[0] [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [8A] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26]

Ombouw Naarden-Bussum

Van meersporig emplacement naar 2-sporig doorstroomstation

Dit artikel is redactioneel afgesloten op 6 september 2019

Update 11 januari 2021: toevoeging foto’s dd. 10 januari 2021 Rienk Nauta: Voormeerpassage, Karnemelksloot en overweg Zwarteweg/Comeniuslaan.
Update 5 maart 2021: toevoeging foto’s dd. 2 maart 2021
Jaap van Hassel: opbreken Bensdorpspoor overweg in de Herenstraat.

De toevoegingen staan onder aan de pagina onder de titels:

Een terugblik na anderhalf jaar
Archeologische “vondsten”: het laatste stukje Bensdorpspoor opgebroken


Inleiding en andere artikelen over Naarden-Bussum

Over station Naarden-Bussum en de aanliggende spoortracés is – in historisch perspectief – al eerder geschreven. Op de website van Nico Spilt, “Langs de rails” was ik – toen deze website Archief Edward Bary nog niet bestond (vóór 2007) - gastauteur met een aantal artikelen over de spoorinfrastructuur en de daarin beschreven grote wijzigingen, die het spoorlandschap ingrijpend hebben veranderd.

Voor wat Naarden-Bussum betreft verwijs ik voor de liefhebber naar twee eerdere artikelen over Naarden-Bussum. Kijk eens hier of hier. Of deze.

Om praktische reden blijven die publicaties op de website van Nico Spilt staan. Er staan ook andere grote projecten beschreven: Abcoude, Breukelen, Weesp, Hilversum en Baarn, veelal met de aanhef “Ombouw….” of “….in vroeger tijden”. Het beste kan in de indexfunctie naar de plaatsnamen gezocht worden.

Station Naarden-Bussum, 25 juli 2019. Het huidige stationsgebouw, een ontwerp van ir. H.G.J. Schelling, werd in 1926 geopend door de toenmalige locoburgemeester van Bussum, Paul Brand. Tussen 1914 en 1925 stond er vanwege materieelschaarste na de Eerste Wereldoorlog een hulpstation. Het huidige eilandperron dateert uit 1917. Bron: Wikipedia.

De railinfrastructuur als landschapselement

De railinfrastructuur en de onlosmakelijke samenhang met de beveiliging ervan voor de veilige treinenloop met het seinstelsel is, voor wie het interesseert, een boeiend onderdeel van de spoorhobbybeleving. Vrijwel iedereen maakt er gebruik van als hij of zij per trein door Nederland reist. Vooral de inbedding in het landschap of in de stedelijke bebouwing biedt de railinfrastructuur vaak verrassende beelden. Voor het spoorwegpersoneel, het rijdend personeel, de trein- en verkeersleiders is die railinfrastructuur van wezenlijke betekenis voor de uitoefening van hun vakgebied. Het hebben en behouden van wegkennis is zelfs noodzakelijk voor een veilige treinenloop. De wijzigingen krijgen dan ook veel aandacht bij de uitvoerende gebruikers.

Van emplacement naar doorstroomstation

Het begrip “doorstroomstation” is relatief nieuw: het laat zich als volgt omschrijven:
je ruimt op wat je niet meer nodig hebt, saneert wissels of wisselverbindingen die niet meer gebruikt worden, vernieuwt noodzakelijke cruciale wissels, legt de sporen strakker waardoor hogere snelheden mogelijk zijn, zorgt voor conflictvrije routes met zoveel mogelijk specifieke en onafhankelijke corridors, waarbij het treinverkeer in zijn verschillende soorten elkaar niet meer hindert, creëert een vast spoorgebruik waarbij treinen van vaste perronsporen gebruik maken en bevordert zoveel mogelijk ongelijkvloerse kruisingen met ander spoorverkeer of het wegverkeer door fly-overs of ondertunneling.

Dat een beperktere railinfrastructuur ingeval van bijsturing bij vertraging of bij calamiteiten een beperking van de capaciteit oplegt, wordt voor lief genomen. De visie van spoorbeheerder ProRail is, dat een eenvoudige(r) spoorlayout de functionaliteit, de punctualiteit én de veiligheid van het treinverkeer verhoogt en wat je niet hebt, behoeft ook geen onderhoud meer en levert minder infrastoringen op.

Uit de studies in het kader van OV SAAL middellange termijn en verwachte dienstregelingontwikkelingen blijkt dat er geen extra (planmatige) inhalingen op de Gooilijn nodig zijn. Inhalen en voorbijrijden kan nog in Weesp en in Hilversum bij de huidige railinfrastructuur.

Daarmee wordt de herinrichting van de infrastructuur in feite gebouwd op de dienstregeling(verwachtingen).

Naarden-Bussum blijft echter een PPLG (Primair Proces Leiding Bedien Gebied) en keren in Naarden-Bussum blijft dus in beginsel mogelijk (bij verstoringen), maar dat betekent wel dat je dan Linker Spoor moet rijden tussen Keverdijk en Naarden-Bussum of Crailoo Aansluiting West respectievelijk Crailoo Aansluiting Oost en Naarden-Bussum. Maar het station wordt in feite “een halte aan de vrije baan”.

Een recent voorbeeld van een doorstroomstation is het station Utrecht Centraal, dat een paar jaar geleden volledig opnieuw is ingericht. Daar is in ieder geval gebleken dat de effecten positief zijn.

Naarden-Bussum op weg naar 2 sporen

Van oudsher is Naarden-Bussum een klassiek station: drie sporen voor reizigersafhandeling met een eilandperron en een zijperron, een passeerspoor 4 voor doorrijdende treinen in de richting Hilversum, een (voormalige) los- en laadplaats-outillage (de voormalige sporen 7 en 8, reeds verwijderd, maar zijn nog wel in de parkeerplaats aan te treffen, spoor 6 eindigt in een stootjuk vóór de overweg Gen. de la Reylaan), een fabrieksaansluiting naar de voormalige cacaofabriek Bensdorp en, wat verderop naar het spoorterrein van Crailoo via de aansluiting West. In het stationsgebouw zelf het traditionele plaatskaartenkantoor en het bagagedepot (met weegschaal!). Op het eilandperron de wachtkamer met koffievoorzieningen. Loketpersoneel, een comptabel voor de boekhouding, rangeerdersverblijf en een seinhuis met treindienstleider en overwegwachter. En de “Cst” natuurlijk: chef station die kantoor hield op het eilandperron met zijn assistenten. Zijn dienstwoning is nog altijd aanwezig. Kortom, Naarden-Bussum was een zelfstandige eenheid met diverse functies.

Tussen Bussum-Zuid en de Karnemelksloot kent het spoor maar liefst 6 gelijkvloerse overwegkruisingen met het wegverkeer. Achtereenvolgens zijn dit de overwegen:

  1. Gooibergstraat (km 23.315) - ahob,
  2. Herenstraat (km 22.951) - ahob,
  3. Meerweg (km 22.710) - ahob,
  4. Generaal de la Reylaan (km 22.290) - ahob,
  5. Comeniuslaan/Zwarteweg (km 21.9) - elektrisch bediende overweg (EBO), zessporig,
  6. Cort van der Lindenlaan/Koningin Wilhelminalaan (km 21.1) - ahob.
Het sporenplan van station Naarden-Bussum naar de situatie in 2019. Bron: Sporenplan.nl

Bij de modernisering van de beveiliging van de Gooilijn in 1959 werden deze bediende overwegen alle omgebouwd tot ahobs, met uitzondering van de overweg Comeniuslaan/Zwarteweg. Deze naast Post T gelegen overweg werd door de overwegwachter bediend. Later is deze functie naar post Amersfoort overgegaan. Vanwege de brede oversteek over 6 sporen was hier een ahob niet wenselijk.

Hiermee ligt het spoortraject door Naarden en Bussum over 4,5 kilometer in een zeer beperkte inbedding dwars door de bebouwing ter weerszijden van het spoortracé, enerzijds het centrumgebied van Bussum, aan de andere spoorzijde de wijk Het Spiegel. Om die reden was het in een tunnel leggen geen haalbare en betaalbare optie. Maar wat dan wel?

Dit artikel beschrijft in hoofdzaak de veranderingen die in augustus 2019 plaatsvonden.

Samengevat:

  • in augustus 2019 is Ndb omgebouwd van een 5-sporig emplacement bij het station naar een 2-sporig emplacement,
  • is het eerste en tweede perron verlengd,
  • zijn spoorbogen verruimd, waardoor hogere snelheden mogelijk zijn (nu max. 80 km/u.),
  • kwamen in het Naardermeer zeven faunapassages en een fietstunnel onder het spoor.
  • ging het markante gebouwtje van oud-Post T (uit 1959) tegen de vlakte.
  • werd de 6-sporige vanuit Amersfoort bediende overweg (met camerabewaking) in de Comeniuslaan/Zwarteweg (overweg KM 21.9) veranderd in een 2-sporige ahob.
  • werd de wisseloverloop van spoor 3 naar 2/1 (kruiswissel in spoor 2) die nèt in de overweg ligt) opgeheven/verwijderd.
  • werd de rijwielstalling verplaatst.
  • kreeg het stationsgebouw een upgrade.
  • werd de spoorbrug over de Karnemelksloot vernieuwd.
  • werd het treinbeveiligingssysteem met de seingeving aangepast.
  • nieuw gebouwd relaishuis ter hoogte van Crailoo aansluiting West.

Om al deze wijzigingen mogelijk te maken en de hinder zoveel mogelijk te beperken, werd besloten tot een 23-daagse buitendienststelling om het werk in één keer te kunnen uitvoeren. Daarmee was dit het grootste en langdurigste ombouwproject van ProRail qua aaneengesloten buitendienststelling. Gekozen werd hier de vakantieperiode te gebruiken, zodat minder reizigers de hinder zouden ondervinden. De studies naar dit project hebben enkele jaren in beslag genomen: er is ruim 6 jaar voorbereiding aan vooraf gegaan.

Overzicht van alle aanpassingen in het project Gooise Meren. Bron: ProRail.

De eerdere saneringen blijven hier buiten beschouwing. Zo is de laad- en losplaats en enkele sporen (6, 7 en 8) jaren geleden al verdwenen en kon ter plaatse een parkeervoorziening aangelegd worden.

Het project wordt in fotoseries gevolgd met een indeling (waar mogelijk) naar bovengenoemde clusters van de werkzaamheden.

Half mei werd het startschot voor het project gegeven. De onthulling van een bord op het voorplein van het station.

Er zijn diverse partijen die in dit project samenwerken:

  • Gemeente Gooise Meren (waaronder Bussum)
  • Ministerie van Infrastructuur en Milieu
  • Rijkswaterstaat
  • Provincie Noord-Holland
  • ProRail
  • Nederlandse Spoorwegen
  • Natuurmonumenten (Naardermeer)
  • Spooraannemers (waaronder Dura Vermeer) en de civiele aannemer K. Dekker (verbeteren stationsgebouw)

Verantwoording van de foto's

Diverse fotografen stelden voor dit artikel hun foto's beschikbaar:

  • Gestart wordt met enkele oudere foto’s van Peter van der Vlist uit de zomerdienstregeling van 1976, toen Naarden-Bussum vanwege de groei van het forensenvervoer nog zogenaamde spitstoevoegers had, die in Bussum begonnen of eindigden, het leeg materieel daarvoor kwam uit Amsterdam. Extra treinen die specifiek bedoeld waren om grote aantallen reizigers tijdens de piekdrukte van de dag op te vangen.
  • Gérard van Teeffelen stelde een bijzondere foto beschikbaar met een VAM-trein op een niet gebruikelijk spoor.
  • In de maanden voorafgaand aan de buitendienststelling werden al de nodige voorbereidingen getroffen: kabels en leidingen werden gelegd en verplaatst, een nieuw relaishuis werd gebouwd ter hoogte van Crailoo aansluiting west, nieuwe seinen werden geplaatst en de rijwielstalling werd verplaatst. Naast de Karnemelksloot werd de tunnel gegraven en voorgebouwd (Voormeerpassage). Jaap van Hassel legde dit vast met een serie foto’s in de periode december 2018 tot en met juli 2019 en tijdens de 23-daagse werkzaamheden in augustus 2019.
  • Henk Koster en Rienk Nauta waren ook regelmatig ter plaatse om foto's te maken.
  • Nico Spilt leverde eveneens beeldmateriaal.
  • Kees van de Meene stelde een foto uit 1959 beschikbaar: seinhuis II en de nieuwe Post T.
  • Bertus Kers fotografeerde ACTS-locomotief 1255 met een containertrein tijdens een inhaalpauze.
  • Gerrit Bleumink en Ronald Vergeer legden de omgeleide Berlijn-treinen op beeld vast in niet gebruikelijke stations.
  • Tenslotte ben ik zelf ook regelmatig op locatie geweest om de veranderingen in foto’s vast te leggen.

Ik ben allen zeer erkentelijk voor hun "ondersteunend bewijs"....
Tenslotte werden de archieven van de Historische Kring Bussum geraadpleegd.

De volgende referenties en bronnen zijn geraadpleegd

Websites:

Geraadpleegde bronnen:

  • NVBS maandblad Op de Rails 1976-7 - De Materieel- en locomotiefomloop van NS in de zomerdienst van 1976 (P.W. van der Vlist).
  • Ministerie van Infrastructuur en Milieu: studie OV SAAL Middellange Termijn (augustus 2013): Resultaten van het onderzoek naar maatregelen voor de SAAL-corridor (Schiphol - Amsterdam - Almere - Lelystad).
  • Kamervragen (juli 2013) over doelgerichtheid en toekomstvastheid spoorplannen in Bussum met beantwoording door de Staatssecretaris (W.J. Mansveld) onder meer over de rij- en opvolgtijden van treinverkeer en de vaststelling dat op de Gooilijn geen inhalingen van treinverkeer voorzien worden of nodig bevonden worden. Aanhangsel van de Handelingen, stuknummer 2979.

Eerst blikken we terug naar het verleden van station Naarden-Bussum met een rijke variatie aan materieeltypen en treinsoorten: Terug naar Toen

Terug naar Toen
Naarden-Bussum, 28 juni 1976. De Gooilijn is van oudsher ook een typische forensenlijn geweest: Gooise reizigers die ’s morgens per trein naar Amsterdam gingen en aan het einde van de middag weer terug naar huis. In de jaren zeventig werd deze extra drukte in de treinen opgevangen met zogenaamde spitstoevoegers; extra treinen in de ochtend- en avondspits. Avondspitstrein 15863, bestaande uit materieel 1946, stellen 281 en 658, komt hier binnen op spoor 1 in Naarden-Bussum. Het materieel keerde daarna leeg terug naar Amsterdam. De trein doorloopt hier vanaf spoor 3 wissel 21A, Engels-kruiswissel 23A/21B en 23B; zie het sporenplan hierboven.
Ingaande de zomerdienstregeling 1978 werd deze Bussumse constructie gewijzigd en reed ook trein 15863 door naar Amersfoort. In die zin voegde deze trein zich in het rijtje van al bekende spitstoevoegers, te beginnen met 15859 (Asd v: 16.36 uur): snelle verbindingen uit Amsterdam met (afhankelijk van het treinnummer) doorrijden in Diemen, Hilversum NOS, Putten en/of Hulshorst) naar de Veluwe Het materieel reed na ’t Harde leeg door naar Zwolle. Foto: Peter van der Vlist.

Vergelijk de rijweg van deze trein op het NX-tableau (foto12 augustus 1965). De trein reed van spoor 3a > sein 24 > naar spoor 1b via de wissels 21A > kruis 23A/21B > 23B. Detail: merk vooral het witte bezetspoorlampje in het overwegsymbool op. De bediening van begin(sein)knop (eNtrance) en eindknop (eXit) ligt nog steeds ten grondslag aan de huidige procesleidingssystemen met procesplanregels voor de rijweginstelling(en).


Naarden-Bussum, 4 juli 1976. Treinstel Plan V 455 loopt als trein 5857 (Amsterdam - Amersfoort) binnen op spoor 3. Een niet alledaagse blik op het emplacement, door Peter van der Vlist gefotografeerd vanaf het seinbordes. De kijkrichting is naar Hilversum. Op deze foto is de wisselverbinding van spoor 3 naar spoor 2 en 1 via het Engels kruiswissel (23A/21B) bij de overweg goed in beeld gebracht.
De spoorboog met 5 sporen in Naarden met trein 29344 naar Alkmaar getrokken door eloc 1149. Deze extra trein reed als “Frau Antje Express”. Frau Antje werd in 1961 door het Nederlands Zuivelbureau bedacht om in Duitsland reclame te maken voor Nederlandse zuivelproducten. Vooral voor kaas, maar ook voor boter. In dat jaar was zij voor het eerst op de Duitse televisie te zien in een reclamespot. Met Nederlands accent legde zij daarin aan de Duitse huisvrouwen uit hoe zij het beste tosti Hawaï konden maken, uiteraard met "...echter Käse aus Holland". In de trein werden kaasblokjes uitgedeeld. Sinds 1961 is er veel gebeurd met Frau Antje, maar tot vandaag de dag wordt zij ingezet voor de promotie van Nederlandse zuivel in Duitsland. In de trein lopen zowel DB- als DR-rijtuigen. Foto: Peter van der Vlist, 5 juli 1976.

Naarden-Bussum, 9 april 1997. Op de grens tussen Naarden en Bussum beweegt NS Cargo loc 6402 met VAM-trein 57221 (Ndb - Amf) en nadert het station Naarden-Bussum (Ndb). De loc heeft hier op het hoofdspoor omgelopen nadat deze uit Crailoo (Cra) is gekomen met de volle vuiltrein 57720. De trein passeert hierbij gunstig de fotogenieke Post T. Naast 11 VAM-wagens van het type Takkls (waarvan 2 in afwijkende uitvoeringen nl. de gele 'Potgrond' en blauwe 'VAM 60' aan de loc). Achterop lopen ook nog twee zogenaamde ACTS-wagens. Aan het einde van de middag vertrekt het konvooi naar verzamelstation Amersfoort waar nog andere VAM-treindelen worden bijgeplaatst. In de avonduren vertrekt de VAM-trein naar Wijster in Drenthe. Foto: Gérard van Teeffelen.

De Gooilijn heeft een rijke geschiedenis aan materieelsoorten gekend. Na de elektrificatie per 3 juni 1946 deed het Blokkendoosmaterieel 1924 zijn intrede. Daarna waren alle soorten elektrisch stroomlijnmaterieel een vertrouwd beeld. De materieeltypes Mat. 1936, 1940, 1946, 1954, 1964, SGM, ICM en de nieuwe sprintergeneratie SLT hebben er allemaal gereden, in zowel stoptreindiensten als Intercitytreinen. Op deze foto stopt Plan T-treinstel 530 in zijn nadagen op station Naarden-Bussum als Intercity van Almere naar Utrecht CS; 5 juli 2009. Foto: Henk Koster.
Een sprinter bestaande uit SGM3, met voorop stel 2966 vertrekt rond 15:00 uur van spoor 3 uit Naarden-Bussum in de richting Hilversum; 24 maart 2014. Het stootjuk op de voorgrond is van spoor 6. Foto: Henk Koster.
Dezelfde trein als hiervoor, maar nu op 21 november 2014. Voorop stel 2964. Naarden-Bussum. Meer informatie over dit type materieel op deze pagina. Foto: Henk Koster.
Naarden-Bussum, 1952. E-loc 1132 met een sneltrein met Plan D-rijtuigen naar Enschede bij de doorkomst in Naarden-Bussum. Achter de 1132 twee versterkingsrijtuigen van de serie C 6400.
Foto A. Nymeijer (collectie H.Hondius/R.Statius Muller; archief Stichting NVBS Railverzamelingen). Datum van de foto is niet exact bekend maar is gemaakt in de ‘turquoise’ periode van de Plan D-rijtuigen (1951-1954) en de toen nog in deze kleur rijdende e-locs.
De trein is onderweg naar Enschede. Het materieel Plan D kwam na de indienststelling in dienst in wat later de Noord-Oost-verbinding zou gaan heten. Sneltreinen uit Amsterdam/Rotterdam/Den Haag afwisselend naar Leeuwarden/Groningen en Enschede. In het spoorboekje uit die beginjaren van Plan D maakte NS reclame voor de inzet van het nieuwe materieel. De NO-verbinding is later uitgegroeid tot het basis Intercitynetwerk van NS vanaf Spoorslag 70, een exploitatiemodel voor Intercitys en stoptreinen.
Loc 1132 werd nieuw afgeleverd aan NS op 9 oktober 1951 in de Hoofdwerkplaats Maastricht en werd vrij gegeven voor de dienst op 13 oktober 1951. In juli 1998 ging de loc per order buiten dienst. Tijdelijke herindienststelling bij NS Reizigers op 28 augustus 1998, defect geraakt vermoedelijk januari 1999, gestald in Maastricht, sloop 8 augustus 2003 bij Dotremont in Maastricht. Bron:
• Boek “Elektrische locomotieven NS-serie 1100" – W.H. van den Dool sr./Uitgeverij Uquilair. Pagina 81: aflevering tweede tranche locs serie 1100. Pagina 155: afvoer en sloop.
Een Intercity, bestaande uit Materieel 1954 met het voorop lopende treinstel 766 passeert over spoor 4 het station Naarden-Bussum op weg naar Amersfoort; 26 maart 1977. In deze jaren was dit materieel veel te zien in de zogenaamde noord-oost-verbindingen in het lange afstandsverkeer: Amsterdam/Rotterdam/Den Haag naar Groningen/Leeuwarden/Enschede v.v. Links het laad-losperron langs spoor 6. Foto: Nico Spilt.
Naarden-Bussum, 11 oktober 2005. ACTS e-loc 1255 met een containertrein is op spoor 4 voor stoptonend sein tot stilstand gebracht om een achteropkomende Intercity te laten passeren over spoor 3 in de richting Hilversum en Amersfoort. Foto: Bertus Kers. Loc 1221 kwam in 1952 in dienst bij de Nederlandse Spoorwegen. Daar heeft de loc dienst gedaan tot 1998. De loc werd ingezet voor lange(re) reizigerstreinen en voor het vervoer van goederentreinen. Hierna is de loc overgenomen door ATCS. Daar werd de loc gebruikt voor het trekken van containertreinen. De 1255 is na de beëindiging van de actieve dienst bij ACTS (in 2010) overgegaan naar de Stichting Klassieke Locomotieven. Meer over de locserie 1200 bij andere vervoerders, lees hier.

De voorbereidingen in de periode december 2018 tot en met juli 2019

Fotoreportage door Jaap van Hassel hieronder:

Bouwen nieuw relaishuis ter hoogte van Crailoo Aansluiting West; 18 december 2018.
Kabels en leidingen trekken; 19 december 2018.
Cunet graven voor tunnel bij Karnemelksloot (Voormeerpassage); 21 januari 2019.


←↑ Seinportaal sein 24 en 26 resp. spoor 3a en 4a; 26 januari 2019
Zicht op de "a"-sporen in de spoorboog met seinportaal sein 24 en 26 en Intercity, rechts oud-Post T aan de Comeniuslaan/Zwarteweg; 26 januari 2019. Kijkrichting vanuit het noord-westen naar het station.



←↑ Cunet graven voor tunnel bij Karnemelksloot (Voormeerpassage); 29 januari 2019.
Bouwen nieuw relaishuis ter hoogte van Crailoo Aansluiting West; 14 februari 2019.
Kabels en leidingen trekken; 20 februari 2019.

←↑ Kabels onder overweg Gooibergstraat; 26 februari 2019.
Voormalig spoor Bensdorp bij overweg Herenstraat; 20 maart 2019.
Kabels onder overweg Gooibergstraat; 16 mei 2019.
Kabels onder overweg Herenstraat; 16 mei 2019.
Seinplaatsing. gezien vanaf overweg Herenstraat richting station; 16 mei 2019.
Herstellen en asfalteren overweg Gooibergstraat; 26 mei 2019.
Geasfalteerde kabelgoot overweg Gooibergstraat; 29 mei 2019.
Verplaatsen fietsenstalling van station Naarden-Bussum; 20 juni 2019.
Verplaatsen fietsenstalling van station Naarden-Bussum; 20 juni 2019.

Verplaatsen fietsenstalling van station Naarden-Bussum. Foto ← op 22 juni, ↑ op 25 juni 2019.
Verplaatsen fietsenstalling naar voorplein van station Naarden-Bussum; 25 juni 2019.
Verplaatsen fietsenstalling naar voorplein van station Naarden-Bussum; 2 juli 2019.



↑→Verplaatsen fietsenstalling naar voorplein van station Naarden-Bussum; 4 juli 2019.
Op dinsdag 4 juni 2019 maakte de Kameel, ook bekend als de NS DE20, zijn laatste rit in dienst van NS. Daarna droeg NS officieel de sleutels over aan het Spoorwegmuseum. Sinds 1954 deed De Kameel dienst als directie- en inspectierijtuig. Het rijtuig is bekend om zijn bijzondere uiterlijk. Aan de voor- en achterkant van de trein zit een machinistencabine op het dak. In latere jaren werd dit motorrijtuig vooral ingezet als zogenaamde VIP-car voor bijzondere rondritten en was regelmatig te zien op het spoor. De trein passeert hier Naarden-Bussum over spoor 4 richting Hilversum in een entourage die op het punt staat een grote verandering te ondergaan. Jaap van Hassel legde dit tijdsbeeld nog één keer vast voordat de geschiedenis er bezit van neemt.
Nieuwe betonvoeten voor de bovenleidingsportalen spoor 1 en 2, met op de achtergrond (foto links) de voormalige dienstwoning van de stationschef en Post T (foto rechts) aan de Zwarteweg; 14 juli 2019.
Foto links: de sporen 1 en 2 richting Weesp, rechts de sporen 3, 4 en 5, gezien uit de richting Weesp; 14 juli 2019.
Overzicht sporen 3, 4 en 5 bij overweg Zwarteweg/Comeniuslaan; 14 juli 2019. Op de voorgrond de dwergseinen 30, 28 en 38 (van rechts naar links), dit zijn de vertrekseinen richting Weesp, vergelijk met sporenplan hierboven
Sprinters op spoor 1 en 2; 14 juli 2019.


Het voormalige tramstation van de Gooische Stoomtram; 14 juli 2019. De fietsenstalling is per 21 juni gesloten en verplaatst naar de voorzijde van het station. De ontruiming nam enkele weken in beslag; aannemer Dekker begon daarna met de onttakeling en demontage van de overkapping. Hier komt een nieuwe stationsentree met een verbreed perron langs spoor 1.
In de hal van het stationsgebouw worden voorbereidingen getroffen voor de verbreding van de in- en uitgangen. De kaartautomaat is verplaatst naar het voorplein en er komt een nieuwe vloer; 16 juli 2019.
De IC naar Berlijn rijdt na de werkzaamheden over spoor 2 richting Hilversum; 16 juli 2019.
Funderingsconsoles voor de kaartautomaat op het stationsplein; 16 juli 2019.
De sporen 1 en 2 blijven als enige sporen over; hier gezien in de richting Hilversum, 16 juli 2019.

De spoorsituatie zal hier ingrijpend gewijzigd worden. En de bekende boog wordt verruimd; Op 16 juli 2019 nog een vertrouwde aanblik.
Om plm. 15:20 uur passeert eloc 1739 met IC 149 naar Berlijn de spoorboog ter hoogte van de overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De internationale trein wordt over spoor 3a/3b geleid; 18 juli 2019.
Het stationsgebouw zal aangepast worden maar zal zijn markante bouwstijl behouden. Foto's van de hal zijn gemaakt op 18 juli 2019.
Er rijden 7 treinparen per dag van Amsterdam naar Berlijn v.v. In Hilversum wordt gestopt, in Naarden-Bussum niet. Het aantal treinreizigers tussen Amsterdam en Berlijn kan verdubbelen naar twee miljoen reizigers door de reistijd te verkorten naar vier uur. Dat verwacht spoorvervoerder NS. Er wordt nu gewerkt aan een plan dat beschrijft hoe de verbinding Amsterdam-Berlijn op korte termijn sneller kan en welke investeringen hiervoor nodig zijn in de infrastructuur. Bron: NS/Spoor Pro. Hier passeert een IC over spoor 1 naar Amsterdam om plm. 15:00 uur; 18 juli 2019.
Geruime tijd van te voren werden de reizigers op de hoogte gebracht van de op handen zijnde werkzaamheden; 18 juli 2019. Naast de fysieke borden op het station werden uiteraard ook de reisplanners aangepast en de media geïnformeerd over de reisbeperkingen, de alternatieve omreisroutes en het treinvervangende busvervoer tussen Hilversum, Buissum, Weesp en Almere. Diverse websites besteedden aandacht aan de werkzaamheden, waaronder die van de spoorbeheerder zelf, ProRail. Vanaf 1 augustus werd bij de overweg in de Zwarteweg/Comeniuslaan een live-webcam geïnstalleerd voor wie het werk op afstand wilde volgen, thuis of mobiel onderweg.
Een nieuw relaishuis ter hoogte van de watertoren bij Bussum Zuid werd gebouwd en functioneel gemaakt. Vanaf het viaduct in de Bussummergrindweg/Ceintuurbaan is daar goed zicht op. Foto's gemaakt op 18 juli 2019.
Het voormalige seinhuis Post T werd volgens de werkplanning in het weekend van 10/11 augustus gesloopt. Vanuit het gebouwtje werd vanaf 1959 tot 1996 het treinverkeer en de bediende overweg in de Zwarteweg/Comeniuslaan aangestuurd. Het bevatte ook een technische ruimte met relais-apparatuur voor de seinen en wissels. De bekabeling werd tijdig in de diverse relaiskasten langs de baan aangepast; 18 juli 2019.
Voorbereidende werkzaamheden aan relaiskast 52; 18 juli 2019.
Spoor 1 en 2 gezien in de richting Hilversum (links) en Weesp (rechts); 18 juli 2019.
Nogmaals een overzicht van de sporen 3, 4 en 5 (maar op een andere datum dan hierboven) bij overweg Zwarteweg/Comeniuslaan; 18 juli 2019. Op de voorgrond de dwergseinen 30, 28 en 38 (van rechts naar links), dit zijn de vertrekseinen richting Weesp.
Zicht op het voormalige tramstation van de Gooische Stoomtram en de inmiddels leeg gemaakte fietsenstalling; 18 juli 2019.

Zicht op het voormalige tramstation van de Gooische Stoomtram en de inmiddels leeg gemaakte fietsenstalling; 18 juli 2019.
Hier wordt het eerste perron verbreed en komt er een nieuwe, brede entree vanuit de hal; 18 juli 2019.
Het werkterrein langs de Parallelweg is ingericht als depot voor te plaatsen materialen. Op 18 juli 2019 lagen er meerdere betonvoeten voor de bovenleidingsportalen. De sporen 3, 4 en 5 op de voorgrond zullen verdwijnen.


←↑ De a-sporen 1 - 5 met op de rechter foto een IC van Berlijn naar Amsterdam; 22 juli 2019.

Overzicht panorama van de overweg Zwarteweg/Comeniuslaan met voormalig Post T; 22 juli 2019. Formeel is de overweg de grens tussen Bussum en Naarden.
ICM3-treinstel als Intercity naar Amersfoort passeert over spoor 3; 22 juli 2019.
Voormalig Post T; 22 juli 2019.
Een SLT-treinstel als sprinter richting Hilversum op spoor 3; 22 juli 2019.

Doorkijkje: glasplaten verwijderen door aannemer Dekker van de overkapping voormalige fietsenstalling (tramstation); 22 juli 2019.
Een SLT-treinstel als sprinter richting Hilversum op spoor 3; 22 juli 2019.
Fietsenstalling bij de overweg Generaal de la Reylaan, tevens perronuitgang met tunnel; 23 juli 2019.
Fietsenstalling met daarachter het parkeerterrein op de voormalige los- en laadplaats; 23 juli 2019.
Sporen 3 - 5 vanaf de overweg Generaal de la Reylaan; 23 juli 2019.

↑→ De internationale Intercity van Amsterdam naar Berlijn, hier IC 149 (15:20 uur), kronkelt zich over spoor 3a en (perron)spoor 3b door station Naarden-Bussum. Na de werkzaamheden rijdt ook deze trein over spoor 2; 23 juli 2019.
De perronuitgang met tunnel aan de zuidzijde bij de overweg Generaal de la Reylaan; 23 juli 2019.
P&R op het terrein van de voormalige los- en laadplaats; 23 juli 2019.
P&R op het terrein van de voormalige los- en laadplaats; 23 juli 2019.

Na de sanering van de los- en laadplaats zijn de rails van spoor 7 en 8 in de bestrating van de P&R blijven liggen; 23 juli 2019.


Hiermee worden de foto's uit de voorbereidingstijd in de periode december 2018 tot en met juli 2019 afgesloten.

The days before: juli 2019. Post T in de nadagen van zijn bestaan

Fotoreportage door Edward Bary hieronder:

  • Vrijdag 5 juli 2019. Comeniuslaan/Zwarteweg (km 21.9) - elektrisch bediende overweg (EBO), zessporig, met voormalig seinhuis post T.
  • Maandag 22 juli 2019.
    Alle doorgaande treinen uit de richting Amsterdam passeren het station Naarden-Bussum over perronspoor 3; foto rechts ICM3-treinstel 4013 als trein 1549 (d: 14:14) naar Amersfoort. Hiermee wordt in ieder geval bereikt, dat twee wissels (3 en 45A/B) niet krom bereden hoeven worden. Mogelijk liggen deze wissels al geklemd voor deze rijweg.
    Emplacement gezien naar het zuiden, richting Hilversum; van links naar rechts perronspoor 3, passeerspoor 4, spoor 5 en kopspoor 6. Deze sporen gaan verdwijnen.
    Hier is de wisselgroep in beeld gebracht met de rijweg van spoor 3a > sein 24 > naar spoor 1b via de wissels 21A > kruis 23A/21B > 23B. Zie schema sporenplan hierboven.
    De uitrijseinen 32 voor spoor 2b (links) en 34 voor spoor 1b richting Weesp. Sein 32 hangt aan een portaal wegens ruimtegebrek tussen de sporen, sein 34 is passend gemaakt onder de perronkap en staat op een verkorte paal vanwege de zichtbaarheid.



    ←↑ Aannemer K. Dekker voert de renovatie van het stationsgebouw uit. De rijwielstalling op het voormalige tramstation van de Gooische Tramweg-Maatschappij (GoTM) is leeggehaald en de constructie van de overkapping wordt gedemonteerd, te beginnen met het uittillen van de glazen dakplaten.

    De Stoomtramweg Maatschappij Bussum – Huizen NV exploiteerde van 1883 tot 1917 de tramlijn tussen Bussum en Huizen. Op 1 januari 1917 werden de lijn en het materieel ondergebracht bij de Gooische Stoomtram NV, die op 30 mei 1930 werd omgedoopt in Gooische Tramweg Maatschappij NV. Per 29 juni 1949 werd de lijn Bussum – Huizen overgenomen door de NS. In 1958 werd de lijn gesloten en opgebroken.
    In 2000 werd de Stichting Gooische Stoomtram Huizen (SGSH) opgericht, die in oktober 2001 een locomotief en een rijtuig van de voormalige GTM van de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik enkele dagen naar Huizen haalde waar ze over een traject van 300 meter heen en weer reden.

    Bron: Wikipedia












    Treinstel SLT 2636 vertrekt om15:12 uur als trein 4951 (Almere - Utrecht) van spoor 3.
    Om 15:15 uur passeert eloc 1744 met IC 149 naar Berlijn het station.


    Het emplacement gezien vanaf de overweg Generaal de la Reylaan (KM 22.290). Aan het portaal hangen de uitrijseinen 44 en 46. De sporen 3, 4 en 5 passeren deze overweg, samen met de sporen 1 en 2. Aan deze 5-sporen brede overweg komt een eind en zal worden omgebouwd naar een 2-sporige ahob.


    Fotoreportage door Henk Koster hieronder:

    Dinsdag 30 juli 2019
    Op het werkterrein langs de Parallelweg aan de westzijde van het station werden enkele fabrieksnieuwe daglichtseinpalen afgeleverd. Langs de vrije baan tussen station Naarden-Bussum en Bussum-Zuid zijn al enkele nieuwe seinen geplaatst in nachtelijke buitendienststellingen. De werkzaamheden werpen hun schaduw vooruit...
    Het goederenvervoer op de Gooilijn wordt gedurende de werkzaamheden omgeleid via andere routes. RFO eloc 1828 maakt met de beladen autotransporttrein 46269 (Kijfhoek - Bad Bentheim) als één van de laatste nog gebruik van spoor 4 in de richting van Amersfoort.
    Sinds juli 2017 is Rail Force One als zelfstandig vervoerder actief in Nederland. Voor het goederenvervoer binnen Nederland gebruikt RFO sindsdien de voormalige Locon-locomotieven 1828 - 1831 en 1837. Deze zijn na het faillissement van Locon (in 2017) overgenomen door RailRelease en weer terug genummerd naar hun oorspronkelijke NS-nummer. Van de vijf locomotieven rijden er vier nog in de oranje/witte Locon-huisstijl rond.
    Het seinportaal sein 24 en 26 resp. spoor 3a en 4a, hier de achterzijde ervan, zie foto's hierboven, telt zijn laatste dagen.
    De Gooilijn kent - naast internationaal reizigersvervoer (Amsterdam – Berlijn) - ook regelmatig internationaal goederenvervoer op de goederenroute van en naar Duitsland via Bad Bentheim – Amersfoort – Gooilijn – Weesp – Zuidtak – Breukelen – Rotterdam – Kijfhoek v.v. Rond 10:20 uur passeert meerspanning e-loc LTE Vectron MS 193 262 (NVR: 91 80 6193 262-3, Siemens, fabrieksnummer 22191, bouwjaar 2016) met ketelwagens over spoor 1 als trein 41786 Bad Bentheim - Waalhaven Zuid. De loc is gehuurd door vervoerder LTE Logistik und Transport – GmbH ( Graz – Oostenrijk) via European Locomotive Leasing (ELL, Wenen – Oostenrijk).
    Vanaf Herenstraat richting station kijkend.
    Vanaf Herenstraat richting station kijkend de oude sporensituatie.
    En richting Bussum Zuid kijkend.


    De 23-daagse van Bussum en Naarden

    Eerst nog wat feitelijkheden en inzichten over de wijzigingen.

    Het bestaande PPLG Ndb (station Naarden-Bussum) wordt een emplacement zonder wissels met nieuwe spoornummers en seinnummers. Er komt tevens een nieuw PPLG CR, Crailoo. Met ook daar nieuwe sein en spoornummers.
    Het (oude) tot 3 augustus 2019 bestaande PPLG Ndb, ofwel primair procesleiding gebied, omvatte het gebied tussen Crailoo (bij Bsmz) en waar de vrije baan begon na de inrijseinen vanaf de Naarder Meer.

    Men heeft besloten om het PPLG op te delen in twee PPLG’s, dat heeft te maken met de automatische rijweginstelling zoals deze werkt in Procesleiding, die daardoor beter kan functioneren met een optimaal gebruik om het “metro-achtige” baanvak te berijden.

    Een PPLG heeft rijwegen (de procesplanregels) die de treindienstleider (of ARI) instelt met normaal sein of geel knipper en is ingericht voor binnen de seinen keren.
    Bij een verstoring tussen Naarden-Bussum en Weesp en het eventueel niet bereikbaar zijn van Weesp, kan met een trein in Naarden-Bussum op spoor 1 gekeerd worden en Linker Spoor terug gereden worden naar PPLG Crailoo. Bij Crailoo aansluiting oost zijn doorwisselmogelijlheden om over te lopen naar het andere, rechter hoofdspoor naar Hilversum. Tussen Naarden-Bussum en Crailoo aansl. West zijn er geen (andere) wisselverbindingen meer. Overigens biedt Hilversum ná de inrijder(s) ook nog een overloop via 1B/A en 3A/B. Maar de crux is dat PPLG Crailoo wat bijsturing mogelijk maakt als Weesp niet bereikt kan worden.

    De vraag is interessant of bij een verstoring tussen Ndb-Hvs toch treinverkeer Ndb-Wp/Alm mogelijk (of niet) en bij verstoring tussen Ndb-Wp/Alm toch treinverkeer Ndb-Hvs mogelijk (of niet). Uit betrouwbare bron is vernomen, dat bovenstaande mogelijk is, zoals hiervoor beschreven. Men heeft gekozen voor hogere snelheid elke dag en minder verstoringkans doordat wissels die er niet zijn niet stuk kunnen. Als er dan een storing is zal op dát moment de bijsturingsmogelijkheid beperkt(er) zijn. Het is aan de vervoerder hoe die mogelijkheden te willen benutten (of niet).

    In Keverdijk (Kv) liggen overloopwissels. De bediening hiervan behoort tot de treindienstleider Weesp/Flevolijn (te Amsterdam VL-post), evenals de uit- en invoeging van de Gooiboog (Ndb – Alm) op de Gooilijn. De grens tussen het beheersgebied Post Amsterdam en Post Amersfoort ligt bij de inrijseinen op KM 20.840. De Postgrens ligt bij KM 20.800.

    Post Amf verhuist overigens in september 2019 naar Post Utrecht Cartesiusweg, maar staat los van bovenstaande.

    Op vrijdagavond 2 augustus werd de bediende overweg Zwarteweg/Comeniuslaan rond 24:00 uur met afsluithekken, geplaatst vóór en aan weerszijden van de spoorbomen voor het wegverkeer afgesloten. De spoorbomen bleven daarna definitief gesloten. Het treinverkeer liep nog door tot plm. 02:00 uur op zaterdagmorgen. Daarna ving de feitelijke buitendienststelling aan.
    Na de start van de buitendienststelling is ‘s nachts, en zoals het er nu voorstaat met succes, op de computersystemen van de post Amersfoort en de post Amsterdam reeds de nieuwe configuratie geladen van de nieuwe situatie Naarden–Bussum. De komende tijd kan dan beveiliging en infra buiten worden aangepast en getest met de nieuwe ICT laag. De applicatie is bekeken en moet op een enkel detail nog grafisch iets verbeterd worden. Dit zal de komende weken gebeuren.

    De 6 overwegen in Naarden en Bussum werden afwisselend gesloten voor aanpassing.

    Aangepast treinverkeer en businzet

    Alle Intercitys tussen Amersfoort en Amsterdam CS/Schiphol werden opgeheven. Omleidingsroutes van Amersfoort naar Amsterdam met IC’s via Utrecht Centraal. De internationale IC’s van/naar Berlijn werden omgeleid via Flevolijn/Hanzelijn (Almere - Lelystad) via Zwolle naar Deventer met vertrektijdaanpassingen.
    In Hilversum werd elke 15 min. naar Utrecht gereden, van spoor 1 en 3. En 2 keer per uur naar Amersfoort Vathorst en 2 keer per uur naar Amersfoort Schothorst, van spoor 2 en 4.

    Alle stopbussen reden naar/van Weesp via (en met stops in) Hilversum Mediapark, Bussum Zuid en Naarden-Bussum. Vanaf Weesp dus overstap van/op normaal treinverkeer naar Flevolijn, Amsterdam en Zuidtak/Schiphol. Busdienst Hilversum - Weesp elk kwartier. Er reden geen bussen Hilversum – Almere.

    De sporen 1-3 te Hilversum waren uit de richting Ndb afgesloten met een afsluitbord op wissel 5. Zie de foto van Rienk Nauta.

    Vanaf 8 augustus was pendel-treinverkeer mogelijk tussen Hilversum en Bussum Zuid.

    In de onderstaande fotoreportage is er voor gekozen de werkzaamheden in tijdsvolgorde, dus chronologisch te volgen, te beginnen op 3 augustus 2019. Aan deze fotoreportage van de werkzaamheden werkten verschillende fotografen mee. Dat betekent, dat per datum en per foto afzonderlijk de fotograaf is genoemd. Dat doe ik met hun initialen.

    Aan deze fotoreportage werkten mee:

    Jaap van Hassel JH
    Henk Koster HK
    Edward Bary

    EB

    Rienk Nauta RN
    Gerrit Bleumink

    GB

    Ronald Vergeer RV

    ProRail webcam Netcam Vieuwer


    Vergelijking infragegevens Naarden-Bussum en Crailoo, oud en nieuw
    Bron: RIGD/Loxia Infragegevens met medewerking van ProRail.

    Zaterdag 3 augustus 2019
    Vanaf overweg Gooibergstraat, gezien in de richting Bussum Zuid (links) en richting overweg Herenstraat (rechts). JH
    Ondertussen in Hilversum. De toegang naar de sporen 1 - 4 voor (eventuele werktreinen uit de richting Naarden-Bussum en/of Crailoo was voor de zekerheid geblokkeerd met afsluitborden (Seinreglement bord 513: opdracht te stoppen voor het bord) en kortsluitlansen in het spoor. In Hilversuim werd door sprinters op deze sporen gekeerd naar Utrecht Centraal, Amersfoort Vathorst en Amersfoort Schothorst. Spoor 5 werd beschikbaar gehouden voor de eventuele bereikbaarheid van Crailoo. RN
    Werktrein ter hoogte van de overweg Gooibergstraat, gezien in de richting Herenstraat. JH
    Overweg in de Gooibergstraat. JH
    Overweg in de Gooibergstraat. JH
    Vanaf overweg Herenstraat in de richting Gooibergstraat. JH
    Vanaf overweg Herenstraat in de richting Gen. de la Reylaan (Nassaulaan). JH
    Vanaf overweg Herenstraat in de richting Gen. de la Reylaan (Nassaulaan). JH
    Vanaf overweg Herenstraat in de richting Gen. de la Reylaan (Nassaulaan). JH
    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan (Nassaulaan) richting Herenstraat. JH
    Vanaf overweg Meerweg/Veerstraat richting station. JH
    Vanaf overweg Meerweg/Veerstraat richting station. Links het voormalige Bensdorpspoor dat eindigde in een stootjuk. Foto hierboven links. Met wissel 45A/45B sloot spoor 4b (954b) aan op het hoofdspoor richting Bussum Zuid. Deze 1:15-wissels beperkten de baanvaksnelheid bij het berijden over spoor 4. Snelheidsbord max 80 km/h. bij sein 46. In de nieuwe situatie over spoor 2 is deze beperking niet meer aanwezig. JH
    Vanaf overweg Generaal de la Reylaan. JH
    Overweg Generaal de la Reylaan gesloten voor aanpassing. JH




    ←↑ Links het aanbrengen van spoorstaven met ES-lassen bij de overweg Gen. de la Reylaan en hierboven staat werkmaterieel bij de overweg Zwarteweg klaar. JH
    Overweg Cort v.d. Lindenlaan/Wilhelminalaan. JH


    Noodbrug Karnemelksloot. Aan alle veiligheidsmiddelen is gedacht, ook te water. En een waarschuwing voor een 150 KV-kabel. De bovenleidingsdraden zijn op de eerste dag van de werkzaamheden hier al weg geknipt. JH
    Overweg Cort v.d. Lindenlaan/Wilhelminalaan. JH
    Ondertussen in de hal van het station. Stellages bij de toegang van de AH to GO (links) en afgesloten toegang naar perrons en tunnel (rechts). JH
    Overweg Cort v.d. Lindenlaan/Wilhelminalaan. JH
    Overweg Cort v.d. Lindenlaan/Wilhelminalaan. JH

    Overweg Cort v.d. Lindenlaan/Wilhelminalaan. JH ↑ Voorplein station met tijdelijke NS-bushalte. JH
    Bussum Zuid. Werkzaamheden bij viaduct Bussummergrindweg. Op de achtergrond Crailoo aansluiting west. JH
    ↑→ Werkzaamheden bij Crailoo aansluiting west. JH
    Werkzaamheden bij Crailoo aansluiting west. JH
    Bussum Zuid. Werktrein met loc 607. JH
    Bussum Zuid. Werktrein met loc 607. JH
    Zondag 4 augustus 2019
    Zicht op de overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De dwergseinen 30, 28 en 38 resp. voor de sporen 3b, 4b en 5b voor de richting Weesp zijn definitief gedoofd. Vergelijk met eerdere foto's. De sporen worden verwijderd. HK
    ↑→ Verwijderen overwegplaten Cort v.d. Lindenlaan/Wilhelminalaan en afvoeren met opleggers. HK
    ↑→ Verwijderen overwegplaten Cort v.d. Lindenlaan/Wilhelminalaan en afvoeren met opleggers. HK
    Zwaar transport op zondagmiddag bij overweg Cort v.d. Lindenlaan/Wilhelminalaan. HK
    Crailoo aansluiting west (Craw), gereedmaken vernieuwde wisseloverloop en nieuwe seinen 1318 en 1320. HK

    ↑→ Ondertussen in Olst. Omgeleide IC 149, met eloc 1746, van Amsterdam naar Berlijn reed de route via Almere – Lelystad (Flevolijn) en Zwolle (Hanzelijn) naar Deventer vanwege de werkzaamheden in Bussum. Dit is een gebruikelijke omleiding. De loc hoeft niet gerangeerd of los gekoppeld te worden vanwege een rijrichtingkering, omdat het een doorgaande beweging is. Uit Amsterdam werd een kwartiertje eerder vertrokken om vanaf Deventer de reis te vervolgen naar Bad Bentheim en verder. GB
    Omgeleide IC 149, met eloc 1746, van Amsterdam naar Berlijn in de spoorboog kort na Olst. GB
    ↑→ Nog meer omgeleide treinen. RFO 1837 met keteltrein 46269 door Olst. GB

    ↑→ Verwijderen spoorsecties. JH
    Zeven oude ballast. JH
    Vanaf overweg Zwarteweg: een laatste blik op de sporen 3, 4 en 5. JH
    ↑→ Spanningloos..... JH

    ↑→ Druk werkverkeer bij voormalig Post T op de overweg Zwarteweg en doorslijpen spoorsecties. JH




    ←↑ Big brother is watching you......Dankzij de webcam is het werk live te volgen. JH
    Maar de echte liefhebber is ter plaatse natuurlijk. JH
    Verzameling spoorsecties, in afwachting van verder transport naar stapelplaats Crailoo. JH
    Webcam ProRail. Zondag 4 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Uitnemen spoorsecties spoor 1 en 2 bij Post T

    Maandag 5 augustus 2019
    ↑↑ Demontage bovenleiding en seinbrug boven de a-sporen 1 - 5. JH

    ←↑ Zeven van oude ballast op de a-sporen. JH
    "Wacht tot het rode licht gedoofd is, er kan nog een krol passeren". Overweg Gooibergstraat. JH
    De ahobinstallatie was trouwens buiten dienst, een verkeersregelaar zorgde voor de veiligheid. Een krol is een kraan op lorries, kan zowel over de weg als op de rails rijden.
    Lasploeg aan het werk voor het maken van nieuwe ES-lassen. Overweg Gooibergstraat. JH
    Een ES-las is een elektrische scheidingslas ten behoeve van de stroomlopen in het spoor. Een ES-las zorgt voor spoordetectie, een juiste seingeving en goede werking van de overige installaties.
    ↑→ Overweg Gooibergstraat. JH
    ↑→ Bij overweg Gooibergstraat. JH
    Bij overweg Gooibergstraat. JH
     
    ↑→ Bij overweg Gen. de la Reylaan: doorslijpen spoorstaven door lasploeg ten behoeve van verwijderen sporen 3 - 5. JH
    ↑→ Bij overweg Gen. de la Reylaan: doorslijpen spoorstaven door lasploeg ten behoeve van verwijderen sporen 3 - 5. JH
    Bij overweg Gen. de la Reylaan: doorslijpen spoorstaven door lasploeg ten behoeve van verwijderen sporen 3 - 5. JH
    Nieuwe seinen bij overweg Zwarteweg. JH
    Oude bovenleidingsmasten bij overweg Zwarteweg. JH


    ↑→ Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Uitnemen spoorsecties bij Post T. JH
    ↑→ Werktrein uit de richting Crailoo, geduwd over spoor 4 ten behoeve van de afvoer van spoorsecties. JH
    Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Uitnemen spoorsecties bij Post T. JH
    Werkzaamheden relaiskast 53 bij overweg Gen. de la Reylaan. JH


    Werkzaamheden relaiskast 53 bij overweg Gen. de la Reylaan. JH

    Werkzaamheden relaiskast 91 bij overweg Gooibergstraat. JH

    Laatste blik op de sporen 3 - 6. JH
    Werktrein met loc 607 op spoor 4 richting Crailoo, vanaf overweg Gen. de la Reylaan. JH
    Werktrein met loc 607 op spoor 4 richting Crailoo, vanaf overweg Gen. de la Reylaan. JH
    Overweg Gen. de la Reylaan. JH
    Het is half december dit jaar 65 jaar geleden dat werd begonnen met verbreding van deze overweg. Het spoorblad Spoor- en Tramwegen (nummer 26 van 23 december 1954) schreef daar destijds het volgende over:
    In Bussum is men begonnen met de werkzaamheden ter verbreding van de bewaakte overweg in de Generaal de la Reylaan. De overweg was tot nu 10 meter breed, maar wordt nu verbreed naar 17 meter. Er komen betonvloeren in en de overweg krijgt twee stellen dubbele afsluitbomen. Half januari 1955 hoopt men het werk gereed te hebben. Het is de bedoeling begin 1955 aan weerszijden van de overweg een rood knipperlicht te plaatsen “waarmee het sluiten en gesloten zijn der bomen kan worden aangekondigd”.

    Ter aanvulling:
    De handbediening vond toen plaats vanuit seinhuis |III dat ook de uitrijseinen (op een bordes) naar Hilversum ter plaatse bediende (zie Bussum in vroeger tijden). Tot 2 november 1959 kende Naarden-Bussum de klassieke, mechanische beveiliging. Met de modernisering van de beveiliging in 1959 werd de verbrede en nog handbediende overweg die 5 sporen afsluit, vervangen door een ahob-installatie: automatische halve overweg bomen. Vanaf 17 augustus 2019 wordt de overweg gedurende 8 dagen versmald tot 2 sporen en wordt opnieuw een ahob aangebracht.

    Webcam ProRail. Maandag 5 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Uitnemen spoorsecties spoor 1 en 2 bij Post T

    Dinsdag 6 augustus 2019
    Vanaf overweg Meerweg/Veerstraat richting Herenstraat. Rechts opgebroken Bensdorpspoor. JH
    Vanaf overweg Meerweg/Veerstraat richting station / overweg Gen. de la Reylaan. JH
    ↑→ Vanaf overweg Meerweg/Veerstraat richting station / overweg Gen. de la Reylaan. Opbreken sporen en wisselverbindingen. Links het voormalige Bensdorpspoor dat eindigde in een stootjuk. JH
    ↑→ Vanaf overweg Gen. de la Reylaan. Nieuwe ES-lassen in spoor 2. JH
    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan richting overweg Meerweg. Opgebroken sporen. JH

    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan richting Zwarteweg. Rijplaten voor bouwverkeer op de voormalige en opgebroken sporen 3 - 5. JH
    ↑→ Alle sporen ten westen van het eilandperron zijn verdwenen. Hier komt een nieuwe entree van het station. JH
    Faunapassages en Voormeerpassage Naardermeer
    Op dinsdag 6 augustus 2019 organiseerden spoorbeheerder ProRail en de beheerder van het Naardermeer, de vereniging Natuurmonumenten een bijeenkomst voor de pers en enkele genodigden (waaronder de wethouder van Gooise Meren) om uitleg te geven over de bouw van de faunapassages en de tunnel voor fietsers en wandelaars onder het spoor bij de Voormeerpassage. Deze projecten liften mee met de werkzaamheden van de ombouw van de railinfrastructuur in Naarden en Bussum. Op de locatie “Drinkgelegenheid” van Gasterij Stadzigt van Natuurmonumenten gaf Ing. Ruud van Gorkum (foto) van Natuurmonumenten in de bovenzaal een presentatie en uitleg over de 9 faunapassages die in verschillende vormen onder het spoor zijn aangelegd. Een diervriendelijke verbinding tussen door de spoorlijn gescheiden delen van het Naardermeer bestond nog niet. Daarna gaf boswachter Luc Hoogenstein zijn verwachtingen over het gebruik van de passages. Vanaf de nabij gelegen kadestoep stapte het gezelschap in een sloep om een vaartochtje te maken naar de passages die alleen over het water te bereiken zijn. Op de locatie Voormeerpassage gaf bouwmanager Marcel Martens uitleg over de voortgang van het tunnelproject waardoor fietsers en wandelaars hun tocht door het Naardermeer kunnen voltooien.
    De foto’s hieronder van Jaap van Hassel geven een impressie.
    Bouwmanager Marcel Martens van ProRail geeft uitleg bij de Voormeerpassage.
    Ondertussen een paar kilometer verderop....
    ↑→ Overweg Gooibergstraat met spoorsecties, afvoer richting Bussum Zuid. RN
    Werkzaamheden bij Bussum Zuid. RN
    Overweg Meerweg richting Gen. de la Reylaan. Opbreken sporen. RN
    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan richting Zwarteweg: sporen 1 en 2. RN
    Overweg Cort v.d. Lindenlaan / Kon. Wilhelminalaan. Inrichten wegen en aanpassen overweg. RN
    Werkliedenvervoer.... RN
    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan richting Meerweg. RN
    Vanaf overweg Meerweg, werktreinen. Rechts RailPro-loc 607. RN
    Vanaf overweg Meerweg richting Gen. de la Rey;laan. Opbreken en afvoeren sporen. RN
    Overweg Meerweg richting Herenstraat. RN

    Overweg Herenstraat met nog in wegdek aanwezige Bensdorpspoor. Daarachter de omgebouwde cacaofabriek met nieuwe appartementen. RN
    ↑→ Bussum Zuid. De afgevoerde spoorsecties werden tijdelijk opgeslagen op het spoor Hilversum - Naarden-Bussum (links) tot de toegang naar de stapelplaats Crailoo weer bereikbaar was als gevolg van werkzaamheden aan de overloopwissels. RN
    De overloopwissels bij de aansluiting Crailoo West waren aan het einde van deze dinsdag klaar. Ook de seingeving ter plaatse werd aangepast en getest. Met ingang van donderdag 8 augustus werd binnen de buitendienststelling het spoor tussen Hilversum en Bussum Zuid v.v. weer in dienst gegeven en reden de treinen vanuit Hilversum tot/van Bussum Zuid. Daartoe was in Bussum Zuid de keermogelijkheid gebouwd. De busdienst (Hilversum – Weesp) werd vanaf Hilversum verplaatst naar Bussum Zuid (- Weesp). RN
    Webcam ProRail. Dinsdag 6 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan.

    Woensdag 7 augustus 2019
    Webcam ProRail. Woensdag 7 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan.
    Donderdag 8 augustus 2019




    ←↑ Vanaf 8 augustus reden de treinen weer tussen Hilversum en Bussum-Zuid nadat de werkzaam-heden bij Crailoo west gereed gekomen waren. Hierdoor kon de trein vervangende busdienst Hilversum naar en van Weesp ingekort worden tot Bussum-Zuid (via het hoofdstation Naarden-Bussum). Op het P&R-terrein van Bussum-Zuid werd een tijdelijke accommodatie ingericht voor overstappende reizigers, inclusief een mobiele toiletkar (foto links). De inkorting bespaarde weer een aantal busritten tussen Hilversum en Bussum Zuid, inclusief hun chauffeurs. Ter plaatse werden de reizigers geïnformeerd door informanten. EB
    Donkere en dreigende luchten pakken zich samen boven Post T aan de Zwarteweg. Het is de laatste dag van dit gebouwtje. Op vrijdag 9 augustus werd het gesloopt, een dag eerder dan gepland. Aanvankelijk stond 10 en 11 augustus in het werkschema, maar door een gunstig verlopen planning kon eerder gestart worden. Inclusief voorbereiding stond in het draaiboek totaal 112 uur aan sloopwerk gepland, van woensdag 7 augustus 07:00 uur t/m zondag 11 augustus 23:00 uur. In de voorafgaande dagen werd het interieur al zoveel mogelijk ontmanteld, c.q. leeg geruimd en werden onder meer diverse relaiskasten verwijderd. EB
    ↑→ Ontruiming interieur post T. Wat niet meer bruikbaar was, werd door het geopende raam naar buiten gegooid. EB




    ↑ → ↓ De omgeving van Post T bij de overweg aan de Zwarteweg/Comeniuslaan kende nog enkele rustieke plekjes. De wandeltuin behoort bij het hoekhuis, direct tegenover post T en is privé-eigendom. Het straatnaambordje heeft zijn oorspronkelijke vorm behouden. EB





    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan richting Zwarteweg. Geen treinen meer. EB
    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan richting Meerweg. Aanbrengen nieuwe bovenleidingsmasten. EB
    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan richting Meerweg. Aanbrengen nieuwe bovenleidingsmasten. EB
    Webcam ProRail. Donderdag 8 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan.

    Vrijdag 9 augustus 2019 - Sloop Post T / Relaishuis 20
    Het seinhuis Post T aan de Zwarteweg/Comeniuslaan werd op vrijdag 9 augustus 2019 gesloopt door aannemer Gebr. Dam die daarvoor een Liebherr-kraan gebruikte. Maar eerst een stukje historie.
    Het in zandgele baksteen uitgevoerde gebouwtje werd (evenals Post T in Hilversum) in 1959 gebouwd door NV Aannemersbedrijf Schipper & Meijerink uit Hengelo (O) (Bron: Het Utrechts Archief 960, inv. 176, 169). Het seinrelaishuis te Naarden-Bussum is voor ƒ 48.750 (bestek 1233) in november 1958 aan Schipper en Meijerink gegund. Het kwam in september 1959 bouwkundig gereed en heeft dus bijna 60 jaar het straatbeeld op deze plek beheerst. Het gebouw bevatte op de bovenverdieping een ruimte voor de treindienstleider en de overwegwachter, in de onderruimte bevond zich de technische apparatuur, zoals de relaiskasten en –rekken en de bekabeling naar de infra-elementen (wissels en seinen). Met de modernisering van de Gooilijn in 1959 werd de klassieke, mechanische beveiliging vervangen door het moderne lichtseinstel 1955 en werd automatisch blokstelsel ingevoerd voor de aanliggende baan-vakken. Post T bediende met het NX- bedieningstoestel vanuit één centrale plek al het treinverkeer. De spoorwegovergangen werden ahob’s, met uitzondering van de Zwarteweg die te breed was voor een ahob (6 sporen). Deze bediening ging in 1996 over naar de verkeersleidingpost in Amersfoort. Zo werd het treinverkeer in Naarden-Bussum op afstand bediend en gecontroleerd, inclusief de bediening van de overweg, een zogenaamde EBO, elektrische bediende overweg. Daartoe waren camera’s op de overweg gericht met een luidspreker indien contact nodig was met passanten. Het seinhuis kon daarna nog niet gesloopt worden vanwege de nog werkende relaisapparatuur. Bediening van de overweg bleef ook nog mogelijk vanuit dit gebouwtje.

    Nu de relaisbehuizing ook is verplaatst naar een nieuw relaishuis bij Crailoo, stond niets de sloop meer in de weg en werd dit meegenomen met de grote infrawijziging van augustus 2019.

    Deze foto is van Kees van de Meene en werd gemaakt op 8 oktober 1959, in de nadagen van de oude beveiliging. De nieuwe post T is al bouwkundig gereed en kwam op 2 november 1959 in dienst.
    De nieuwe Post T lag bij KM 21.917 en staat in spoorjargon ook wel bekend als RH 20 (relaishuis km 20) en verving alle mechanische seinhuizen. Op de foto staat seinhuis II. In een latere periode is de overweg twee keer zo breed geworden, maar bleef handbediend. In de nieuwe situatie is deze over een ahob met 2 sporen geworden.

    ↑ ↑ → → Vanaf 07:00 uur werden de laatste voorbereidingen getroffen met het leeg ruimen van het gebouw en was het wachten op de sloopkraan. JH
    Om plm. 08:15 uur startte de aannemer en werd de eerste, voorzichtige hap uit het gebouw genomen. Daarna ging het snel, volgens plan en onomkeerbaar. JH
    ↑ ↑ → → Gecontroleerde sloop. JH
    Webcam ProRail. Vrijdag 9 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Sloop Post T. De webcam registreerde dit beeld een uur later, 09:02 uur.


    ↑ ↑ → → Deze vier foto's zijn gemaakt tussen 08:35 en 09:08 uur. JH
    Om 09:08 uur stort de bovenste verdieping in. JH
    Webcam ProRail. Vrijdag 9 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Sloop Post T. De webcam registreerde dit beeld om 09:08 uur.
    Intussen ging het werk aan spoor 1 en 2 onverstoorbaar verder.

    ←↑ Stofwolken in een druilerige regen als wierook bij een overledene..... JH

    ←↑ Vanaf de overzijde aan de Comeniuslaan; het steenpuin wordt gescheiden van de metaalresten. EB
    ↑ → ↓
    1959 - 2019: bijgeschreven in de geschiedenis. EB
    Asset Rail kwam al de eerste overboom van de ahob-installatie bezorgen. In cadeauverpakking. EB
    ↑ → Afvoer van het puin van Post T. EB
    ↑ → Maar er gebeurde meer op dze dag. Een recyclingmachine is op de voormalige a-sporen de oude en vervuilde ballast aan reinigen en sorteren voor hergebruik. JH
    ↑ → Langs spoor 1b werd het sein 34 gedemonteerd; uitrijsein naar Weesp, zie foto's hiervoor van 22 juli 2019. JH
    Voormalige emplacement. JH
    Oude bovenleidingmasten worden in hanteerbare brokkken doorgebrand. Handel voor de oud-ijzerboer.JH
    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan: spoor naar de toekomst. Een oude portaalvoet wacht op afvoer. EB

    Zaterdag 10 augustus 2019 - The day after
    ↑ → De laatste resten puin van Post T worden opgeruimd. JH
    ↑ → Ook de betonfundering wordt gesloopt. JH
    Een gapend gat toont de laatste restanten van het gesloopte Post T. JH


    ←↑ Ondertussen profileert de stopmachine de nieuwe sporen. JH

    Zondag 11 augustus 2019
    Vroeger werden bovenleidingportalen met snijbranders verwijderd. Dit gebeurt op kleine schaal nog steeds maar is een tijdrovende en arbeidsintensieve klus. Bij omvangrijke werkzaamheden moet grover geschut gebruikt worden. Het bedrijf G.J. Brinkman is gespecialiseerd in hydraulische graafmachines en verhuurt deze voor grondverzet, sloop- en spoorwerkzaamheden. Vanmiddag poseerde deze kniptang even voor fotograaf Rienk Nauta. De machinist vertelde vol trots dat dit tangetje 3,5 tot 6 ton druk genereert. Wat overblijft toont de foto rechts: de H-balk die als staander heeft gediend van een bovenleidingportaal. RN




    ← ↑ Vanaf donderdag 8 augustus reden de treinen weer tussen Hilversum en Bussum-Zuid nadat de werkzaam-heden bij Crailoo west gereed gekomen waren. Hierdoor kon de trein vervangende busdienst Hilversum naar en van Weesp ingekort worden tot Bussum-Zuid (via het hoofdstation Naarden-Bussum). Op het P&R-terrein van Bussum-Zuid werd een tijdelijke accommodatie ingericht voor overstappende reizigers. De inkorting bespaarde weer een aantal busritten tussen Hilversum en Bussum Zuid, inclusief hun chauffeurs. Ter plaatse werden de reizigers geïnformeerd door informanten. Op de foto links keert een sprinter, SLT--treinstel 2454 op spoor 2 voor de terugrit om 15:48 naar Amersfoort Schothorst. HK

    Dinsdag 13 augustus 2019
    ↑ → Overweg Meerweg. JH
    ↑ → Vanaf overweg Meerweg gezien in de richting Gen. de la Reylaan. JH

    ↑ → Vanaf overweg Meerweg gezien in de richting Gen. de la Reylaan. JH

    ↑ → Vanaf overweg Meerweg gezien in de richting Gen. de la Reylaan. JH
    Vanaf overweg Gooibergstraat in de richting van Bussum Zuid. Een bijzondere vorm van werkplekbeveiliging.... Of wellicht voor foute spoorlopers. In de verte keert een trein in Bussum Zuid. JH
    ↑ → Vanaf overweg Gen. de la Reylaan in de richting Meerweg. JH



    ← ↑ Vanaf overweg Gen. de la Reylaan in de richting Meerweg. JH

    Vanaf overweg Gen. de la Reylaan: zicht op de locatie van de voormalige sporen 3 - 5. Tijdelijke opslagplaats voor machines, materialen en "inboedels":...
    Rechts het nieuwe vertreksein 1220 van spoor 2 richting Hilversum van de achterzijde. JH
     
    ↑ → Vanaf Gen. de la Reylaan zicht op de sporen 1 en 2 richting Zwarteweg. Links lichtsein 1220, rechts lichtseinsein 1218, achteraanzicht Aankondigingsborden overweg ahob KM 21.1 (Cort v.d Lindenlaan/Kon. Wilhelminalaan). Dit bord geeft de aanduiding van het beginpunt van de aankondiging van een aki, ahob of aob. De cijfers op het bord geven de kilometer- en de hectometeraanduiding van de spoorwegovergang aan en is gereglementeerd in het Seinenboek als sein 318. JH
    ↑ → Tijdelijke opslag van oude betonnen portaalvoeten. JH
    ↑ → Bestratingswerkzaamheden overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Ahob KM 21.9. JH
    ↑ → Bestratingswerkzaamheden overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Ahob KM 21.9. JH
    ↑ → Bestratingswerkzaamheden overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Ahob KM 21.9. JH
    Bestratingswerkzaamheden overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Ahob KM 21.9. JH
    Bestratingswerkzaamheden Cort v.d. Lindenlaan / Kon. Wilhelminalaan Ahob KM 21.1. JH
    Bestratingswerkzaamheden Cort v.d. Lindenlaan / Kon. Wilhelminalaan Ahob KM 21.1. JH

    Donderdag 15 augustus 2019
    ↑ ↑ → → Werkzaamheden overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Ahob KM 21.9. JH
    Werkzaamheden overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Ahob KM 21.9. Tevens voorbereiding voor de plaatsing van de ahob-installate. JJH

    ↑ → Werkzaamheden overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Ahob KM 21.9.
    Gereedmaken bestratingen. JH
    Werkzaamheden overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Ahob KM 21.9. JH
    Verlenging perron langs nieuw spoor 1201. JH
    De voormalige b-sporen 3 - 6 zijn volledig in (tijdelijk) gebruik als opslag voor materialen en machines. JH
    ↑ → Overweg Cort van der Lindenlaan / Kon. Wilhelminalaan weer in gebruik voor wegverkeer vanaf donderdag 15 augustus 2019. Ahob KM 21.1 gereed voor indienststelling. JH
    ↑ → Afwerken spoorbaan bij overweg Cort v.d. Lindenlaan / Kon. Wilhelminalaan. JH


    ↑ → Afwerken spoorboog richting Karnemelksloot. JH

    ↑ → Afwerken nieuwe sporen GF en GQ in de spoorboog. JH
    ↑ → Afwerken nieuwe sporen GF en GQ in de spoorboog. JH
    Webcam ProRail. Donderdag 15 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. Fundering voor vier ahob-installaties aangebracht. De webcam registreerde dit beeld om 17:39 uur.

    Vrijdag 16 augustus 2019
    ↑ → Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Installeren nieuwe ahob op alle vier hoekpunten. JH
    ↑ → Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Installeren nieuwe ahob op alle vier hoekpunten. JH
    Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Installeren nieuwe ahob KM 21.9. JH
    ↑ → Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Installeren nieuwe ahob KM 21.9. JH

    ↑ →
    Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Installeren nieuwe ahob KM 21.9. JH


    Zaterdag 17 augustus 2019
    De stationshal is opnieuw betegeld. ProRail schreef op zijn Facebook (op 22 augustus 2019) eenj anekdote die hier graag gedeeld wordt. “Het station komt uit 1925 en in de jaren '60 zijn de tegels eruit gehaald en verkocht op een veiling. Niemand wist meer hoe die eruit zagen en de nieuwe tegel viel niet in de smaak, maar wat leggen we er dan anno 2019 in? We wisten het niet tot onze collega Krista Nieuwenhuizen, projectontwikkelaar bij ProRail bij vrienden in een prachtig herenhuis in Hilversum was. 'Waar komen die plavuizen eigenlijk vandaan?' vroeg waar ze. En wat bleek: ’Dat is de oude stationsvloer van Naarden-Bussum!’ Met het origineel weer in het zicht kon er in samenwerking met Koninklijke Tichelaar een nieuwe plavuis ontwikkeld worden. Op basis van schilfers van oude tegels is de juiste klei gezocht en een tegel gemaakt die zo dicht mogelijk bij de originele tegel komt, en tóch aan de eisen van nu voldoet. Vanaf maandag 26 augustus mag de reiziger de nieuwe tegels komen inlopen, dan is de buitendienststelling afgelopen en wordt het spoor weer in dienst genomen. Als je goed kijkt zie je dat het niet één soort is, maar er elf verschillende kleuren liggen. Hoe meer ze slijten, hoe beter je het ziet en mooier ze worden.” JH
    ↑ → ↓ ↓ Het was een heel gepuzzel om de zes overwegen in Naarden en Bussum afwisselend voor het verkeer tussen alle kernen aan weerszijden van de spoorbaan open te houden. De overweg Meerweg/Veerstraat kon op 17 augustus weer in gebruik genomen worden, tegelijkertijd sloot de overweg Gen. de la Reylaan iets verderop. JH
    ↑ → Overweg Generaal de la Reylaan. Ook deze overweg ging van 5 sporen naar 2 sporen en was voor deze ombouw ruim een week afgesloten. JH
    ↑ → Overweg Generaal de la Reylaan. JH
    ↑ → Overweg Generaal de la Reylaan. JH
    Overweg Generaal de la Reylaan. JH

    ← ↑ Overweg Generaal de la Reylaan. JH
    ↑ → Overweg Generaal de la Reylaan. JH
    Spoor 1 en 2 gaan in procesleiding 1201 en 1202 heten. JH
    Perronverlenging richting Weesp met de nieuwe uitrijseinen 1214 en 1216. JH

    ↑ ↑ ← ← Perronverlengingen. JH

    Zondag 18 augustus 2019
    ↑ → ↓ → Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Testen ahob-installatie in de vroege avonduren rond 20:50 uur. JH
    ↑ → ↓ → Voormeerpassage: tunnel voor fietsers en wandelaars voor het rondje Naardermeer. Bij zonsondergang een serene rust JH

    Maandag 19 augustus 2019
    ↑ → Overweg Gen. de la Reylaan. JH
    ↑ ↑ Overweg Gen. de la Reylaan. JH
    ↑ → Overweg Gen. de la Reylaan. JH
    ↑ → Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Bestratingswerkzaamheden. JH
    Webcam ProRail. Maandag 19 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De webcam registreerde dit beeld om 15:48 uur.

    Dinsdag 20 augustus 2019
    Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Bestratingswerkzaamheden. JH
    Perron 1 en 2 verlengd. JH
    ↑ → Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. JH
    ↑ → Overweg Generaal de la Reylaan. Bestratingswerkzaamheden. JH
    ↑ → Overweg Generaal de la Reylaan. Bestratingswerkzaamheden. JH
    ↑ → Zicht op de locatie van de voormalige sporen 3 - 5. Tijdelijke opslagplaats voor machines en materialen. Ook aan de perronoverkapping werd gewerkt. JH
    Perronverlenging richting Weesp langs de sporen 1201 en 1202. JH
    Webcam ProRail. Dinsdag 20 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De webcam registreerde dit beeld om 17:09 uur.

    Woensdag 21 augustus 2019
    ↑ ↑ → → In de bestrating van het wegdek bij de overweg Herenstraat is (vooralsnog) de rails van de voormalige spooraansluiting naar de vroegere Bensdorpfabriek blijven liggen. Althans op deze datum. Relikwie, vergeten of een andere eigenaar (Gemeente)? Het lijkt op een kadastraal of juridisch probleempje. JH
    ↑ ↑ → → Asfalteringswerkzaamheden bij overweg Gen. de la Reylaan. JH
    ↑ ↑ → → Asfalteringswerkzaamheden bij overweg Gen. de la Reylaan. JH
    Asfalteringswerkzaamheden bij overweg Gen. de la Reylaan. JH
    ↑ ↑ ↑ → → → Betegelen vloer stationshal. JH
    Betegelen vloer stationshal. JH



    ← ↑ Asfalteringswerkzaamheden bij overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. JH




    ↑ → Inregelen en testen ahob-installatie overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. JH
    Inregelen en testen ahob-installatie overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. JH


    Verdwaalde reizigster.... JH



    ← ↑ Perronverlengingen spoor 1 en 2 richting Weesp. JH
    Webcam ProRail. Woensdag 21 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De webcam registreerde dit beeld om 11:20 uur.

    Vrijdag 23 augustus 2019
    ↑ → Inregelen en testen ahob-installatie overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. EB
    Inregelen en testen ahob-installatie overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. EB
    Extra, westelijke toegang naar perron 2. EB
    ↑ ↑ ↑ → → → Voormeerpassage, fiets- en voetgangerstunnel onder het spoor. JH
    Voormeerpassage, links de spoorbrug over de Karnemelksloot, rechts de fiets- en voetgangerstunnel onder het spoor.
    De Karnemelksloot is een poldervaart en verbindt de 's-Gravelandsevaart met de voorgracht van Naarden. Het water loopt langs de westzijde van de woonwijk Hilversumse Meent en ten oosten van het Naardermeer.
    Over de oorsprong van de naam bestaan twee verklaringen. De sloot kreeg haar naam in de tijd dat de textielindustrie in deze omgeving erg gelangrijk was. Het water in de sloot ging naar karnemelk smaken nadat boze textielarbeiders als protest melk en boter in de vaart gooiden. Een andere uitleg verklaart de naam door de aanwezigheid van volmolens langs de vaart. Door het 'vollen' van de lakens zou het water van de 'Gooische Uitwateringh' een witte kleur hebben gekregen die deed denken aan karnemelk.
    De Karnemelksloot sloot werd in 1600 gegraven voor transport van turf vanuit Gooiland naar Naarden en Muiden. Een deel van de sloot werd vroeger Gooische Uitwateringh genoemd. Bron en meer historie: Wikipedia.
    JH
    ↑ → Voormeerpassage, fiets- en voetgangerstunnel onder het spoor. JH
    Afwerken spoortalud met een Liebherr-kraan op raillorries (krol) bij Voormeerpassage. Gezien in de richting Weesp. JH
    Voormeerpassage. Spoorbaan gezien richting Weesp. JH

    ↑→ Spoorbrug over de Karnemelksloot, gezien in de richting Naarden-Bussum. JH
    ↑ → Voormeerpassage. Spoorbaan gezien richting Weesp. JH
    ↑ → Voormeerpassage. Spoorbaan gezien richting Weesp. JH
    Voormeerpassage. Spoorbrug over de Karnemelksloot. JH
    Voormeerpassage. Spoorbrug over de Karnemelksloot. JH
    Webcam ProRail. Vrijdag 23 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De webcam registreerde dit beeld om 21.13 uur.
    Op deze avond en nacht werden de STRAIL-vloerplaten in de overweg tussen en naast de rails gemonteerd. STRAIL is een duurzaam overwegdek van hoge sterkte en is bestand tegen langdurige, zeer zware belasting. De buitenplaten worden opgelegd op T-banden en fundamentblokken. Meer info op Nedstrail. Daarna werden de aansluitende wegdekken geasfalteerd. Als laatste werd de belijning voor het verkeer aangebracht.

    Zaterdag 24 augustus 2019





    ← ↑ Voor het busvervoer werden gedurende 23 dagen touringcars van diverse, meestal regionale ver-voersondernemingen ingezet. Mede door de hoge frequenties verliep dit treinvervangende vervoer zonder noemenswaardige problemen. Ook was bewust gekozen voor een schoolvakantieperiode. Alleen was het in de nauwe centra van Bussum en Hilversum wel even passen en meten… Op deze twee foto’s een bus van en naar Weesp op het Bussumse stationsplein. Het in- en uitchecken verliep via mobiele apparatuur. HK
    Bij de Generaal de la Reylaan manouvreren tussen afzettingen vanwege de afgesloten overweg. Een deel van het centrum is ook nog eens eenrichtingsverkeer. HK
    En in Hilversum reden de bussen ook vanaf het voorplein van het station. HK
    Webcam ProRail. Zaterdag 24 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De webcam registreerde dit beeld om 16.15 uur.

    Zondag 25 augustus 2019
    ↑ ↑ → → We beginnen de laatste dag van de 23-daagse buitendienststelling van Naarden-Bussum in Zwolle. De gehele periode werden de treinparen van Amsterdam naar Berlijn en terug planmatig omgeleid via de Flevolijn (Weesp - Almere - Lelystad) en de Hanzelijn (Lelystad - Dronten - Zwolle ) en via de IJsselroute naar Deventer en verder via de gebruikelijke route. Vanwege de doorgaande treinbeweging hoefde met deze treinen niet gerangeerd te worden en bleef de loc aan de rijtuigstam vastzitten (tot Bad Bentheim waar de gebruikelijke locwisseling met DB plaatsheeft). Ronald Vergeer legde voor dit artikel enkele treinen op beeld vast. Op deze foto’s is e-loc 1745 met IC 149 op weg naar Duitsland. De internationale trein is even voor 15:00 uur uit Amsterdam vertrokken en had rond 16:00 uur een korte stop in Zwolle om de verdere dienstregeling goed in te passen. De tegentreinen stopten niet in Zwolle.
    Zwolle. E-loc 1752 met IC 146 uit Berlijn bij aankomst. Foto: Ronald Vergeer.
    ↑ → Zwolle. E-loc 1752 met IC 146 uit Berlijn bij aankomst. Foto's: Ronald Vergeer.
    Zwolle. E-loc 1761 met IC 144 uit Berlijn bij de doorkomst over spoor 1 zonder stop. Hierna zouden uit Berlijn nog twee treinen (142 en 140) deze omleidings-route als laatsten rijden; vanaf maandag 26 augustus werd weer de gebruikelijke route via Amersfoort en de Gooilijn gereden. Foto: Ronald Vergeer.
    ↑ → Ondertussen in Bussum. Op de laatste dag van de 23-daagse buitendienststelling worden de maatregelen getroffen de ombouwwerkzaamheden af te ronden en de railinfra op te leveren voor de exploitatie van het treinverkeer op maandagmorgen 26 augustus bij Aanvang Reizigersdienst. Het nieuwe tracé wordt doorgemeten op haar nieuwe functies. De spoorstroomlopen, de ATB-functies, de seingeving en de spoorsecties met geïsoleerde lassen worden getest op hun functionaliteit en in orde bevonden. Daarvoor wordt het meetvoertuig van Eurailscout, ook bekend als de “BRT-91 Jules” ingezet dat enkele proefritten maakt over het vernieuwde traject. In de loop van de avond wordt het baanvak vrij gegeven voor de treindienst. Daarmee is de planning van het hele project geheel op tijd gerealiseerd. Zie ook Railwiki voor info over het meetrijtuig. Op beide foto's is het meetvoertuig gespot op de overweg Gooibergstraat. JH
    Webcam ProRail. Zondag 25 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De webcam registreerde dit beeld om 16.06 uur. Met het aanbrengen van de wegdek-belijning is het werk klaar!
    Webcam ProRail. Zondag 25 augustus 2019. Overweg Zwarteweg/Comeniuslaan. De webcam registreerde dit beeld om 19.30 uur. Aan het begin van deze zondagavond wordt de overweg vrij gegeven voor het wegverkeer. Nieuwsgierige passanten nemen alvast een kijkje.

    Maandag 26 augustus 2019. De treinen rijden weer !
    Maandag 26 augustus. Vanaf Aanvang Reizigersdienst, 06:00 uur werden de reizigers welkom geheten door personeel van NS en ProRail op het vernieuwde station Naarden-Bussum, na een 23-daagse afwezigheid van treinverkeer. Met de uitreiking van een appel en een banaan kon er weer gelachen....en gereisd worden. JH



    ← ↑ Even wennen: van spoor 2 naar Hilversum, Amersfoort en Utrecht. JH
    Als 2e trein uit de richting Weesp loopt trein 5717 binnen op spoor 2, om 06:20 uur naar Utrecht. JK
    Van spoor 1 de sprinters naar Hoofddorp, Amsterdam Centraal en Almere Centrum. Hier SLT 2445. JH
    Eerste perron is aan de noordzijde verlengd. JH
    SLT 2628. JH
    ↑ → Nieuwe vloer in de stationshal klaar voor gebruik. JH
    ↑ → Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan klaar voor gebruik. JH
    ↑ ↑ ↑ → → → Overweg Zwarteweg / Comeniuslaan in gebruik. JH
    De ochtendspits om 06:45 uur. Het treinverkeer zal zich afspelen op spoor 1 en 2. JH
    Sprinter SLT 2427 passeert de overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. HK
    ↑ ↑ Met 130 km/u. door de vernieuwde spoorboog, plm. 11:15 uur. E-loc 1761 met IC 145 op weg naar Berlijn en Intercity bestaande uit ICM op weg naar Schiphol, ter hoogte van de overweg Zwarteweg / Comeniuslaan. Het verse en droge ballastbed laat nog wat stofwolken na. De 23-daagse buitendienst-stelling heeft onder gunstige, zomerse weersomstandigheden plaats gevonden, een enkel onweersbuitje uitgezonderd. HK
    ↑ ↑ → → Overweg Generaal de la Reylaan. JH
    Overweg Generaal de la Reylaan gezien naar het noorden. JH
    De fietsenstalling op het voorplein is nog een tijdelijke situatie. JH
    De toegang naar het 2e perron aan de westzijde van het station op de hoek van de Zwarteweg en de Parallelweg is een tijdelijke situatie totdat de nog nieuw te bouwen stationsentree klaar is. JH
    Met het passeren van een Intercity, treinstel ICM3 4016, over spoor GR/1201 ter hoogte van de overweg in de Gen. de la Reylaan wordt deze eerste dag na de verbouwing afgesloten. HK


    Epiloog

    Het ombouwproject Naarden-Bussum is ruim een half jaar lang gevolgd. Van de allereerste voorbereidende werkzaamheden in december 2018 in de voorfase tot de feitelijke start van de werkzaamheden in augustus èn de 23-daagse buitendienststelling van 3 t/m 25 augustus 2019. Op maandag 26 augustus reden de treinen weer.

    Het was het grootste en langdurigste project dat ProRail in één grote klap tot stand heeft gebracht. Er is jaren van voorbereiding aan voorafgegaan; planningen maken, bestekken vorm geven en de spooraannemers instrueren. Honderden specialisten in de uitvoering hebben het project tot stand gebracht. Het project is geheel binnen de tijdfasering en zonder vertraging tot stand gekomen. Dat op zich is tegenwoordig al een compliment waard.

    De hinder voor de reizigers is mede dankzij de bewust gekozen zomervakantieperiode beperkt gebleven. De busdiensten als treinvervangend vervoer hebben goed gefunctioneerd. De gewijzigde sporenlay-out heeft het spoorlandschap in Naarden en Bussum drastisch veranderd. In het Naardermeer zijn ongelijkvloerse passages gemaakt voor mens en dier. De snelheid van de treinen in de spoorboog is verhoogd. Alle overwegen en de seingeving zijn technisch aangepast. De oude Post T aan de Zwarteweg/Comeniuslaan is gesloopt; een nieuw relaishuis is gebouwd bij Crailoo. De stationshal kreeg een nieuwe vloer. Het station krijgt aan de westzijde nog een nieuwe stationsentree. Ook daarvan doen we t.z.t. verslag.

    Het tweesporige tracé door Bussum is een grote verandering. Hoe het treinverkeer daar optimaal gebruik van zal maken, zal de toekomst leren. We gaan het nog meemaken of de plannenmakers een toekomstvisie hebben gehad. Ikzelf heb daar wel vertrouwen in, ondanks de stevige kritiek alom gehoord en gelezen, dat er “geen bijsturing in Bussum” meer mogelijk is omdat de (inhaal)sporen zijn weg gehaald. Die mogelijkheid is er wel degelijk nog in Weesp en Hilversum, in combinatie met het gebruik van de keringsmogelijkheden in Bussum Zuid en Naarden-Bussum, de overloopjes in Keverdijk, Crailoo en Hilversum. Met een creatieve exploitatie en goede benutting van de nieuwe infra kan er nog bijgestuurd worden. En met een beetje soepelheid hoef je een baanvak niet plat te leggen bij een versperring of tijdelijke beperking.

    Alle fotografen die bijgedragen hebben met hun foto’s zeg ik vanaf deze plaats mijn dank; het tijdsbeeld is voor de geschiedenis vastgelegd.

    Ter afsluiting

    Dit artikel wordt afgesloten met enkele beeldvergelijkingen. Dat zijn foto’s vanuit eenzelfde perspectief of standpunt, maar op verschillende momenten. Beeldvergelijkingen laten ons zien hoe de wereld om ons heen verandert, soms langzaam en gaan daar jaren over heen, soms in een korte tijd van slechts enkele weken. In het spoorlandschap zijn veranderingen ook gaande. Zo’n vergelijking wordt ook wel een “Toen en Nu’tje” genoemd. De beelden vormen – naast elkaar gezet – een aardige indruk hoe een locatie of situatie veranderd is. Kijk en vergelijk of zoek de verschillen.

    Naarden-Bussum - Toen en Nu
    Henk Koster zond beide foto’s in die de recente veranderingen in Naarden-Bussum in beeld brengen. Op de linker foto passeert op 21 juli 2019 e-loc 1744 met IC 149 omstreeks 15:15 uur de overweg Generaal de la Reylaan over spoor 3, rechts op 26 augustus 2019, de eerste dag ná de ombouwwerkzaamheden, passeert e-loc 1752 met IC 147 om plm. 13:15 uur hetzelfde punt, maar nu over spoor 2. Tijdens de 23-daagse buitendienststelling reden deze treinen naar en van Berlijn via een omleidingsroute: Amsterdam - Weesp - Almere - Lelystad - Zwolle - Deventer en verder weer via hun vertrouwde route naar en van Hengelo en Bad Bentheim.
    Vanaf het 2e perron is de blik naar het zuiden gericht. Met de overweg in de Generaal de la Reylaan en de tunneltoegang naar het perron. Links op 21 juli 2019 (met in de verte een naderende Intercity uit Berlijn), rechts op 26 augustus 2019 (in de stofwolken een Intercity naar Hilversum). Van de sporen 3, 4 en 5 geen spoor meer. Ook de seinen 44 en 46 (portaal) en 48 (dwergsein) zijn verdwenen. De bomen, die zijn gebleven.
    Foto's: Henk Koster.
    Vanaf de overweg Zwarteweg / Comeniuslaan is de blik naar het noordwesten gericht. In de spoorboog een Intercity met ICM. Vrijwel alles is hier veranderd. Niet te zien maar in de praktijk: doorrijdsnelheid verhoogd van 80 naar 130 km/uur. Foto links op 30 juli 2019, foto rechts op 26 augustus 2019. Gehandhaafd: de geluidsschermen. Toegevoegd: de overwegbellen van de nieuwe ahob. Foto's: Henk Koster.
    De situatie van de overweg Generaal de la Reylaan is nogal ingrijpend veranderd. Van 5 naar 2 sporen en dus een kortere oversteek voor het wegverkeer. Op de linker foto passeert SLT 2415 op 24 maart 2014 de overweg, rechts bijna vijf en een half jaar later, op 26 augustus 2019 een onbekende SLT. De lantaarnpaal heeft het overleefd, de seinen aan het portaal niet. Het hoekpand blijft in de middaguren door de zonnestralen belicht. Het bouwhek rechts is nog een tijdelijke afscherming. Foto's: Henk Koster.
    Het tweede perron heeft aan de zuidkant een in- en uitgang voor reizigers via een tunneltje. Hierdoor zijn de Generaal de la Reylaan, Stationsweg, Nieuwe ’s Gravenlandseweg en Vlietlaan sneller bereikbaar. Ook is dit de kortste route naar de fietsenstalling en het P&R-terrein. Links de situatie op 21 juli 2019, rechts op 26 augustus 2019. Het tunneltje blijft voorlopig bestaan. Zoek de verschillen… Foto's: Henk Koster.



    Een terugblik na anderhalf jaar

    Soms is het de moeite waard om nog eens terug te blikken. Als reiziger, als natuurliefhebber van het Naardermeer, als wandelaar of fietser, of gewoon omdat het mooie plaatjes oplevert. Rienk Nauta passeert de Voormeerpassage met enige regelmaat. Op de koude, berijpte zondagmorgen 10 januari 2021 ligt de Voormeerpassage er in alle rust bij. Bij het station Naarden-Bussum is het spoorlandschap inmiddels een vertrouwde omgeving geworden. Niets verraadt meer wat in 2019 een grote verandering te weeg bracht: de ooit bediende spoorwegovergang in de Zwarteweg/Comeniuslaan, het nabij gelegen seinhuis Post T en het meersporige emplacement leven nog voort in herinneringen met soms een beetje weemoed.

    ↑ → De Voormeerpassage is speciaal aangelegd voor fietsers en voetgangers waardoor passanten het "rondje Naardermeer" op een veilige manier de spoorbaan kunnen kruisen. Links de onderdoorgang, gezien in de richting Naarden (naar het noord-oosten), rechts gezien in de richting Bussum (naar het zuid-westen). Foto's: Rienk Nauta, 10 januari 2021.
    De spoorbrug over de Karnemelksloot, gezien in de richting Bussum (naar het zuid-westen. Foto: Rienk Nauta, 10 januari 2021.
    ↑ → Naarden-Bussum, stationsomgeving ter hoogte van de spoorwegovergang Zwarteweg-Comeniuslaan. Foto's: Rienk Nauta, 10 januari 2021.
    Naarden-Bussum, spoorwegovergang Zwarteweg-Comeniuslaan. Foto: Rienk Nauta, 10 januari 2021.

    Archeologische “vondsten”: het laatste stukje Bensdorpspoor opgebroken

    Anderhalf jaar na de verbouwing van het emplacement van het station Naarden-Bussum werd dan toch (eindelijk) het laatste stukje van het voormalige Bensdorpspoor ter hoogte van de spoorwegovergang in de Herenstraat opgebroken. Na de werkzaamheden in 2019 was in het wegdek dit stukje spoor achtergebleven en viel buiten het profiel en functie van deze ahob-spoorwegovergang en lag daarmee feitelijk in gemeentegrond. Spoorbeheerder ProRail vond dat de Gemeente Bussum dat maar moest opruimen. Bij vertrek van Bensdorp kwam het rangeerdeel bij uitrij-dwergsein 56 en stopontspoorblok St49 het beveiligde NX-gebied binnen. Bij de overweg Herenstraat (ovw 22C, km 22.951) lag het Bensdorpspoor buiten de afsluitbomen van de ahob-installatie en was aan weerszijden voorzien van stopborden S. Zie de BVS-tekening hieronder ten tijde van de NX-periode. Op de kop van de spoorstaven zijn opgelaste strips te zien voor de spoordetectie. Rangeerdelen naar de vroegere cacao- en chocoladefabriek om wagens cacao te brengen en te halen werden begeleid door de rangeerder die met een vlag het wegverkeer tot stoppen maande. Vanaf het emplacement werd het rangeerdeel geduwd naar Bensdorp gereden. De cacaowagens reden meestal samen met de VAM-vuilniswagens van Crailoo naar/van Naarden-Bussum in buurtgoederentreinen (via groepsstation Amersfoort). De cacaobonen kwamen als scheepslading uit de Westhaven in Amsterdam. De bediening van Bensdorp met spoorvervoer werd in mei 1996 gestaakt en ging de bevoorrading over naar het wegvervoer. De fabriek beëindigde de productie op deze locatie enkele jaren later en werd per 1 oktober 2002 officieel gesloten waarna het complex leeg kwam te staan. Het spoor eindigde de laatste jaren vóór de overweg in een stootjuk, maar het stukje spoor in het wegdek bleef liggen. De geur van cacao die altijd rond deze fabriek hing zal nooit meer terugkeren: het complex is gedeeltelijk gesloopt en wat behouden bleef werd verbouwd tot een multifunctioneel gebouw met enkele loftwoningen. Op 2 maart 2021 werd alsnog deze archeologisch vondst opgeruimd. De foto’s zijn van Jaap van Hassel.

    Luchtfoto van Bensdorp, cacao- chocoladefabrieken in Bussum in 1930 ter hoogte van de Herenstraat. Het complex lag naast de Oosterspoorlijn (Amsterdam - Amersfoort) en had een eigen spooraansluiting. Bron: collectie van de Historische Kring Bussum, met dank aan Jaap van Hassel.
    Schematisch overzicht Bensdorpspoor volgens Bedieningsvoorschrift (BVS) uitgave 1969 ten tijde van de NX-beveiliging. Bij vertrek van Bensdorp kwam het rangeerdeel bij uitrij-dwergsein 56 en stopontspoorblok St49 het beveiligde NX-gebied binnen. Bij de overweg Herenstraat (ovw 22C, km 22.951) lag het Bensdorpspoor buiten de afsluitbomen van de ahob-installatie en was aan weerszijden voorzien van stopborden S. Bij de overweg Meerweg/Veerstraat (ovw 22B, km 22.711) lag het Bensdorpspoor binnen de ahob-installatie. Bron: Archief Kees van de Meene/Roef Ankersmit.

    ↑ → Naarden-Bussum, 22 november 2017. Het Bensdorpspoor ter hoogte van de overweg in de Herenstraat, gezien in noordelijke richting. Het spoor lag buiten de ahob-installatie (rechts). Foto’s: Jaap van Hassel.
    ↑ → Naarden-Bussum, 22 november 2017. Foto links: het Bensdorpspoor ter hoogte van de overweg in de Herenstraat, gezien in zuidelijke richting. Op de achtergrond de bouwkranen van de herbouw en renovatie van de Bensdorpfabriek. Het spoor lag buiten de ahob-installatie. Foto rechts: de tweesporige overweg in de Herenstraat, gezien in noordwestelijke richting. Foto’s: Jaap van Hassel.
    ↑ → Naarden-Bussum, 22 november 2017. Het Bensdorpspoor als straatspoor ter hoogte van de overweg in de Herenstraat, gezien in zuidelijke richting. Op de achtergrond de bouwkranen van de herbouw en renovatie van de Bensdorpfabriek. Foto’s: Jaap van Hassel.
    ↑ → Naarden-Bussum. Foto links: 22 november 2017. Het Bensdorpspoor, geheel links, gezien in noordelijke richting tussen de overwegen Herenstraat en Meerweg/Veerstraat. Foto rechts, een jaar later, op 8 november 2018 dwergsein 56 (achterzijde) en het stopontspoorblok St49, gezien in zuidelijke richting. In het hoofdspoor is de wisseloverloop 47A/47B te zien. Zie bovenstaande BVS-tekening. Het stootjuk is hier geplaatst vóór de overweg Herenstraat. De bediening van Bensdorp was als gestaakt in mei 1996. Foto’s: Jaap van Hassel.
    ↑ Naarden-Bussum, 22 november 2017.Het Bensdorpspoor ter hoogte van de overweg in de Herenstraat, gezien in noordelijke richting. Het spoor lag buiten de ahob-installatie (rechts). Foto: Jaap van Hassel.
    Baarn, 23 juni 1995. NS-loc 6499 met trein 59218 (Naarden-Bussum – Amersfoort) in de bossen bij Baarn. Achter de loc hangen vier gesloten schuifwandwagens die cacaobonen naar de cacao- en chocoladefabriek Bendorp in Bussum hebben gebracht. Dit vervoer werd in mei 1996 beëindigd. De loc zou later als Duitse Herder in rode kleur verder door het leven gaan. Foto: Roland Korving.