Eindsituatie ingaande 26 september 2011

In het weekend van 24 en 25 september 2011 vond de voorlopig laatste grote buitendienststelling plaats. Onder ProRail projectnummer P-000108 werd in Arnhem bouwstap 400 uitgevoerd waarna de eindsituatie van de infrastructuur (beveiliging, bovenleiding, baan- en spoorwegbouw) in dienst werd gesteld ingaande maandag 26 september. Hierdoor is het mogelijk om in Arnhem met hogere snelheid te vertrekken en te arriveren. Ook is het aantal kruisende bewegingen minder dankzij de onderdoorgang (dive–under) van spoor 26 aan de westzijde van het emplacement voor treinen vanuit Nijmegen.

Meer en actuele informaties zijn te vinden op diverse websites.

Bijna een week later, op 4 augustus 2011 is Bas van Heezik weer in Arnhem en wordt er onder gunstige weersomstandigheden volop gewerkt aan het bouwen van rails en wissels. Hieronder acht foto's

Arnhem, 5 april 2011. Afbraak dienstgebouw op het 1e perron. Foto: Henk Eijssens.

Arnhem, 28 juli 2011. Aanleg passerelle. Foto: Henk Eijssens.

Arnhem, 7 augustus 2011. Werkzaamheden 2e perron. Foto: Henk Eijssens.

Arnhem, 11 augustus 2011. Werkzaamheden 2e perron. Foto: Henk Eijssens.

Arnhem, 24 augustus 2011. Nogmaals zicht op het 2e perron, twee weken later. Foto: Rienk Nauta. Links het 1e perron en tussen beide perrons de sporen 4b, 5b en 6b.

Arnhem, 24 augustus 2011. Het emplacement, gezien in de richting Velperpoort. Op de achtergrond de Verkeersleidingspost en nog een deel van het tijdelijke stationsgebouw. De tijdelijke voetgangersbrug is al afgebroken nadat op 24 juli de nieuwe perrontunnel voor reizigers in gebruik was gekomen. Foto: Rienk Nauta. Van rechts naar links de sporen 4b, 5b en 6b.

Arnhem, 24 augustus 2011. De nieuwe perronoverkapping van het 2e perron en nieuwe passerelle Sonsbeekzijde met trapopgangen vorderen goed. Foto: Rienk Nauta.

Arnhem, 15 februari 2007. Foto: Kees van de Meene. Op 1 oktober 2006 werd een tijdelijk station geopend. De sloop van het oude station heeft eind 2007 plaatsgevonden. Aanvankelijk werd gedacht een nieuw station in 2009 te kunnen openen. Vertraging in de aanbesteding en oplopende bouwkosten van de nieuwe terminal zorgden er voor, dat het tijdelijk station langer in gebruik bleef. Meer informatie op Wikipedia, klik hier.

Arnhem, 15 februari 2007. Foto: Kees van de Meene. De winkelgalerij in het tijdelijke station.

Arnhem, 6 maart 2008. Foto: Kees van de Meene. Hoge trappen waren nodig om het niveau te bereiken van de tijdelijke voetgangersbrug over de sporen. Begin 2007 werd deze extra ingang aan de kant van het Willemsplein gemaakt met een vaste trap en een opgaande roltrap.

Bouwput bij station Arnhem, 15 april 2011. Links is de ingang naar de nieuwe perrontunnel te zien, daarboven de tijdelijke voetgangersbrug en daarachter het stationsgebouw (met groene/oranje gevelplaten) dat van 2006 tot 2011 dienst deed. De verbouwing van fase 1 van Arnhem Centraal (oplevering nieuwe perrontunnel en fietsenstalling) was 2 juli 2011 gereed. Hiermee werd het tijdelijke stationsgebouw gesloten en afgebroken. In de nieuwe tunnel werden de diverse reizigersvoorzieningen ingericht. Volgens de oorspronkelijke planning had begin 2009 het nieuwe stationsgebouw voltooid moeten zijn en het vierde perron eind 2010. Het tijdelijke station bevond zich ongeveer 200 meter ten oosten van het oude station en was door middel van loopbruggen met de oostzijde van de drie perrons verbonden. De loopafstanden vanaf streekbusstation aan de Utrechtseweg (naast de oude locatie) naar het station waren door de gekozen positie van het tijdelijke station vergroot. Door de klachtenstroom van passagiers werden twee nooduitgangen van het tijdelijke station regulier opengesteld (o.a. bij het Willemsplein), zodat de loopafstand werd verkort (tot de voltooiing van de nieuwe OV-Terminal bleef deze echter langer dan de oude afstand). Ook vanaf het Willemsplein (en het centrum) was de loopafstand naar de perrons iets langer door het tijdelijke station. Foto en tekst: Wikipedia.

Arnhem, 26 augustus 2007. De tijdelijke voetgangersbrug aan de oostzijde vormde bijna 5 jaar (vanaf oktober 2006 tot juli 2011) niet alleen langere looptijden naar de drie perrons en de stationsuitgang, voor vele reizigers waren de hoge trappen ook letterlijk een barrière. Op deze foto is de situatie te zien vanaf het tweede perron. De tijdelijke miniliften boden weliswaar wat verbetering voor minder validen, maar waren verre van comfortabel. Met de ingebruikname van de nieuwe perrontunnel in juli 2011 kwam aan deze ongemakken een einde. De tijdelijke brug werd meteen gesloopt. Foto: Wikipedia.

Arnhem, 27 oktober 2011. Een maand eerder, in het weekend van 24 en 25 september 2011 vond de voorlopig laatste grote buitendienststelling plaats, waarna de eindsituatie van de infrastructuur (beveiliging, bovenleiding, baan- en spoorwegbouw) in dienst werd gesteld ingaande maandag 26 september. Ook de werkzaamheden aan de perronoverkappingen en de passerelle Sonsbeekzijde waren afgerond. Op deze foto van Kees van de Meene is het tweede perron te zien naar het westen (met spoor 6 links en spoor 7 rechts) en de trapopgang naar de overige perrons en de uitgang Sonsbeek. De Intercity op spoor 7 naar Roosendaal staat klaar voor vertrek om 10:24 uur.

Arnhem, 27 oktober 2011. De nieuwe situatie met links spoor 4 langs het eerste perron, spoor 5 (middenspoor, gehalveerd t.o.v. van de oude situatie) en rechts het tweede perron met spoor 6. De perronoverkappingen en de passerelle geven een moderne aanblik. Foto: Kees van de Meene.

Arnhem, 27 oktober 2011. Moderne architectuur, modern materieel. De ICE (in een vertraagd pad) is binnengelopen op spoor 6 en zal zijn weg naar Frankfurt spoedig vervolgen (15:36 uur). Foto: Kees van de Meene.

Met de ingebruikname van de nieuwe perrontunnel in juli 2011 en na de aansluitende sloop van de tijdelijke, hoge voetgangersbrug waren de reizigers verlost van de ongemakken in de bereikbaarheid van de treinen op het Arnhemse station. De looproutes zijn nog niet optimaal en tijdelijk in verband met de nog te starten bouw van een nieuw stationsgebouw als de nieuwe OV-Terminal. De omgeving kreeg een ander aanzien, nadat ook de perronoverkappingen en traverse geheel vernieuwd waren. Kees van de Meene fotografeerde op 27 oktober 2011 vanuit het verkeersleidingsgebouw van ProRail (Post Gelre) de nog te bebouwen ruimte. Op de voorgrond het tijdelijke stationsgebouw, dat zijn functie verloren heeft. De reizigersvoorzieningen zijn in de tunnel ondergebracht. De oude ruimtes zijn omgevormd tot een culturele hotspot genaamd Perron026. In de vrijgekomen winkelruimtes tonen beeldend kunstenaars, product designers, grafisch vormgevers en studenten van Fine Art Arnhem van ArtEZ hun nieuwste werk en worden steeds wisselende activiteiten georganiseerd. Het tijdelijke stationsgebouw is alsnog in januari 2012 gesloopt. Zie artikel in De Gelderlander.

Op onderstaande zes foto's is te zien hoe trein IC 3032 Nijmegen - Den Helder het station Arnhem binnen rijdt via de rijweg spoor AE, spoor 26 naar spoor 11. Gezien vanuit cabine 2 van treinstel VIRM 8628 op 19 november 2011. Foto’s: Bas van Heezik. Zie ook het thema Nederland/NS/Uitgelicht, pagina [6].

---

Half oktober 2013 werd volop gewerkt aan de fundering en onderste bouwlaag van de nieuwe stationshal in Arnhem. Foto/Bron: Architectenbureau UNStudio/ ProRail/website Arnhem Centraal, voor meer foto's klik hier.

Het hoogste punt van de nieuwe stationshal van Arnhem Centraal is op 23 januari 2014 bereikt. Samen met de vakmensen van aannemers Ballast Nedam en BAM is ProRail hard bezig met de vernieuwing van de hal, die wordt opgebouwd uit beton en zo'n 150 stalen elementen; elk element met een eigen unieke vorm. Zo krijgt Arnhem straks een overzichtelijk en toegankelijk station, waarin licht, ruimte en comfort centraal staan.

Vlag in top voor het bereiken van het hoogste punt van de nieuwe stationshal van Arnhem Centraal op 23 januari 2014. Foto/Bron: Architectenbureau UNStudio/ ProRail/website Arnhem Centraal, voor meer foto's klik hier.

		De bouw van de nieuwe stationshal in Arnhem vordert gestaag. De stationshal gaat de lucht in en de bijzondere vormen zijn al goed zichtbaar. Het ontwerp en de bouwtechniek van het stationsgebouw zijn vooruitstrevend. Elk stuk glas, beton en staal is anders. Het grootste stalen element van de stationshal, met een gewicht van 26 ton, is op zijn plaats gebracht (foto links boven). De fronttwist is een kronkelende pilaar die vanuit de reeds gebouwde fietsenkelder wordt opgebouwd uit staal en beton. Deze "twist" wordt de belangrijkste drager voor het dak (foto rechts boven). In de loop van de maand maart 2014 zijn alle belangrijke betonnen vloeren van de stationshal gestort. Zo zijn de “roadbridge” (de autobrug tussen de nieuwe stationsstraat en het kantorenplein) en de “balcony” (de hellingbaan tussen de begane grond en het bovenliggende kantorenplein) al goed te zien. Ook is op de foto’s al goed te zien hoe over de balkonvloer zo de nieuwe stationshal ingelopen kan worden. In de nieuwe stationshal wordt overigens zo’n 3000 m³ beton verwerkt. Het ontwerp en de bouwtechniek van het stationsgebouw zijn vooruitstrevend. Zo zeer dat gewone bouwmethoden op land niet toereikend zijn. Er is daarom een scheepsbouwer in de arm genomen om te helpen voor de bijzondere staalconstructies. Zij werken intussen hard door aan de grote stalen elementen die onderdeel vormen van de constructie van de nieuwe stationshal. Deze elementen worden op de bouwplaats bevestigd en vormen samen straks de bijzondere vorm van de nieuwe hal. Bron: ProRail - Nieuwsbrief maart nr. 2-2014. Foto’s: Stefan Verkerk, 20 maart 2014.

---

Een terugblik op de werkzaamheden in Arnhem in 2014: een staaltje Hollandse bouwkunde

Het schaaldak gemaakt met scheepsbouwtechniek zit erop, de dubbel gekromde pijlers zijn geplaatst en het beton is gestort. Het klinkt als muziek in de oren van veel reizigers in Arnhem. En 2014 is nog maar de prelude voor 2015. Want in 2015 wordt station Arnhem geopend en voor het eerst is de compositie in majeur beschikbaar. Terugblikken op de bouw van station Arnhem in 2014 is dan ook terugkijken op een knap staaltje Hollandse bouwkunde, op een architectonische visie in wording.

Reikhalzend

Het zijn vrolijke noten die klinken rond een station waar in 2006 de schop voor het eerst in de grond ging. Aanbeland in 2014 beleefden de opdrachtgever en de bouwers een jaar vol hoogtepunten voor dit station waar geen hoek kaarsrecht is en krom zelfs dubbel gekromd. Ballast Nedam/BAM bouwde in samenwerking met haar opdrachtgever ProRail in twaalf maanden tijd de carrosserie en al een deel van het interieur van het architectonische hoogstandje van architect Ben van Berkel van UNStudio.

Objecten

Wie een jaar terug de in 2011 opgeleverde reizigerstunnel uitliep die zag, ja, nog niet zoveel eigenlijk. Een landschap vol spannende objecten, waar nog niet veel lijn in zat. Wie nu in Arnhem aankomt, ziet een nieuwe OV Terminal in wording. Die ziet de glooiende heuvels van de omgeving doorlopen in een stationsgebied en in een stationsgebouw zelf.

Het overzicht van 2014

• Januari: het hoogste punt van de nieuwe OV Terminal werd bereikt. Op het met de terminal geïntegreerde K5 kantoorpand kwam de vlag.
• Februari: de ruwbouw van het zogenoemde verbindingsstuk de ‘roadbridge’ en steunpilaar de ‘flip’ werden afgerond.
• Maart: het ‘balkon’, de ‘roadbridge’ en de reeds bestaande kantoren worden verbonden. De ‘fronttwist’ rijst op uit de onderliggende parkeergarage.
• April: lassers zijn druk met de wapening van de vloer van het ‘balkon’. Bij K5 start het gevelwerk.
• Mei: het is de Dag van de Bouw en ruim 1500 mensen zien de eerste contouren van het gebouw van dichtbij.
• Juni: de bouw van het 40 bij 60 meter grote schaaldak van de stationshal begint.
• Juli: er worden vloertegels op de grond gelegd en de bouw van het schaaldak vordert.
• Augustus: het hoogste punt van de kenmerkende middenpilaar ‘de wokkel’, officieel de ‘fronttwist’ geheten, wordt geplaatst.
• September: de bouw van K5 vordert. Er komt al steeds meer glas in de gevel. De laatste staalsectie van schaaldak wordt geplaatst.
• Oktober: de ruwbouw van het dak van K5 is af en de bekleding van het schaaldak is begonnen.
• November: steeds meer afwerking in de vorm van coating van staal vindt plaats. Steeds meer steigers en steunbalken kunnen weg.
• December: de grote rode kraan wordt afgevoerd. Het terminaldak wordt waterdicht gemaakt en de nieuwe ingang met route naar de fietsenstalling gaat open.
  

Toekomstmuziek

November 2015: als alles nu verder verloopt zoals gepland, en daar ziet het er zeker naar uit, is station Arnhem na 9 jaar bouwen klaar. Nieuwe sporen, inrichting spooremplacement, passerelle, dive-under, perrons, perronoverkappingen, bankjes, fietsenkelder, reizigerstunnel en nu ook een volledig nieuw stationsgebouw met aansluiting op alle overige vormen van vervoer in de stad. De OV Terminal Arnhem is dan een feit.

Bron: ProRail - Nieuwsbrief 16 dec. 2014: Overzicht Arnhem.

Impressie van het nieuwe station Arnhem in de eindsituatie. Bron: ProRail/UNStudio.

Foto's van 2014

De foto's zijn gemaakt door Stefan Verkerk in opdracht voor ProRail en mede beschikbaar gesteld voor deze website.

Bouw station Arnhem. De eerste foto links boven is gemaakt op 20 maart 2014, de andere drie op 22 mei 2014.

Bouw station Arnhem. Deze foto's zijn gemaakt op 29 september 2014.

Arnhem Centraal geopend

Onder grote publieke belangstelling werd donderdagavond 19 november 2015 het nieuwe station Arnhem officieel geopend. Bij de opening werd bekend gemaakt dat het station voortaan “Arnhem Centraal” heet; het 1e station met deze toevoeging buiten de Randstad. De feestelijke openingshandeling vond plaats om 18:30 uur in de stationshal. In de laatste voorafgaande weken werd nog hard gewerkt aan de afwerking. Zoals het plaatsen van de verlichting, de plafonds en andere apparatuur en installaties.

Een lichtshow en een film met muzikale begeleiding door Het Gelders Orkest, dat voor de gelegenheid een exclusief stuk speelde, markeerden na 18 jaar bouwen de opening van het nieuwe stationscomplex in de Gelderse hoofdstad.
De opening werd verricht door staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu, NS-directeur Rogier van Boxtel, ProRail-directeur Pier Eringa, gedeputeerde van de Provincie Gelderland Conny Bieze en wethouder Gerrie Elfrink van de Gemeente Arnhem.

Feest

De officiële opening was voor Arnhem aanleiding flink feest te vieren. Donderdagochtend om 6.30 uur was de start van een programma vol festiviteiten dat voortduurde tot zaterdagavond.
De pers was door NS en ProRail op 16 november 2015 op ruime schaal uitgenodigd. Negentien jaar na de eerste schetsen was Station Arnhem dan eindelijk een feit.

Locatie

De bijeenkomst begon in het hoofdkantoor van verzekeraar VGZ aan de Nieuwe Stationsstraat 12, te bereiken via de roltrappen in de stationshal. Hier werd om 17:00 uur de bijeenkomst voor pers en genodigden gestart waarbij verschillende speeches worden gehouden. De openingshandeling vond om 18:30 uur plaats in de stationshal van station Arnhem. De officiële opening werd voorafgegaan door een feestelijk dagprogramma waarbij de reiziger centraal stond. Gedurende de dag waren er onder andere diverse dans- en muziekoptredens.

Het programma voor de pers was als volgt:

• 16:45 uur Verzamelen pers in het kantoor van VGZ (bereikbaar via roltrappen stationshal)
• 17:00 uur Start bijeenkomst voor pers en genodigden
• 17:30 uur Korte speeches van:
  • Clemens Cornielje, commissaris van de Koning provincie Gelderland
  • Herman Kaiser, burgemeester Arnhem
  • Pier Eringa, president-directeur ProRail
  • Roger van Boxtel, ceo NS
• 18:00 uur Verplaatsen van de zaal bij VGZ naar de stationshal
• 18:30 uur Welkomstwoord en speech staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu)
• 18:35 uur Speech door Herman Kaiser, burgemeester van Arnhem
• 18:40 uur Officiële openingshandeling (fotomoment pers)
• 18:45 uur Muziek van Het Gelders Orkest
  

Aansluitend was er gelegenheid voor individuele interviews.

Samenwerking

Met het nieuwe station Arnhem heeft de stad een ov-terminal gekregen met een capaciteit tot 110.000 reizigers per dag, waarbij de verschillende vervoersstromen samenkomen. Daarmee is Arnhem het grootste station van oost Nederland. Voor de bouw van het station hebben verschillende partijen de afgelopen jaren intensief samengewerkt: ProRail, NS, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Gemeente Arnhem, architectenbureau UNStudio en bouwcombinatie Ballast Nedam – BAM.

Twee maanden voor de opening, op 4 september 2015, maakte Stefan Verkerk in de laatste fase van de bouw, foto's in opdracht voor ProRail en mede beschikbaar gesteld voor deze website. Hieronder een impressie.

Arnhem Centraal, 4 september 2015. Blik op de binnenzijde van de nieuwe stationshal. Wat zie je zoal? Het gebouw naar een ontwerp van Ben van Berkel van UNStudio kent talloze kunststukjes. Toen waren ze echter alleen nog in de computer te zien als 3d-bouwtekeningen. Nu kon de werkelijke realisatie aanschouwd worden. Pilaar: op de eerste foto is de naar boven kronkelende 'fronttwist' duidelijk zichtbaar. Deze stalen pilaar start op een betonnen voet en gaat geheel op in het schaaldak. Bovenop dat schaaldak, buiten het zicht van deze foto, liggen 1100 dubbelgekromde betonnen platen. ProRail vroeg de aannemer met ideeën te komen om het uiterst complexe gebouw, dat oorspronkelijk hoofdzakelijk van beton zou worden, gebouwd te krijgen binnen budget. Het gebruik van staal door de bouwcombinatie Ballast Nedam/BAM is een belangrijke keuze daarin geweest. Het dak is nu 'nog maar' 10 procent van het oorspronkelijke gewicht als het geheel in beton zou zijn uitgevoerd. Kantoor: op de tweede foto is een grote glaspartij zichtbaar aan de linkerzijde. Het biedt van bovenaf een inkijkje in het busstation voor streekbussen. Ook is daar een nieuw kantoorpand gesitueerd, K5 geheten. Het geheel wordt onder andere gedragen door de 'flip'. Een betonnen pilaar die vanuit de parkeergarage omhoog komt. In de flip zit dan ook een ingang naar de parkeergarage. Plafond: op de volgende foto's is ook het houten plafond van Oregon Pine hout te zien. Dit plafond komt op het hele station terug, zoals ook in de passerelle en de reizigerstunnel. Verder is het balkon zichtbaar waarbij zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde een route is voor reizigers. Bron: ProRail - Nieuwsbrief van 15 september 2015. Foto’s: Stefan Verkerk, 4 september 2015.

Bronnen:

• Nieuwsbericht ProRail van 15 sept. 2015
• Persbericht van ProRail van 16 november 2015
• Dagblad De Gelderlander