[0] [1] [1A] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12]

Media Park Hilversum beter bereikbaar

Inleiding
Voor mijn geboorte- en vroegere woonplaats Hilversum blijf ik een warme belangstelling houden. Ik kom er niet zo vaak meer na de voltooiing van het grote ombouwproject van het centrale station in de jaren 2006 – 2009 (zie bronvermelding: website Langs de rails van Nico Spilt onder de titel “Hilversum ombouw”), maar gelukkig houden plaatselijke waarnemers mij goed op de hoogte. Henk Koster en Rienk Nauta volgen met grote belangstelling diverse vernieuwingen in hun woonplaats en ze sturen mij regelmatig foto’s.

Nieuwe luchtbrug Hilversum Noord
Van Henk kreeg ik enkele foto's van de in aanbouw zijnde luchtbrug over het spoor in Hilversum Noord. De traverse gaat de verbinding vormen tussen de woonwijk ter plaatse, de spoorhalte en het Media Park. Daarmee wordt een belangrijke barrière in de bereikbaarheid (o.a. de looproutes) weggehaald. De brug is voorgebouwd op een terrein aan de Mies Bouwmanboulevard, dit is de autoweg naar Bussum (vroeger Naarderweg) die langs het Media Park loopt, ongeveer ter hoogte van de Crailose Brug, enkele honderden meters verwijderd van de plek waar hij uiteindelijk is geplaatst. Dat betekende een stukje transport over de weg, met een spectaculaire hijsklus.

Historie
De wijk Hilversum Noord, ook lokaal beter bekend als “Over het spoor” (zie bronvermelding website Langs de rails van Nico Spilt onder de titel “Hilversum in vroeger tijden”) kwam in de jaren twintig tot ontwikkeling; het dorp Hilversum dankt zijn groei vooral aan de komst van het spoor in 1874.

Ik ben geboren in 1946 op de Simon Stevinweg, die uitmondt op de Johannes Geradtsweg. Deze laatste vormde jarenlang de grens met het heidegebied tussen Hilversum en Bussum. In de jaren '50 en '60 voerde Hilversum een groot nieuwbouwprogramma in het oosten en noorden van de gemeente uit met woningbouw, scholen, kerken, terwijl de bevolking met één derde steeg. In 1958 passeerde het aantal inwoners de grens van 100.000 (op scholen kregen de leerlingen van gemeentewege beschuit met muisjes). Ook in de jaren '70 breidde Hilversum uit met de wijken Kerkelanden en de Hilversumse Meent, dat tegen Bussum aan ligt. Toen had Hilversum ook nog meer dan 100.000 inwoners. Hierna nam het aantal inwoners vrij sterk af en bereikte in 1999 het diepste punt met iets meer dan 80.000 inwoners.

Het Gemeenlandshuis was (sinds 1917) het bestuursgebouw van de Vereniging Stad en Lande van Gooiland (Erfgooiersvereniging) en daarmee kantoor van de Erfgooiers dat tussen de Hertenkamp en de Crailosebrug stond, te midden van een wijde omgeving van bouw- en weiland, en naast het sportveld van het Christelijk Lyceum. Architect was K.P.C. de Bazel, vooral bekend van het grote bankkantoor aan de Vijzelstraat in Amsterdam. In het gebouw werd ook het eeuwenoude archief beheerd met landbouwkundige dossiers. Het was een zeer karakteristiek gebouw met torentje. Het imposante gebouw werd afgebroken toen op dit terrein het Media Park ontwikkeld werd en het gebied een nieuwe bestemming kreeg.

In 1961 al ontving de NTS, de Nederlandse Televisie Stichting, de vergunning voor de bouw van de eerste radiostudio's op een groot braakliggend terrein in Hilversum Noord, een voormalig akkerland. Met de start van de bouw van het Omroepkwartier, waarvan NTS voorzitter Schüttenhelm op 21 oktober 1961 de eerste paal in de grond sloeg, ging een groot gedeelte van de wens van Omroepvoorzitter Willem Vogt in vervulling. Vogt, in de pionierjaren van de Nederlandse omroep directeur van de AVRO, voorzag een groot gebouwencomplex in Hilversum Noord, waar alle radiostudio's en kantoren gevestigd waren. Niet alleen de NTS vond een plek op het nieuwe studioterrein, ook de radiocollega's van de NRU, de Nederlandse Radio Unie, verhuisden vanuit diverse gebouwen in Hilversum naar het nieuwe uitzendcomplex, dat de naam Omroepkwartier zou krijgen. In 1963 werd het eerste gebouw op het nieuwe omroepterrein, het Muziekpaviljoen (waarin de Fonotheek en Muziekbibliotheek gehuisvest werden), naar een ontwerp van architect Piet Elling, geopend.
Op 2 oktober 1967 nam Z.K.H. Prins Bernhard de eerste bouwfase, bestaande uit 2 televisiestudio's en een decormontagehal op het Omroepkwartier in gebruik. Vanaf dat moment was de Nederlandse radio- en televisie gehuisvest op een centrale plek.

De uit 1958 daterende stalen zendmast aan de Insulindelaan (tegenover de Hoge Naarderweg) diende als schakelcentrum voor de omroepen. De 69 meter hoge mast werd in 1976 opgeblazen. De opvolger is de toren aan de Witte Kruislaan, grenzend aan het Omroepkwartier (Mediapark). Deze 145 hoge betonnen toren werd eind 1971 voor straalverbindingen in gebruik genomen. Streekarchief Gooi en Vechtstreek en Fotopersbureau Stevens. Zie ook de website van Nico Spilt, Langs de rails: Hilversum NOS en Bussum Zuid en Hilversum, Omroepmuseum.

Omroepstad: u luistert naar…
Hilversum is tegenwoordig het meest bekend als omroepstad. Dat begon met de oprichting van de in 1998 afgebroken Nederlandsche Seintoestellen Fabriek, de NSF, in 1918. De NSF wilde beginnen met radio-uitzendingen, waarvoor in 1923 de Hilversumsche Draadlooze Omroep, de HDO werd opgericht. Al snel werden er omroepverenigingen opgericht: elk volgens de levensovertuiging van de bijbehorende groep. Er waren zodoende protestante, katholieke, socialistische en algemene omroepverenigingen, elk met een eigen studiogebouw, verspreid over Hilversum.

De AVRO was de eerste van de bekende grote publieke omroepen die uitzendingen produceerde; de VARA, NCRV, KRO en de VPRO volgden snel. Later ontstonden de samenwerkingsverbanden NRU en NTS, later omgevormd tot NOS en NOB (Nederlands Omroep Bedrijf). Daarna traden de TROS, Veronica, de Evangelische Omroep en BNN toe tot het publieke bestel. In de loop van de tijd ontstonden er vele toeleverende mediabedrijven, waarvan één van de eerste was Profilti (nu opgeheven), die onder meer het Polygoon-journaal vervaardigde, een bioscoopvoorloper van het NOS Journaal.

De grootste mediaconcentratie is sinds 15 jaar te vinden op het Media Park, Hilversum-Noord. Op deze voormalige akker aan de rand van de glooiende Trompenberg in Hilversum Noord werden in de jaren’60 een complex van gebouwen, een zendermast en diverse studio’s gebouwd, wat uiteindelijk het Omroepkwartier is gaan heten. Hier bevinden zich onder meer de Audio- en Videocentra van de NOS, met onder meer radio- en televisiestudio's, alle uitzendfaciliteiten, het Vertaalcentrum en het Decorcentrum, het nieuwe VPRO-gebouw, verschillende gebouwen en complexen van commerciële zenders (RTL en Canal+) en bedrijven (o.a. DutchView, Parkpost). Eén van de belangrijkste facilitaire bedrijven is United Broadcast Facilities, met als onderdeel United Decor. Voor het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, dat de beeld- en geluidarchieven omvat, is op het Media Park een nieuw gebouw neergezet dat ook plaats biedt aan de Beeld en Geluid Experience, een sterk vernieuwde en vergrote uitvoering van het vroegere Omroepmuseum. Het gebouw van dit Instituut heeft een veelkleurige gevelbeplating gekregen wat sterk opvalt aan de rand van het Media Park. Aan de noordkant van het terrein bevindt zich het gebouw van de Sony BMG Music Entertainment en net buiten het terrein de Wereldomroep en de KPN straalverbindingstoren (in de volksmond televisietoren) van 198 meter hoog (142 meter zonder de mast). De hoofdgebouwen van de TROS, EO, alsmede het gezamenlijk AKN-gebouw (AVRO, KRO, NCRV), staan op andere locaties in Hilversum.

Al deze activiteiten zorgen voor vele honderden arbeidsplaatsen en toestroom van publiek. Met evenzo vele verplaatsingen per auto, per fiets, per openbaar vervoer. Op het Media Park werken in totaal zo’n 6000 mensen en de studio’s trekken ook duizenden bezoekers per jaar aan.

Voorstadshalte
Op 24 mei 1974 werd aan de (voormalige HIJSM-)spoorlijn Amsterdam – Zutphen een voorstadshalte in gebruik genomen bij km 26.91, die de naam Hilversum NOS kreeg, naar het nabijgelegen omroepcomplex. Een uiterst sobere en aanvankelijk onbemande halte. Een luchtbrug met (uitsluitend) trapopgangen verbindt de beide perrons. Later werd een plaatskaartenkantoortje toegevoegd naar een ontwerp van architect C. Douma. Vanaf 29 mei 1989, in het NS 150 Jubileumjaar, kreeg de halte de nieuwe naam Hilversum Noord. Inmiddels staat de spoorlijn Amsterdam – Amersfoort beter bekend als de Gooilijn. De looproutes naar en van het mediacomplex zijn uiterst onvriendelijk en voor minder valide bezoekers niet handig. Het centrale hoofdstation van Hilversum kreeg in 2007 weer de intercitystatus.

In die jaren was het bouwen van voorstadshaltes erg in zwang; Utrecht Overvecht, Bussum Zuid, Rotterdam Alexander zijn bekende equivalenten om de uitdijende steden en grotere plaatsen goed bereikbaar te maken of te houden. In latere jaren is dit op grote schaal voortgezet (Utrecht Zuilen, Amersfoort Schothorst, Helmond Brouwhuis etc. etc. om een paar willekeurige stations te noemen).

Begin maart 1974 wordt met een shovel het grondwerk verricht om de ruimte langs het spoor vrij te maken van bosschages, struiken en bomen voor de aan te leggen beide zijperrons. De foto kijkt in de richting Naarden-Bussum, links op de achtergrond de gebouwen van het NOS-complex. Foto: Peter van der Vlist, maart 1974.

De halte Hilversum NOS in aanbouw. De grond ter weerszijden van de spoorbaan is vrijgemaakt van begroeiing. Op de achtergrond links de flatwoningen aan de Stephensonlaan en rechts daarvan de eengezinswoningen langs de Noorderweg, die parallel aan het spoor loopt. Foto: Peter van der Vlist, 24 maart 1974.

De halte Hilversum NOS in aanbouw. De foto, gemaakt vanaf het nog lege grasveldje in de Stephensonlaan, kijkt in de richting van het NOS-complex (op de achtergrond en aan de andere zijde van de spoorbaan). Links dezelfde flatwoningen van de vorige foto. Foto: Peter van der Vlist, 24 maart 1974.

De halte Hilversum NOS in aanbouw. Het zandpakket als ondergrond voor de beide zijperrons is aangelegd en de perronkeerwanden staan klaar om gesteld te worden. De foto kijkt in de richting van het station Hilversum; op de achtergrond is het viaduct in de Johannes Geradtsweg/Insulindelaan te zien, een belangrijke verkeersverbinding in de Ring om Hilversum. Foto: Peter van der Vlist, 31 maart 1974.

De halte Hilversum NOS in aanbouw. Gezien in de richting Naarden-Bussum. Foto: Peter van der Vlist, 31 maart 1974. De halte werd nog geen twee maanden later, op 24 mei 1974 in gebruik genomen.

Hilversum NOS; 1 juli 1984. Ruim tien jaar later passeert Intercitytrein 743, bestaande uit de treinstellen 1781 en 738 (materieel 1954) de stoptreinhalte. De voetbrug is in mei 2011 vervangen, zie reportage hieronder. Foto: Peter van der Vlist. De trein heeft nog een lange rit voor de boeg; de eindbestemming is Groningen en Leeuwarden, in Zwolle worden de stellen gesplitst.

Hilversum NOS; 1 juli 1984. Ruim tien jaar na de ingebruikname van de stoptreinhalte passeert Intercitytrein 747, bestaande uit de treinstellen 4017 + 4015 + 4016 (materieel ICM), op weg van Amsterdam naar Groningen en Leeuwarden de lokatie ter hoogte van het NOS-complex. De voetbrug is in mei 2011 vervangen, zie reportage hieronder. Foto: Peter van der Vlist.

Hilversum beter bereikbaar
In Hilversum lopen diverse meerjarige infrastructurele projecten om de gemeente beter bereikbaar te maken onder de daadkrachtige naam Hilversum beter bereikbaar. Projecten zowel voor het individuele auto- en fietsverkeer, als voor openbaar vervoervernieuwingen. Het Integraal BereikbaarheidsPlan Hilversum e.o. (IBP) is tot stand gekomen nadat de minister van Verkeer & Waterstaat zich in 2004 bereid heeft verklaard om de regio onder een aantal voorwaarden een bedrag van 25 miljoen euro beschikbaar te stellen om de bereikbaarheid van de regio en met name Hilversum te verbeteren.

De Ring om Hilversum moet het verkeer beter gaande houden en de bereikbaarheid van het centrum open houden. Dit leidt tot aanpassingen van de wegenstructuur. In dit kader leefde ook de wens om de wijk Hilversum Noord, de treinhalte en het Media Park beter en vooral rechtstreeks bereikbaar te maken. Aan de zuidelijke ingang van het Park werd in 2007 een grote nieuwe rotonde gebouwd, die – het zal niet verbazen bij de naamgeving van radio- en televisiepioniers – de naam Joost den Draaierrotonde kreeg en de grote vijver bij het gebouw voor Beeld en Geluid werd genoemd naar Willem Duys. Het is maar dat u herinnerd blijft worden aan de Groten der Aarde uit de mediawereld.

Uitbreiding Media Park
Begin deze eeuw verzoekt het Media Park te mogen uitbreiden met 160.000 m2. De provincie wil deze uitbreiding in het nieuwe bestemmingsplan alleen goedkeuren als er een oplossing wordt gevonden voor de bereikbaarheidsproblematiek. In 2004 besluiten alle direct betrokken partijen gezamenlijk een plan op te stellen om de bereikbaarheidsproblemen aan te pakken. De toestroom van reizigers per openbaar vervoer naar publieksevenementen op het Media Park vroeg ook om een kortere, en veiliger toegang van de spoorhalte. Een nieuwe luchtbrug met liftvoorzieningen ter vervanging van de oude luchtbrug werd ontworpen en in voormontage gebouwd op een locatie langs de autoweg van Hilversum naar Bussum die de naam Mies Boumanboulevard kreeg.


Deze drie foto's zijn gemaakt door Henk Koster en laten de situatie zien op 29 januari 2011. Boven is de voormontage zichtbaar van de kokervormige brugdelen op een daarvoor aangelegd tijdelijk bouwterrein aan de Mies Bouwmanboulevard, een paar honderd meter noordelijk verwijderd van de uiteindelijke plaatsing ter hoogte van de perrons van de halte Hilversum Noord.
De Sprinters SGMm 2957 en 2137 passeren de halte Hilversum Noord de aanbouw van de liftportalen van de in aanbouw zijnde luchtbrug die een verbinding gaat vormen tussen beide perrons van de halte en het Mediapark. De plaatsing van de kokervormige brugdelen zou halverwege februari 2011 plaatsvinden maar werd enige tijd uitgesteld vanwege constructieproblemen die bij het transport en hijsen werden verwacht. Op zondag 9 mei lukte het de brugdelen over het spoor te plaatsen.


De drie foto's hieronder zijn gemaakt door Henk Koster en laten de situatie zien op 24 april 2011, een zomerse 1e Paasdag.
Op de eerste foto zien we de kop van de traverse die aan de zijde van de Stephensonlaan moet komen. De eerste opening rechts is voor de lift en trappenhuis bij spoor 2. Er is door Dagblad De Gooi-en-Eemlander een prijsvraag uitgeschreven om een naam te bedenken voor de traverse. Op de tweede foto is de bouw van lift en trappenhuis bij spoor 2 al ver gevorderd. Sprinter 2989 nadert station Hilversum-Noord. De derde foto geeft zicht op de beide liften vanaf de Mies Bouwmanboulevard.




Hijsen en tillen, of anders gezegd: passen en meten
Tot april 2011 zijn vier delen van verschillende lengten geassembleerd en bij drie daarvan werd de beplating al grotendeels aangebracht. Het project was vertraagd doordat problemen in de constructie werden verwacht tijdens het hijsen en transporteren. De plaatsing van de kokervormige brugdelen zou oorspronkelijk halverwege februari 2011 plaats hebben gevonden. De te verwachte hijsproblemen voor het transport en de plaatsing konden uiteindelijk worden opgelost en werd een datum gekozen voor de definitieve plaatsing. In de nacht van 8 op 9 mei zijn twee delen van de luchtbrug geplaatst: over het spoor (dit brugdeel met een lengte van 40 meter) en over de naastgelegen parallel lopende Mies Bouwmanboulevard en dienstweg (dit brugdeel met een lengte van 31 meter). In de onderstaande fotoreportage van Henk Koster is de plaatsing van het eerste deel te zien. Het spoor en de autoweg werden deze nacht buiten dienst gesteld. Omdat de overige (twee) delen op het dak van een mediagebouw worden geplaatst, zijn deze opgeknipt in acht stukken (met een totale lengte van 80 meter), waarvan het langste stuk vijftien meter is. Daardoor kan het hijswerk uitgevoerd worden door één relatief lichte kraan. Drie delen worden geplaatst via de oostelijke dienstweg op het Media Park (aan de kant van het station) en vijf delen worden aangevoerd vanaf de andere kant, het Franse Pleintje, midden op het Media Park. De som der delen bedraagt dus een traverse van 151 meter. De lokatie is op een webcam te volgen, klik hier.

De traverse is gebouwd in opdracht van ProRail door Strukton Infratechnieken. Het ontwerp is van Meyer en Van Schooten Architecten. Voor de uiteindelijke uitvoering van de staalconstructie en de montage zijn onderaannemers ingeschakeld. De totale kosten bedragen vijf miljoen euro. De investerende partijen zijn de gemeenten Hilversum, Laren en Bussum, provincie, rijk, ProRail en Media Park-eigenaar TCN.

Hieronder een beeldrapportage gemaakt door Henk Koster in de avond en nacht van zondag 8 op maandag 9 mei 2011.

Aankomst van de eerste kraan en de bijbehorende trailers met de contragewichten en ander hijsmateriaal. De evenaars die gebruikt zullen worden bij het hijsen van de traversedelen.
Het eerste deel rolt langzaam via de Mies Bouwmanboulevard naar de plek waar het wordt opgepikt door de twee opgestelde kranen. De tweede kraan staat achter het hek op het Media Park.
De dollys zijn er onderuit gereden en gaan op weg naar het tweede deel. Hetzelfde brugdeel hangt om 00:19 uur in de kabels.
In de duistere nacht hangt het eerste brugdeel over het spoor en wordt gepositioneerd voor verankering. Precies werk onder veel bekijks.
Om 00:55 uur hangt het kokerdeel over het spoor in positie. Het is hier 01:00 uur in de nacht van zondag 8 op maandag 9 mei.

Op maandag 9 mei om 15:58 uur is de situatie al ver gevorderd. Op de achtergrond de oude voetbrug die zal worden gesloopt.

Op 13 mei heeft men de "hijsconstructie"getest voor de komende hijsklus. De bedoeling is om op maandag 16 mei in de vroege ochtenduren te beginnen met het plaatsen van de losse buizen op, vermoedelijk, diepladers en ze dan 1 voor 1 te vervoeren naar het Media Park. Hier worden ze dan ingehesen vanaf het "Franse pleintje", de laatste delen worden vanaf de "mediaweg" (‘s nachts) ingehesen. De kraan op de foto zal de eigenlijke hijsklus doen, een lichtere kraan komt de losse delen op de wagens plaatsen. Foto en info: Rienk Nauta.

Bronnen:

  1. Hilversum ombouw: http://www.langsderails.nl/OmbouwHilversum.htm
  2. Hilversum in vroeger tijden: http://www.langsderails.nl/Hilversumvroeger.htm
  3. Hilversum NOS en Bussum Zuid: http://www.langsderails.nl/HilversumNoord.htm