Na de watersnoodramp van 1953, waarbij vrijwel alle Zuidhollandse en Zeeuwse eilanden onder water kwamen te staan, werden de tramlijnen van de RTM al één voor één opgeheven en werd het openbaar vervoer op de eilanden meer en meer verzorgd door busdiensten en later ook door de Rotterdamse metro van de RET (1968). Deze zogenaamde verbussing was exploitatief veel goedkoper en ook meer flexibel. De RTM, waarvan vrijwel alle aandelen in 1964 in handen van de NS waren gekomen, bleef nog bestaan als busmaatschappij. Vooral ook door druk van de NS als enige aandeelhouder werd aangedrongen op stopzetting van het trambedrijf vanwege de dure vorm van exploitatie en de instandhouding van de railinfrastructuur.

Oorspronkelijke lijnennet van de RTM. Bron: Museum Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij

Het vooruitzicht (in 1964) van het naderende einde bracht in hobbykringen veel teweeg; een waardig afscheid met een laatste afscheidsrit per extra tram zou wel het minste zijn wat nog aan de glorie van weleer zou kunnen herinneren. Het stoombedrijf was al eerder beëindigd, maar als dieselbedrijf was de RTM zeker zo interessant. Uiteindelijk heeft het ter ziele gaan van de RTM geleid tot de oprichting van de Tramweg Stichting (TS). Initiatieven daarvoor kwamen voort uit kringen binnen de NVBS die van mening waren, dat er in ieder geval materieel bewaard zou moeten worden, met mogelijk een stukje eigen rijdende exploitatie. Een representatief deel van het oude trammaterieel en locomotieven werd van sloop gered en is in de loop der jaren door onbetaalde vrijwilligers op een professionele wijze gerestaureerd en volledig rijvaardig gemaakt. En belangrijk stuk cultuurhistorisch railerfgoed is voor het nageslacht behouden. Op de pagina TS is daar meer over te vinden. Nu floreert alweer vele jaren succesvol de Museum Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (MRTM) met een tramlijn over de Brouwersdam vanuit De Punt bij Ouddorp naar Middelplaat. Aan de baanverlenging naar Scharendijke is de eerste hand gelegd. In het gebied “De Punt West” aan de Brouwersdam te Ouddorp op Goeree Overflakkee is het RTM-museum en de remise/werkplaats gevestigd. Op de pagina MRTM meer foto’s hiervan.

Terug naar 1964. De NVBS kondigde een afscheidsrit aan die op zondag 25 oktober 1964 werd gereden. De samenstelling van de excursietram was als volgt, gezien bij vertrek vanaf Rotterdam: loc MD 1805 ("Meeuw"), rijtuigen AB1521(ex NBM), AB1514, B1515, B1520(ex NBM), ABR1517 en B1524 (ex NMVB). Hieronder enkele foto’s. Uiteindelijk bleef het trambedrijf in 1965 nog intact, maar op 14 februari 1966 viel definitief het doek en reed de laatste tram tussen Hellevoetsluis en Spijkenisse. Al spoedig hierna werd door eigen personeel met locomotieven en werkmaterieel van de RTM de afbraak van de spoorbanen ter hand genomen.

Met de opbraak is begonnen op 1 augustus 1966, de M67 werd ingezet als werktram en begon met de werkzaamheden vanaf de Maashaven. Zie ook de pagina RTM, klik hier. Daar werden de eerste spoorstaven verwijderd. De M67 deed dit tot aan de Rosestraat. De MD1806 deed dit de andere kant op, richting Oostvoorne, dit bestond hoofdzakelijk uit telefoonpalen trekken en perrons opbreken e.d. Het spoor tot aan de Korperweg is nog door RTM-medewerkers opgebroken, met de 1806. De MD1806 is op 17 oktober 1966 nog naar het strand te Oostvoorne gereden en heeft daarna de rijtuigen AB1513 en B1515 naar het depot van de Tramweg Stichting te Hellevoetsluis gebracht. Deze laatste twee rijtuigen stonden gestald in de remise te Oostvoorne. De MD1806 is in de remise van Oostvoorne gesloopt. Het grootste deel van de lijnen naar Oostvoorne en Hellevoetsluis is door een aannemer opgebroken. Strikt genomen waren de 1805 ("Meeuw") en 1806 ("Bergeend") geen (diesel)locomotieven, deze tractievoertuigen stonden bij de RTM te boek als een motorwagen vandaar de M. De juiste type-aanduiding was Md of MD, waarbij de “d” of "D" (zoals vanouds bij spoor- en tramwegmaterieel) voor bagageafdeling stond.

Met dank aan Eric van der Reiden en Mark Grootendorst voor aanvullende informaties.

Relevante websites:

• Wikipedia: Metro Rotterdam: http://nl.wikipedia.org/wiki/Rotterdamse_metro
  
• Wikipedia: Rotterdamsche Tramweg Maatschappij: http://nl.wikipedia.org/wiki/Rotterdamsche_Tramweg_Maatschappij
  
• Museum Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij
  
• Nico Spilt, Langs de Rails: RTM Vroeger en nu.
  

Fotoreportages op deze website:

• Een dagje op bezoek bij de Museum Stichting RTM: 29 augustus 2007
  
• Een dagje op bezoek bij de Museum Stichting RTM: 2 mei 2009
  
• Donateursdag 26 september 2009
  

Relevante literatuur in Maandblad Op de Rails van de NVBS:

• Afscheid van de RTM: uitgave nr. 3 - maart 1966
• De laatste dagen van de RTM: uitgave nr. 4 - april 1966
• Het overbrengen van het RTM-materieel: uitgave nr. 5 - mei 1966

Boeken:

• De RTM op de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden - Drs. A. Dijkers. Het boek van Dijkers wordt wel eens omschreven als standaardwerk over de RTM op de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden. Het boek beschrijft het ontstaan van de RTM tot haar opheffing in de vijftiger jaren.
  
• Ook boeiend is het boekje 'De Stoomtrams op de Zuid-Hollandse eilanden en in Zeeland'. Na een ruime inleiding volgt een rondje 'eilanden' aan de hand van foto's en beschrijvingen. Ook hier en daar voorzien van beschrijvingen van het gebruikte materieel (dit is deel 16 uit de serie Trams en tramlijnen).
• 'Overstappen aan de Blaakschedijk' is een uitgave van de NVBS, de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en Tramwezen. Aan de hand van afbeeldingen met uitgebreide beschrijvingen wordt een rondje Hoeksche Waard gemaakt.
  

De NVBS-excursietram met voorop locomotief M 1805 staat gereed langs het perron van het stationsgebouw aan de Rosestraat in Rotterdam. Foto F.J. Hoevenagel, 25 oktober 1964.

Aankondiging en kort verslag van de excursie in het Maandblad Op de Rails van de NVBS.