's tonen deze zware machine voor de remise in Ouddorp. De RTM onderzoekt de mogelijkheden om het maritiem gedeelte van de collectie uit te breiden.
Ondertussen wordt op het remise-emplacement het nodige rangeerwerk verricht om de twee treinstammen met teakhouten rijtuigen samen te voegen voor de dubbeltractierit met loc 50 en 54, die om 15:45 uur als sluitstuk van de dag een retourrit te rijden naar West Repart.
Terwijl stoomloc 50 bezig is met het samenstellen van de lange tram 15 (v: 15:45), bestaande uit twee composities teakhouten rijtuigstammen, loopt (links) op het hoofdspoor motorwagen MABD 1804 met tram 42 binnen, met aan de haak wagen CD 298 + stukgoedwagen 296 + postwagen PD 291 en een gemoderniseerd rijtuig uit 1951, aankomsttijd volgens dienstregeling 15:30 uur. Op de rechter foto is de keerlus in de duinen bij De Punt West reeds gepasseerd.
Dubbeltractie met de locs 50 en 54 bij de RTM.
Dubbeltractie bij de RTM. Tram 15 met de stoomlocs 50 (v) en 54 (a) was het spektakelstuk als afsluiter van Hemelvaartsdag. Aan de haak twee composities van totaal 9 teakhouten rijtuigen met tussenin melkwagen 715 zijn om 15:45 uur uit Ouddorp Remise vertrokken voor een slag naar West Repart. De tram passeert hier de boog kort na Port Zélande ter hoogte van het Inspiratiecentrum Grevelingen omstreeks 16:05 uur. De uitkijktoren heeft zijn dienst vandaag ook al bewezen.
Met de terugkeer van de dubbeltractierit als tram 16 werd Hemelvaartsdag afgesloten (a: 16:57). De strandtram naar Oostvoorne herleeft…...bij de honderden bezoekers voor wie deze dag een bijzondere beleving opleverde. Met dank aan de tientallen vrijwilligers van de RTM: machinisten, stokers, conducteurs, wisselwachters, de catering, het personeel van de museumwinkel, de “Leider van den Dienst”, buschauffeurs en de vele (vaak onzichtbare) mensen achter de schermen die voor onderhoud en restauratie van het materieel zorgen.
Stoom en dieselgeur maken dorstig. Ik besloot deze prachtige Hemelvaartsdag af te sluiten met een korte strandwandeling met frisse zeewind en een drankje bij Strandpaviljoen/beachclub “t Gorsje” op steenworp afstand van het RTM-museum, waarna de 120 kilometer lange thuisreis voldaan werd afgelegd.