Pagina: [1] [Terug]
Materieel 1990 DM90 (Buffels)
| Het Dieselmaterieel '90 (DM '90), bijnaam: Buffel, is een serie Nederlands spoorwegmaterieel, bestaande uit 53 tweedelige dieseltreinstellen. De stellen zijn deels gebaseerd op het Stoptreinmaterieel '90, de Railhopper. De Buffels worden vanaf 1996 ingezet door de Nederlandse Spoorwegen en vanaf 1999 ook door Syntus. Geschiedenis De NS bestelt in 1993 53 stellen bij Talbot, het huidige Bombardier, in Aken. De complete elektrische uitrusting, treinbesturing en diagnose functies worden door Holec Ridderkerk (inmiddels Alstom) geleverd. Duewag in Krefeld bouwt het interieur in en vanaf daar worden de treinstellen naar Nederland overgebracht. De 3401 komt op 12 maart 1996 uit de fabriek in Krefeld gerold. In 1998 stelt NS het laatste treinstel, de 3453, in dienst. Het materieel wordt eind jaren '90 op een groot deel van de niet-geëlektrificeerde spoorlijnen geïntroduceerd. In de periode hierna wordt een groot deel van deze trajecten openbaar aanbesteed, waarbij in de meeste gevallen de exploitatie naar andere vervoerders gaat. Syntus neemt hierbij een aantal DM'90 treinstellen over. Andere vervoerders maken tijdelijk gebruik van enkele treinstellen. Een ander deel van het DM'90 verschuift naar een aantal stoptreindiensten op volledig geëlektrificeerde trajecten. Op 13 december 2009 gaan de eerste vijftien stellen alweer buiten dienst. Enkele dagen tot weken later komt het grootste deel van deze stellen tijdelijk weer in dienst om een deel van het opgelopen materieeltekort door het barre winterweer op te vangen. De geschiedenis van de Railhoppers lijkt zich echter te herhalen: Deze treinstellen houden het eveneens nog geen vijftien jaar vol op het Nederlandse spoorwegnet. Inrichting en techniek Net als het Stoptreinmaterieel '90, het elektrische treinstel dat de basis vormde voor de Buffel, heeft het DM'90 een afwijkende maximumbreedte van 3,20 meter. Dit is 30 centimeter breder dan de meeste treinen, dus buiten het standaard profiel. DM'90 wordt aangedreven door twee dieselmotoren (6 cilinders in lijn) van Cummins met elk een maximaal vermogen van 320 kW. De overbrenging is hydraulisch. DM'90 heeft een topsnelheid van 140 km/h. De Buffel kan in treinschakeling rijden met het oudere (eveneens dieselhydraulische) Wadloper-materieel, al is de maximumsnelheid dan uiteraard beperkt tot die van de Wadloper, 100 km/u. De Buffel biedt aan 135 reizigers een zitplaats (123 tweede klas en 12 eerste klas). De combinatie van schijfremmen en een rustige loop heeft als gevolg dat het materieel slecht wordt gedetecteerd. Op de lijnen waar DM'90 rijdt, heeft de spoorinfrastructuurbeheerder vaak assentellers geïnstalleerd. DM'90 heeft ATB-NG-apparatuur aan boord als treinbeïnvloeding. Inmiddels zijn de daken van alle DM'90-treinstellen van NS wit geschilderd. Om hoge temperaturen die in de zomer in de reizigersafdelingen ontstaan tegen te gaan, zijn de dichte ramen vervangen door klapramen. Afwijkende treinstellen
Syntus least al sinds 1999 treinstellen van het type DM'90. Inmiddels beschikt de vervoerder over 12 treinstellen. Deze zijn omgenummerd in 50-61. De oorspronkelijke nummers van deze stellen staan in de tabel hiervoor. De treinstellen zijn aangepast aan de huisstijl van Syntus, onder meer herkenbaar aan de witte vlakken op de zijwanden en het logo van de vervoerder onder de frontruit. Ook NoordNed zet in de eerste jaren dat zij de Noordelijke Nevenlijnen exploiteren enkele DM'90 treinstellen in. Het gaat hierbij om de stellen 3446-3449. De treinstellen behouden hierbij hun originele nummering. Op de plek van de NS-logo's komt het logo van de vervoerder. Het logo van NoordNed blijft ook op de treinstellen staan als Arriva in 2006 de laatste aandelen NoordNed overneemt. In november 2007 verdwijnt de laatste Buffel bij Arriva. Tussen 1 november 2008 en 20 november 2009 huurt Veolia twee stellen. De 3446 en 3447 worden op de Maaslijn in de spitstreinen tussen Nijmegen en Venray ingezet. De treinstellen zijn hierbij van stickers van de vervoerder voorzien. Nadat de eerste tussenrijtuigen voor het eigen Velios-materieel zijn geleverd, worden de stellen geretourneerd aan NS Financial Services Company, eigenaar van de stellen. Voor de treindienst op het traject Apeldoorn - Zutphen heeft RegioNS vanaf 2004 de beschikking over de stellen 3443-3445. De stellen worden voorzien van gele stickers op de koersdisplays en onder de frontruiten. In 2006 komt het oudste treinstel, de 3401, de drie stellen versterken. In december 2009 gaan de 3443-3445 buiten dienst en komen de stellen 3402, 3404 en 3414 vast op het traject te rijden. De treinstellen worden van een nieuwe alternatieve bestickering voorzien. Hierbij verschijnen onder andere het logo van de provincie Gelderland en de namen van beide bestemmingen van de trein op de zijwanden. Treinstel 3401 bezit vooralsnog ook de oorspronkelijke gele stickers. De 3443-3445 worden begin januari 2010 tijdelijk door de NS in dienst gesteld om het materieeltekort in deze maand op te vangen. Per 15 januari dat jaar komen de 3443 en 3444 tijdelijk in dienst bij Syntus. De stellen behouden hierbij hun (NS) bestickering en treinstelnummer. De treinstellen 3403 en 3410 rijden in principe de complete treindienst tussen Zwolle en Kampen. Ook zij zijn hiervoor van een speciale bestickering voorzien, zowel het interieur als het exterieur is hierbij aangepast. Treinstel 3419 is bij wijze van proef aan een kant voorzien van een zwarte baanruimer. Inzet De spoorlijnen waar het nieuwe DM'90 komt te rijden worden, in de periode voorafgaand aan de inzet, met uitzondering van de Noordelijke Nevenlijnen, van ATB Nieuwe Generatie voorzien. Om de treindienst op deze trajecten niet teveel te belasten, wordt het materieel vaak gefaseerd op een verbinding in dienst gesteld en rijden de oude Plan U treinstellen op het trajectdeel zonder ATB-NG. Het traject Doetinchem - Arnhem wordt aangewezen als proeftraject voor het nieuwe dieselmaterieel. In de zomer van 1996 start het proefbedrijf met de nieuwe Buffels. In november dat jaar wordt ook de treindienst vanuit Winterswijk met het materieel gereden. Tussen november 1996 en juni 1997 rijdt het materieel op het traject Leeuwarden - Stavoren. In juni 1997 volgt de ombouw van de Maaslijn. Elke week wordt een deel van vrijwel wekelijks. Begin 1998 keren de treinstellen terug in het noorden en gaan ze tussen Leeuwarden en Groningen rijden. Eerst in de stoptreindienst tussen beide stations en vanaf september dat jaar in de nieuwe sneltreindienst die mogelijk wordt door de gedeeltelijke verdubbeling van het traject. In mei 1998 is het Kamperlijntje geschikt voor de inzet van het DM'90 en vervangen de treinstellen het aldaar dienstdoende Plan U materieel. In augustus dat jaar gaan treinstellen 3431-3433 tussen Heerlen en Aachen rijden. De stellen zijn voor deze dienst voorzien van Indusi en extra instaptreden. Het is in mei 1998 de bedoeling dat de Buffels ook de nieuwe halfuursdienst tussen Zwolle en Enschede gaan rijden. Het baanvak is met het ingaan van de nieuwe dienstregeling echter nog niet geschikt voor de treinstellen. Tijdens de ombouwwerkzaamheden, waarbij slechts tussen Zwolle en Wierden wordt gependeld, blijven de Plan U treinstellen op het traject rijden. Ook wordt enige maanden busvervoer op deeltrajecten ingezet. De werkelijke halfuursdienst met DM '90 gaat in januari 1999 van start. Tot de nieuwe dienstregeling 1999/2000 wordt echter alleen tussen Zwolle en Wierden gereden. Als Syntus en NoordNed in de loop van 1999 en 2000 de treindienst op een aantal diesellijnen overnemen, nemen zij ook enkele DM'90 treinstellen over. Deze blijven hierdoor rijden op de trajecten Leeuwarden - Groningen en Winterswijk - Doetinchem (later Arnhem), zij het voor de nieuwe vervoerder. Eind 2000 worden de treindiensten Zutphen - Apeldoorn en Zutphen - Hengelo overgenomen door het Dieselmaterieel '90. De Plan U-treinstellen blijven nog enkele maanden tussen Hengelo en Oldenzaal pendelen. Wanneer ook dit traject gereed is voor ATB Nieuwe Generatie wordt de doorgaande treindienst Zutphen - Oldenzaal weer hersteld. In juni 2001 is het laatste dieseltraject gereed voor de Buffels en worden de treinstellen ook tussen Arnhem en Tiel ingezet. Die maand verdwijnen de treinstellen van hun enige internationale verbinding. Duitse Talent treinstellen nemen dan de treindienst tussen Heerlen en Aachen over. In 2003 wordt de treindienst tussen Zutphen en Oldenzaal overgenomen door Syntus. De vervoerder maakt hiervoor gebruik van Lint treinstellen. Waarmee het DM '90 uit de reguliere treindienst op dit traject verdwijnt. Wanneer de treindienst Arnhem - Tiel door Syntus wordt overgenomen, gaan hier DM'90 treinstellen van deze vervoerder rijden. Drie jaar later verdwijnen de treinstellen door overname van de exploitatie door Veolia ook van de Maaslijn. Omdat NS nu met een overschot aan dieselmaterieel zit, wordt besloten de treinstellen vanaf december 2006 in te zetten in de stoptreindienst tussen Zwolle en Groningen. Door de komst van nieuwe Spurt treinstellen zet Arriva het DM'90 vanaf juli 2007 in tussen Harlingen Haven en Leeuwarden. In november 2007 keert het laatste treinstel terug naar NS. De treinstellen blijven echter nog ruim anderhalf jaar vanuit Leeuwarden actief, van december dat jaar tot de zomer van 2009 rijden ze een groot deel van de nieuwe spitsstoptreinen tussen de Friese hoofdstad en Wolvega. In de dienstregeling 2010 (ingaande 13 december 2009) wordt DM'90 planmatig ingezet in de volgende treinseries:
Doordat na sneeuwval in december 2009 en januari 2010 een tekort aan rijvaardig materieel ontstond werd DM '90 ook ingezet in de stoptreinen tussen Leeuwarden en Wolvega en tussen Groningen en Zwolle. Verder wordt DM'90 in speciale gevallen ook door Syntus ingezet tussen Zutphen en Hengelo/Oldenzaal en tussen Zutphen en Winterswijk. Buitendienststelling Treinstel 3405 is na een aanrijding te Roermond op 20 maart 2003 met zware schade buiten dienst gesteld. De ABk 3405 staat nog enige tijd geheel geplukt bij NedTrain Haarlem en is hierna gesloopt. De Bk 3405 staat zonder draaistellen opgebokt in een loods in Amersfoort. Met ingang van de NS-dienstregeling 2010 retourneert NS Reizigers de stellen die zij van NS Financial Services Company huurt. De treinstellen 3427-3436 en 3443-3447 komen hierbij terzijde te staan. Enkele dagen later worden de winterse omstandigheden echter zo streng dat divers materieel met defecten uitvalt. Om ICM-treinstellen vrij te maken wordt onder andere een groot aantal treinen in de stoptreinserie 9100 (Zwolle - Groningen) opnieuw met het DM'90 uitgevoerd. Ook komen de treinstellen weer tussen Zwolle en Leeuwarden te rijden. Om deze reden komen tussen tweede helft van december en de laatste week van januari alle 15 treinstellen opnieuw in dienst. De 3443 en 3444 gaan hierbij voor Syntus rijden. Bronnen:
|
 |
DM90-treinstel 3407 staat in Nijverdal gereed voor vertrek (13.33 uur) als trein 7939 naar Enschede; 15 april 2010. De machinist is er klaar voor. I.v.m. bouwwerkzaamheden (Combiplan Nijverdal, zie http://www.hellendoorn.nl/diensten/projecten/rw35/Infoblad.pdf ) is Nijverdal tijdelijk kopstation. Van Nijverdal West rijden de treinen naar Zwolle. De onderbreking in Nijverdal wordt verzorgd door een busdienst voor doorgaande reizigers. | Op 15 augustus 2005 loopt DM'90 stel 3444 binnen in het station Zutphen. Na een korte stop rijdt de trein verder richting Apeldoorn. Op de achtergrond de IJsselbrug. Foto: Robert Huls |  |
|
|
|
|
|||
 |
Te Arnhem staan op 25 augustus 2000 drie DM'90 stellen op spoor 8 klaar voor vertrek richting Doetinchem. Foto: Robert Huls | Op 10 juni 2001 staat 's avonds laat te Doetinchem DM'90 stel 3451 klaar voor het laatste slagje Doetinchem-Winterswijk en terug om in Doetinchem te overnachten. Foto: Robert Huls |  |
|
|
|
|
|||
 |
Op 10 juni 2001 wordt te Arnhem Syntus DM'90 3453 in dienst genomen en bijgeplaatst bij een ander Syntus DM'90 stel dat gereed staat op spoor 8. Foto: Robert Huls | Syntus DM'90 stellen 3451 (voor) + 3444 (achter) staan te Doetinchem op 20 juni 2001 klaar als stoptrein richting Arnhem. Foto: Robert Huls |  |
|
|
|
|
|||
 |
Syntus DM'90 3453 op 23 juli 2002 bij binnenkomst te Arnhem. Deze trein bleef in Arnhem. Foto: Robert Huls | Syntus DM'90 stel 3452 bij doorkomst Duiven richting Arnhem. 13 mei 2003. Foto: Robert Huls |  |
|
|
|
|
|||
 |
Op 24 augustus 2003 heeft DM'90 stel 3441 als stoptrein Tiel-Arnhem zojuist station Elst verlaten en rijdt richting Arnhem. Foto: Robert Huls | DM'90 stel 3422 komt als stoptrein Tiel-Arnhem station Elst binnen en zal spoedig richting Arnhem rijden. 24 augustus 2003. Foto: Robert Huls |  |
|
|
|
|
|||
 |
Syntus DM'90 stellen 57 (voor) + 54 (achter) staan te Doetinchem klaar voor vertrek als stoptrein naar Winterswijk. 2 augustus 2005. Foto: Robert Huls | Op 15 augustus 2005 staan Syntus DM'90 stellen 55 (voor) + 57 (achter) aan de depotvoeding te Winterswijk. Foto: Robert Huls |  |
|
|
|
|
|||
 |
Syntus DM'90 stel 57 is op 18 augustus 2005 onderweg richting Zevenaar. Hier is het stel gefotografeerd te Duiven. Foto: Robert Huls | Syntus DM'90 stellen 50 (voor) + 53 (achter) bij doorkomst Duiven richting Arnhem op 18 augustus 2005. Foto: Robert Huls |  |
|
|
|
|
|||
 |
De treindienst Hengelo - Oldenzaal - Bad Bentheim wordt sinds 12 december 2010 verzorgd onder de naam Grensland Express door een samenwerking tussen Syntus en de Bentheimer Eisenbahn AG. De trein stopt niet in Station Hengelo Oost. Daardoor is het mogelijk aansluitingen te bieden op aansluitend openbaar vervoer in Nederland en Duitsland. Er wordt gebruik maakt van treinstellen van het type DM90 ("De Buffel"). De frequentie is één trein per uur. De dienst is een gesubsidieerd experiment dat tot eind 2013 duurt. Op de foto rechts staat DM90 stel 3436 op 20 september 2012 in Bad Bentheim als Grensland Express gereed om trein 20022 te rijden, die om 17:10 uur zal vertrekken. Links staat treinstel ET 012 van de Westfalen Bahn voor de verbinding naar Bielefeld. Meer informatie op Wikipedia, klik hier. |
DM90-treinstel 3436 in Bad Bentheim als Grensland Express gereed om trein 20022 te rijden, die om 17:10 uur zal vertrekken; 20 september 2012. |
 |
|
|
|
|
|||
 |
DM90-treinstel 3436 in Bad Bentheim als Grensland Express gereed om trein 20022 te rijden, die om 17:10 uur zal vertrekken; 20 september 2012. Met behulp van verplaatsbare, mobiele plateaus (met voetpompinstallatie) wordt het hoogteverschil overbrugd tussen treinvloer en perron. Dit is een tijdelijke noodoplossing. De reizigers stappen pas uit als de deuren ontgrendeld zijn nadat het plateau is aangeschoven en op juiste hoogte is gebracht. Voor elk balkon is een plateau aanwezig. Bij vertrek in omgekeerde volgorde. In de toekomst zal dit definitief opgelost moeten worden. In dat geval zal in Bentheim het perron (nu 38 cm hoog) op Nederlandse standaardhoogte (84 cm) moeten worden gebracht of ander materieel worden ingezet. Het huidige hoogteverschil van bijna een halve meter maakt in- en uitstappen in Bad Bentheim voor rolstoelen en kinderwagens lastig. Ook aan Nederlandse kant van het traject zouden er bepaalde investeringen nodig zijn. |
Een al wat ouder plaatje dan de vorige foto’s, gemaakt door Bertus Kers op 8 februari 2011. Een DM90 staat als Grensland Express klaar voor vertrek in Hengelo. |
.jpg) |
|
|
|
|
|||
.jpg) |
Hengelo, 8 februari 2011. Grensland Express, klik hier voor meer informatie. Foto: Bertus Kers. |
|||
|
|
||||
 |
In een winters decor nam regionaal vervoerder Syntus zonder poespas of enig ceremonieel gebaar per 9 december 2012 afscheid van de oostelijke Betuwelijn. Met de nieuwe dienstregeling voor 2013 vertrok het bedrijf ook uit de Achterhoek en de Liemers. Syntus heeft in zijn laatste dagen de reizigers bedankt met flyers. De nieuwe vervoersconcessie is verleend aan Arriva, dat nieuw materieel heeft aangeschaft. Foto: op zaterdag 8 december 2012 was voor het laatst DM90-materieel te zien. Treinstel 61 vertrekt om 09.49 uur uit Tiel naar Arnhem. Syntus heeft sinds 1 april 2005 de treindiensten op de oostelijke Betuwelijn verzorgd. Zie ook het thema artikel De Betuwelijn in perspectief op deze site. Klik hier. Rechts staat SLT 2642 naar Utrecht klaar voor vertrek om 09:52 uur. |
 |
||
|
|
||||
.JPG) |
De spoorlijn Apeldoorn -– Klarenbeek -– Zutphen ging met de nieuwe dienstregeling 2013, ingegaan op zondag 9 december 2012, in de provinciale contractsector over van vervoerder NS Regio naar Arriva. Slechts een handjevol belangstellenden en het dienstdoende personeel was zich bewust van dit historische feit. De laatste trein, 7885, naar Zutphen vertrok rond middernacht in de nacht van zaterdag op zondag om 00:04 uur uit Apeldoorn met DM90-treinstel 3414. Foto: Gerrit Bleumink. |
.JPG) |
||
|
|
||||
.JPG) |
Enschede. DM-treinstel 3447 op spoor 3, bestemd voor trein 7956 (v: 15:04) via Nijverdal naar Zwolle, met links e-loc 1202 van NSM als laatste voertuig in een excursietrein die om 14:50 uur zal vertrekken van spoor 2 via Delden en Lochem naar Zutphem. Foto: Rudi van Schaik, 24 mei 2014. . |
|||