Fotobewerking naar een idee van Henk Koster.

Voorplaat NVBS Jaarkalender 2022. De sneltram naar Ommoord kruist bij Rotterdam Alexander de NS-sporen. De opname van een onbekende fotograaf moet gemaakt zijn tussen 1984 en 1987. Tegenwoordig rijden hier de metrolijnen A: van Binnenhof naar Vlaardingen West en B: Nesselande – Hoek van Holland. Meer informatie over de ontwikkeling van de metro in Rotterdam, op Wikipedia, kijk hier. Het plan V treinstel is inmiddels ook al historie. Een kalendercommissie bestaande uit René Platjouw, Bob Visser, John Krijgsman, Karel Hoorn en Sjoerd Bekhof buigt zich in elk voorjaar over een te maken selectie van foto’s en zij laten zich bijstaan door enkele voorbeschouwers. De jaarkalender is uitgevoerd met ringomslagband in een veertien daags kalendarium met telkens een grote foto en een thematisch onderwerp dat in 3, veelal bijpassende, kleinere foto’s en verklarende tekst uitgebeeld wordt. Drukkerij Damen Grafia in Haarlem verzorgde de prima vormgeving en uitvoering. De kalender is met het septembernummer aan de leden toegezonden.

Voorplaat NVBS Jaarkalender 2021. Bij het voormalige station Amsterdam Weesperpoort vertrekken twee locomotieven met hun aanhang. Staatsspoor-locomotief 1084 met een goederentrein en locomotief 11 van de Gooische Stoomtram met een enkel rijtuig naar Laren. De zwart-witfoto van Bernhard Eilers werd ingekleurd door Peter Günther. De opname, afkomstig uit het gemeentearchief van Amsterdam is in 1912 of 1913 gemaakt. Een kalendercommissie bestaande uit René Platjouw, Bob Visser, John Krijgsman, Karel Hoorn en Sjoerd Bekhof buigt zich in elk voorjaar over een te maken selectie van foto’s en zij laten zich bijstaan door enkele voorbeschouwers. De jaarkalender is uitgevoerd met ringomslagband in een veertien daags kalendarium met telkens een grote foto en een thematisch onderwerp dat in 3, veelal bijpassende, kleinere foto’s en verklarende tekst uitgebeeld wordt. Drukkerij Damen Grafia in Haarlem verzorgde de prima vormgeving en uitvoering. De kalender is met het septembernummer aan de leden toegezonden.

Voorplaat NVBS Jaarkalender 2020. Foto: Karel Hoorn. Bij het Amsterdamse station Lelylaan kruisen de tramlijnen 1 en 17 metrolijn 50 en de Ringspoorbaan. Sprinter 2622 is juist langs het perron tot stilstand gekomen. Combino 2016 heeft als lijn 1 naar De Aker net de halte onder het station verlaten; 5 juli 2018. Een kalendercommissie bestaande uit René Platjouw, Bob Visser, John Krijgsman, Karel Hoorn en Sjoerd Bekhof buigt zich in elk voorjaar over een te maken selectie van foto’s en zij laten zich bijstaan door enkele voorbeschouwers. De jaarkalender is uitgevoerd met ringomslagband in een veertien daags kalendarium met telkens een grote foto en een thematisch onderwerp dat in 3, veelal bijpassende, kleinere foto’s en verklarende tekst uitgebeeld wordt. Drukkerij Damen Grafia in Haarlem verzorgde de prima vormgeving en uitvoering. De kalender is met het septembernummer aan de leden toegezonden.

Voorplaat NVBS Jaarkalender 2019. Foto: René Platjouw, gemaakt in Goor, Diepenheimseweg. De jaarkalender is uitgevoerd met ringomslagband in een veertien daags kalendarium met telkens een grote foto en een thematisch onderwerp dat in 3, veelal bijpassende, kleinere foto’s uitgebeeld wordt. De kalender is met het septembernummer aan de leden toegezonden.

Gepubliceerd op: zaterdag 20 november 2021

Het novembernummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 506 t/m 524, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Een Rotterdammer vertelt”. Interview met NVBS’er John Krijgsman, opgetekend door Maurits van den Toorn en Gerrit Nieuwenhuis. In 1967, op 12-jarige leeftijd, leende hij van zijn oma een boxcamera en legde de laatste trams vast op de Walenburgerweg. Het sterk veranderde tramnet in die tijd vanwege de komst van de metro was het begin van zijn tramliefhebberij nadat in de jaren ervoor hij al notities maakte van de verschillende tramtypes. Geboren op de Straatweg in Hillegersberg lag de remise Kootsekade op slechts 250 meter van zijn huis. In een korte levensloop leren we John kennen. Maar hij was natuurlijk al bekend van zijn optredens als woordvoerder van de NS in de periode 1990-2010 uit zijn dienstverband bij NS van 1972-2014. Naast het verzamelen van spoorboekjes, heeft John een indrukwekkende kennis van de vroegere DDR, in het bijzonder van Berlijn. Zijn fotocollectie omvat duizenden dia’s en gedigitaliseerde foto’s. Een kleine selectie hiervan in dit artikel.
• “Bureau Materieeltekeningen online – een blik in de archieven van de SNR”. Bij de Stichting NVBS Railverzamelingen is dit jaar het digitaliseren van tekeningen van het voormalige Bureau Materieeltekeningen afgerond. Deze zijn sinds kort te vinden in de Railatlas op de website. Reden om stil te staan bij de historie van dit onderdeel van de vereniging. René Jongerius blikt terug hoe het allemaal is ontstaan, te beginnen in 1957 toen het NVBS-bestuur besloot om naast het fotobureau een eigen Tekeningenbureau in te stellen. Wat hier aan vooraf ging, sinds de oprichting van de NVBS in 1931, is de start van een boeiende ontwikkeling als kenniscentrum van de NVBS. De vereniging bestaat dit jaar negentig jaar. Aanleiding voor de redactie om dit jaar met enige regelmaat aandacht te besteden aan specifieke functies van de vereniging. De NVBS is kenniscentrum op tal van gebieden in het spoor- en tramwegwezen en een belangrijke drager ervan die met elkaar wordt gedeeld. Het verzamelen en ordenen van kennis op het gebied van spoor- en tramwegen is een belangrijk element en fundament voor de hobbyist zelf maar zeker ook in het belang van de NVBS daarbij.
• “De Rijn-Spoorweg – Pionier in spoorwegland”. Het had de eerste spoorlijn van Nederland kunnen worden, maar door allerlei gesteggel en tegenslagen werd hij dat niet: de Rijn-Spoorweg, die Amsterdam en Rotterdam met Duitsland verbond, kwam er met vertraging uiteindelijk toch, mede misschien wel vooral door de inzet van Koning Willem I. Rudi Liebrand beschrijft een turbulente tijd, waarbij namen als luitenant-kolonel der artillerie William Archibald Bake en de Ingenieurs W.C. Brade en B.H. Goudriaan pionierswerk verrichtten. We gaan terug naar de tijd rond 1834-1836: wat was het beste tracé en hoe zat het met de concessie-aanvraag? In de troonrede van 1837 werd een groot bedrag beschikbaar gesteld voor verschillende infrastructurele werken, waaronder drooglegging van de Haarlemmermeer en de dubbelsporige ”ijzerbaan” Amsterdam – Arnhem, met een zijtak Utrecht – Rotterdam. De eerst spoorlijn werd toegekend aan het traject Amsterdam – Haarlem dat in 1839 van start ging en uiteindelijk werd doorgetrokken naar Den Haag en Rotterdam. Deze spoorlijn werd geëxploiteerd door de in 1837 opgerichte Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) en stond bekend als de Oude Lijn.
• “Trams van Arnhem naar Kievitsdel”. Zo’n zestig jaar geleden reden er trams tussen Arnhem, Oosterbeek en Kievitsdel tot de Slag om Arnhem (in september 1944) daar een einde aan maakte. Otto Dijkstra en Tim Boric beschrijven de verwevenheid van het stedelijk en intercommunaal vervoer in die vooroorlogse tijd, de complexe samenwerking van de drie tramwegmaatschappijen in deze regio en de terreingesteldheid op de stuwwal aan de rand van de Veluwe.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • In Memoriam. Op 19 september 2021 overleed op negentig jarige leeftijd Luud Albers. Wim Beukenkamp en Peter van der Vlist herdenken hem als een gepassioneerd spoor- en tramliefhebber en in het bijzonder wat hij voor de museale wereld heeft betekend en wat hij (als fotograaf) aan beeldmateriaal heeft achtergelaten.
  • Informaties over de contributies voor het jaar 2022.
  • Berichten uit de Hoofdbestuursvergadering van 15 oktober 2021.
• Boekbesprekingen:
  • Rudi Liebrand bespreekt het boek “Fotografie op het spoor” van auteur en spoorfotograaf Roef Ankersmit. Uitgeverij Uquilair. Uitvoering: 272 blz., formaat 30 x 24 cm, ruim 600 foto’s, waarvan 112 in kleur. Prijs € 49,90.
• Stichting NVBS-excursies (SNE): informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • De SNE bestaat dit jaar 25 jaar. Dit jaar wordt afscheid genomen van het Stadsgewestelijk Materieel, in jargon ook wel SGM genoemd. NS neemt zelf de organisatie ter hand voor een afscheidsrit. Het is de intentie om NVBS-leden uit te nodigen. Meer info over aanmelden volgt z.s.m. op de website van de NVBS en in NVBS Actueel. Als datum staan vrijdag 17, zaterdag 18 en zondag 19 december in de planning.
• Op de achteromslag twee foto’s: de Connecting Europe Expres op 15 september 2021 op reis van Athene naar Thessaloniki met locomotief 120.021 van TrainOSE met zes rijtuigen bij Achermes. De onderste foto is in Nederland gemaakt: op 3 oktober 2021 reed dezelfde trein via Bad Bentheim naar Amsterdam met als trekkracht een 1700. Op 4 oktober zette NS haar E186 008 in voor de rit naar Brussel/Schaarbeek als trein 13407, hiervan de opname bij Voorhout. Foto’s van Gwenaël Piérart en Derk Luijt.
• De coverplaat toont Regio-Citadis tramstel 4035 van Randstadrail op het “netkous”-viaduct in het Haagse Beatrixkwartier op 11 juli 2009. Foto: Cock Koelewijn. Het inzetje is een foto van Maurits van den Toorn: de Rijn-Spoorweg in moderne vorm met een binnenkomende ICE, treinstel 4603, in station Arnhem op 18 juni 2021.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 17 oktober 2021

Het oktobernummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 454 t/m 473, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Klein grensverkeer”. Een studie van de Europese Unie bracht in 2018 aan het licht dat er 365 grensoverschrijdende spoorlijnen tussen de lidstaten van de unie hadden bestaan. Het rapport betreft de EU-lidstaten plus Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein. Daarvan waren er in 2017 nog maar 156 (43%) voor reizigersvervoer in gebruik; 46 (13%) kenden alleen goederenvervoer. De studie concludeert dat er een groot potentieel is om het grensoverschrijdend railverkeer te verbeteren en uit te breiden, maar erkent ook dat er vele belemmeringen zijn die dat in de weg staan. Een nadere beschouwing in dit artikel – door auteur Paul van den Boorn – van het kleine railgrensverkeer aan de hand van de Benelux. Met overzichtelijke tabellen van opgeheven grensoverschrijdende baanvakken tussen de landen tót en vanaf 1946. Tabel 3 geeft inzage in het grensverkeer in de Benelux (zomer 1996 en maart 2020). Dit is vervolgdeel negen van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021”. Vorige delen verschenen in eerdere uitgaven van Op de Rails in 2021.
• “De Indonesische spoorwegen na 1945”; 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2021-09). De auteurs Widoyoko en Gerard de Graaf vervolgen hun beschrijving onder deze titel met o.a. het (voor-)stadsverkeer van Jakarta, de hogesnelheidslijn Jakarta – Bandung, metro en light rail in Jakarta. Ook Light Rail in Palembang, Surabaya en Bogor worden beschreven. Aan bod komen ook de Prambanan Ekspres en het beoogde net van LRT Jabodebek dat in fases in dienst komt. Tenslotte blijft de elektrificatie van Yogyakarta – Solo niet onbeschreven.
• “Afsluitend bezoek aan de DDR-trams”. In Op de Rails jaargang 2019 en 2020 beschreef Maurits van Witsen met regelmaat zijn bezoeken in 1967 en 1968 aan de talrijke trambedrijven in de DDR. Maar toen ontbraken er nog enkele: Schwerin, Rostock en Leipzig. Deze steden bezocht de auteur alsnog in 1981 en komen nu aan de beurt.
• “NS-rijtuigen voor de NZH Den Haag – Veur”. Over het trambedrijf van de Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg-Maatschappij zijn veel boeken volgeschreven. Een blik in de archieven van de SNR leert, dat er nog details zijn die publicatie verdienen. Dirk Eveleens Maarse beschrijft het gebruik van de NS-rijtuigen van de lijn Den Haag SS – Scheveningen in 1924.
• “Reizen is een belevenis”. In een interview vertelt Maurits van Witsen wat reizen voor hem betekent: “… het is voor mij altijd meer een belevenis dan een verplaatsing. Dat betekent je over de aardoppervlakte reist en niet per vliegtuig. Zelfs naar de Verenigde Staten ben ik met de boot gegaan, in 1954 met een studentenorkestje waarin ik speelde. En in 1994 met de Queen Elizabeth II”. Maurits van den Toorn en Gerrit Nieuwenhuis tekenden de reiservaringen op van een liefhebber. In een kadertekst een korte levensloop van Prof. Ir. Maurits van Witsen, geboren in Amsterdam in 1928, wiskundig ingenieur en afgestudeerd aan de Technische Hogeschool in Delft. In 1968 trad hij in dienst van de NS en was lid van de “denktank” Stimurail die de plannen van “Spoorslag 70” en de toekomstvisie “Spoor naar 75” heeft ontwikkeld. De plannen hebben destijds tot een spectaculaire trendombuiging in de jaren 1970-1975 geleid met o.a. de invoering van het Intercity-model. In een latere functie was hij hoofd van de Centrale Ontwikkeling bij NS en was hij intensief betrokken bij grote Openbaar Vervoerplannen, zoals “Rail 21”. Binnen de NVBS is hij geen onbekende: zijn reisverslagen zoals door België, Frankrijk en Oost-Europa zijn in Op de Rails te vinden.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Kort verslag van de ALV 2021 in het Spoorwegmuseum op 18 september, inclusief nieuw hoofdbestuur en enkele nieuw benoemde Leden van Verdienste.
  • Bij het ter perse gaan van deze oktoberuitgave kwam het bericht van overlijden van Luud Albers medio september. In NVBS Actueel van 24 september kon hierover reeds bericht worden. In Op de Rails novembernummer komt een uitgebreid memorandum.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Herkules, Goliath & Co – Die Schienenkrane der deutschen Eisenbahnen” van auteur Udo Kandler. Uitgeverij EK-Verlag. Uitvoering: 152 blz., formaat A4 liggend, 176 zwart-wit foto’s en 26 kleurenfoto’s, 4 tabellen en 16 tekeningen. Prijs € 35,00.
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “Diesellijnen Toen & Nu, deel 2”. Auteur Illya Vaes. Uitgeverij Lycka till Förlag. Uitvoering: 160 blz., 217 x 305 mm., circa 500 kleurenfoto’s, en een kaartje. Prijs € 39,90.
• Stichting NVBS-excursies (SNE): informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • De SNE bestaat dit jaar 25 jaar. Op 13 november wordt dat gevierd met de inzet van museumtreinen van het Spoorwegmuseum. Mogelijk nog een gelegenheidscombinatie bestaande uit motorpost 3031 met drie rijtuigen (plan E, plan W en een Benelux-stuurstand). De inschrijving staat open.
• Op de achteromslag twee foto’s uit Karlsruhe in het kader van het gereedkomen van de bouw van een tramtunnel en een autotunnel. Deze zogenoemde Kombilösung moet het verkeer een betere doorstroming geven. Foto’s van Maurits van den Toorn.
• De coverplaat toont Arriva-treinstel 514 als trein 8009 onderweg van Zwolle naar Emmen, bij de passage van een overweg in Dalen. Foto: René de Vries. Het inzetje is een foto van Maurits van Witsen: een Tatra T3 driewagentramstel op lijn 3 aan het eindpunt Neu Pampow in Schwerin, augustus 1981.
  

Gepubliceerd op: dinsdag 14 september 2021

Het septembernummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 402 t/m 420, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Luchtvaart en spoorwegen”. De luchtvaart wordt meer en meer gezien als één van de veroorzakers van de klimaatverandering. Van de spoorwegen wordt verwacht dat zij, waar mogelijk, de functie van de luchtvaart overnemen. Zeker op de relatief korte afstanden binnen het Europese continent. Luchtvaart en spoorwegen hebben met elkaar te maken in het voor- en natransport naar en van de luchthavens, maar ook als alternatief voor het vliegen op die korte afstand. Immers, luchthavens en stations zijn nooit eindbestemmingen voor de reizigers, behalve voor wie er werken. Voor de korte afstand wordt serieus nagedacht over een nieuwe generatie van de Trans Europ Express, de TEE 2.0. Gerrit Nieuwenhuis beschrijft de luchthavens met spooraansluitingen, de treindiensten en hij komt met enkele suggesties voor enkele verbindingen die met dag- en nachttreinen ingelegd kunnen worden. In de komende jaren zal duidelijk worden of de spoorwegen kunnen profiteren van de politieke discussie over de luchtvaart en de gevolgen van het vliegen voor ons milieu. Een netwerk van TEE 2.0 is daarbij een mooi doel, aldus de auteur in zijn slotopmerking. Dit is vervolgdeel acht van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021”. Vorige delen verschenen in eerdere uitgaven van Op de Rails in 2021.
• “De oude DE3’en en de Emmerlijn. Peter van der Vlist beschrijft twee overwegbotsingen van DE3’en op de Emmerlijn. In 1961, nu zestig jaar geleden, ging het daar op twee locaties op een vergelijkbare wijze behoorlijk mis: op 24 maart bij Zwolle en op 7 september bij Emmen. Behalve een ontsporing en een landing in een weiland betekende het ook in beide gevallen sloop ter plaatse. Er volgde een bakwisseling en de degradatie van een ABk tot Bk. De auteur beschrijft nog een andere onregelmatigheid: een ontsporing in Coevorden op 4 mei 1952, waarbij ook een DE3 betrokken was. Foto’s uit de archieven waaronder die uit het SNR geven niet eerder gepubliceerde beelden.
• “De Indonesische spoorwegen na 1945”. Na de Japanse capitulatie in 1945 kwam het spoorwegbedrijf in Indonesië maar moeizaam op gang en direct begon een nieuwe oorlog: de strijd tegen de Nederlandse overheersing. Na het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1949 ontstond door naasting een nieuw staatsspoorwegbedrijf, dat anno 2021 PT Kereta Api Indonesia heet. Bevolkingsgroei en een groeiend milieubewustzijn maken dat de spoorwegen in Indonesië nieuwe waardering krijgen en er geld vrijkomt voor investeringen. Auteurs Widoyoko en Gerard de Graaf beschrijven drie belangrijke episodes: de consolidatie en rehabilitatie (1950- 1960), een periode van moeilijke en gevaarlijke tijden (1960 – 1970) en de “Nieuwe Orde” (1970 – 1998). Met als afsluiting de spoorwegen in de 21e eeuw met een eigen spoorwegindustrie.
• “Tram en post”. Het vervoer van post is jarenlang een belangrijke taak geweest van spoor- en tramwegen en in hun kielzog ook van busdiensten. Over het postvervoer per spoor is in Op de Rails al eerder geschreven. De tram vervulde een functie in verschillende schakels van de logistieke keten: als transportwijze van bulkpost, als vervoermiddel van post- en telegrambestellers en als rijdende brievenbus. Die laatste, zeer gewaardeerde service is in Amsterdam precies een halve eeuw geleden afgeschaft. Aanleiding voor een terugblik op het postvervoer per tram in Nederland en – beknopt – in andere landen. De lezer moet zich wel verplaatsen in het tijdperk zonder internet, zonder mobiel communicatieverkeer, maar wel in zeer betrouwbare systemen. Tim Boric en Marco Moerland nemen de lezer mee naar andere tijden.
• “Kennis bij de NVBS”. De vereniging bestaat dit jaar negentig jaar. Aanleiding voor de redactie om in de komende uitgaven aandacht te besteden aan specifieke functies van de vereniging. De NVBS is kenniscentrum op tal van gebieden in het spoor- en tramwegwezen en een belangrijke drager ervan die met elkaar wordt gedeeld. Het verzamelen en ordenen van kennis op het gebied van spoor- en tramwegen is een belangrijk element en fundament voor de hobbyist zelf maar zeker ook in het belang van de NVBS daarbij. Een interview door Rudi Liebrand en Gerrit Nieuwenhuis met twee ereleden; Roef Ankersmit en Kees van de Meene over hun verzameld werk (sinds de jaren vijftig) en de systematische ordening daarvan.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • De Algemene Ledenvergadering zal worden gehouden op zaterdag 18 september 2021 in het Spoorwegmuseum in Utrecht (Maliebaanstation 16).
  • Verslag van het tramevenement in het Openluchtmuseum op 24 juli 2021 door Ronald Bokhove.
  • Lezers van Op de Rails krijgen een nieuwe puzzel voorgelegd: een treinreis maken waarbij 90 stations aangedaan worden in de kortst denkbare tijd op basis van de actuele dienstregeling, uiteraard met enige spelregels.
• Boekbesprekingen: deze maand geen boekbesprekingen.
• Op de achteromslag twee foto’s van een spoorse omgeving op 25 juli 1964 en op 24 april 2020: het opstel – en rangeerstation aan de zuidzijde van station Zwolle. Foto’s van Roef Ankersmit en Kees van de Meene.
• De coverplaat toont een treinstel van de Arlanda Express die het centraal station van Stockholm verbindt met de luchthaven Arlanda; 6 februari 2018. Foto: Wouter Radstake. Het inzetje is een foto van Jeroen Doedel: de Amsterdamse drieasser 533 in het Openluchtmuseum in Arnhem op 24 juli 2021.
  

Bij deze septemberuitgave is voor de leden de NVBS Jaarkalender 2022 gevoegd.

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: donderdag 19 augustus 2021

Het augustusnummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 350 t/m 368, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Fabrikanten van Europees spoorwegmaterieel”. Dit artikel van Wouter Radstake geeft een overzicht van de ontwikkeling en de huidige positie en het productenpalet van de fabrikanten van Europees spoorwegmaterieel. Daarbij komen de bouwers en hun locomotieven, goederenwagens, rijtuigen en treinstellen aan bod. Met bewezen technologie werden maatseries gemaakt voor de spoorwegmaatschappijen in verschillende Europese landen. Later concentreerden de materieelbouwers zich op de leveringen in eigen land en werden licenties voor bouw door anderen verleend. Pas sinds ongeveer twee decennia maken fabrikanten toonbankproducten, de zogenaamde platforms. Met diverse, kleurrijke foto’s en diverse tabellen, ingedeeld naar locomotieven, treinstellen, rijtuigen en goederenwagens wordt het overzicht compleet gemaakt. Dit is vervolgdeel zeven van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021”. Vorige delen verschenen in eerdere uitgaven van Op de Rails in 2021.
• “Slijtvaste rails, een uitdaging”. Waar voorwerpen langs elkaar bewegen, vindt slijtage plaats. Ook bij het rollen van wielen op spoorrails. Bij toenemende belasting van het spoor neemt de slijtage toe. Jan Roos beschrijft de gevolgen van slijtage die altijd nadelig zijn voor de bedrijfsvoering. Vanaf het eerste vervoer over rails is gezocht naar middelen om de slijtvastheid van rails en wielen te vergroten. Een grote uitdaging voor de ingenieurs om steeds aan die vraag van het spoorbedrijf te kunnen voldoen. Van houten rails naar ruwijzer, gietijzer, smeedijzer en staal kent een lange geschiedenis. Met veel afbeeldingen.
• “De vierassers van Göteborg”. Frans Kristensen neemt de lezer mee naar plaatsen waar vierassers nog in het straatbeeld te zien zijn: Milaan, Antwerpen en Göteborg.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • De Algemene Ledenvergadering zal worden gehouden op zaterdag 18 september 2021 in het Spoorwegmuseum in Utrecht (Maliebaanstation 16).
  • Uitslag en de prijzen van de Railquiz 2021.
• Boekbesprekingen:
  • Paul van den Boorn bespreekt het boek “De Indische Mijnspoorwegen” van auteur Gerard de Graaf. Uitgeverij De Alk. NVBS Boekenreeks nr. 57. Uitvoering: 196 blz., met 210 afbeeldingen in zwart-wit en 47 kleurenfoto’s, 21 x 29,7 cm. Prijs € 34,90.
  • Kees Wielemaker bespreekt het boek “Stoom bij NS in de jaren dertig – Nederlandse stoomlocomotieven door Britse fotografen geportretteerd”. Auteur Hans van Poll. Uitgeverij WBooks. NVBS Boekenreeks nr. 58. Uitvoering: 192 blz., A4, circa 210 zwart-wit foto’s. Prijs € 34,95.
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “De Zeeuwse Lijn” van auteur Jan van der Male. Uitgeverij Uquilair, 248 blz., 400 afbeeldingen in zwart-wit en kleur, 23 x 29 cm. Prijs € 42,00.
  • Gerard de Graaf bespreekt het boek “Traumberuf Dampflokheizer” van auteur Steffen Lüdecke. Uitgeverij EK-Verlag, 192 blz., A4-formaat, 344 afbeeldingen in zwart-wit en kleur. Prijs € 41,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van stations waar momenteel grote veranderingen plaatsvinden: Leeuwarden en Groningen. De stationshallen zijn fraaie monumenten. Leeuwarden heeft een standaard Staatsspoorstation uit 1863 (verbouwd in 1904), 23 augustus 2020. Groningen heeft een stationsgebouw in neo-renaissancestijl uit 1896, 4 maart 2017. Foto’s van Paul van Baarle.
• De coverplaat toont een tram met twee gekoppelde vierassers in Göteborg, 7 juni 2009. Foto: Tim Boric. Het inzetje is een foto van Wouter Radstake: een omgeleide RBH-kolentrein onderweg van Moers naar Dillingen te Bacharach, linker Rheinstrecke, tussen Koblenz en Mainz, 3 maart 2021.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: vrijdag 16 juli 2021

Het julinummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 302 t/m 320, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied. In vier kaderteksten extra aandacht voor de actualiteit:
  
  • Modernisering van het VIRM-materieel,
  • Locomotieven 1600 veertig jaar in dienst,
  • De toekomst van het Britse spoorvervoer,
  • NS-dochter Abellio Rail Deutschland dreigt met faillissement wegens verliescijfers in onder meer het contract voor het Dieselnetz Sachsen-Anhalt. Ook andere contracten blijken verlieslatend te zijn.
• “Transit door het buitenland – de opkomst en ondergang van de corridortrein” door Ronald Bokhove, 2e vervolgartikel (het eerste deel verscheen in het OdR-nummer van juni 2021). Ronald Bokhove beschrijft in een rondje door Europa diverse voorbeelden van corridortreinen. In dit deel onder meer de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog, corridortreinen in het gedeelde Duitsland en kampioen in transitverbindingen: Oostenrijk. John Krijgsman schreef een kadertekstbijdrage: “De slachting van Štrpci, de etnische zuivering in een corridortrein” in februari 1993, als de burgeroorlog in voormalig Joegoslavië en de deelrepublieken Herzegovina, Bosnië en Kroatië al volop woedt. Ter illustratie een kaartje van Dick van der Spek met enkele corridorverbindingen in Oostenrijk. Een tabel van het spoorboekje van de Deutsche Reichsbahn laat de dienstregeling “ohne Pass- und Zollcontrolle zien tussen Berlin – Breslau – Oppeln – Wien en Breslau – Mittelalde – Wien: het Deutscher Durchgangsreiseverkehr in de zomer van 1939; twee corridorverbindingen door het protectoraat Bohemen en Moravië. Dit is vervolgdeel zes van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021”. Vorige delen verschenen in eerdere uitgaven van Op de Rails in 2021.
• “Sporen in dienst van de bezetter – Eisenbahnsperren rond Hoek van Holland”. Bij werkzaamheden voor het doortrekken van de metrolijn naar Hoek van Holland Strand kwamen eind 2020 restanten van bouwwerken naar boven, waaronder een bunker en een stuk betonnen muur. Het waren de nog tastbare restanten van de Atlantikwall, de Duitse verdedigingslinie langs de Europese kust. In de Tweede Wereldoorlog was er tussen de Atlantikwall en spoorlijnen een ambivalente relatie. Enerzijds waren spoorlijnen op logistiek vlak voor het Duitse leger onontbeerlijk, anderzijds verzwakten ze de verdediging. Christian Quist ging op zoek naar de rol en functies van het spoor in dit deel van de Hoekse Lijn en beschrijft o.a. enkele versperringen bij “Widerstandsnesten” en tragische ongevallen. De auteur is conservator en collectiebeheerder van het Atlantikwall-Museum Hoek van Holland.
• “50 jaar HTM-trams in Leidschendam”. Dit jaar is het vijftig jaar geleden dat Leidschendam met de verlenging van HTM-lijn 6 opnieuw een tram kreeg. Tien jaar na de opheffing van de Blauwe Tram keerde de tram in 1971 in de gemeente terug, zij het over een heel andere route dan zijn voorgangers. Paul Muré vertelt erover, inclusief enkele persoonlijke herinneringen.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • De Algemene Ledenvergadering zal worden gehouden op zaterdag 18 september 2021 in het Spoorwegmuseum in Utrecht (Maliebaanstation 16). Agenda, toelichting en mededelingen van het hoofdbestuur in dit nummer.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Baureihe 01 – Band 2. Der Star unter den Schnellzug-Dampflokomotiven der Deutschen Reichsbahn-Geselschaft van de auteurs Frank Lüdecke en Horst Troche. Uitgeverij EK-Verlag, 352 blz., met 600 afbeeldingen in zwart-wit en kleur, 210 x 297 mm. Prijs € 49,90.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Spoor editie 32” van de auteurs Marcel en Rob van Ee en Chris Westerduin., het inmiddels traditionele fotojaarboek met ontwikkelingen op het spoor. Uitgeverij De Alk, 144 blz., met 315 kleurenfoto’s, 1 zwart-witfoto en 1 tekening, 21 x 29 cm. Prijs € 31,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van de westzijde van het Amsterdamse Stationsplein, een beeldvergelijking met 55 jaar verschil: op 31 mei 1966 met verschillende tramtypes (in zwart-wit) en op 29 maart 2021 (in kleur). Foto’s van Frans Boom.
• De coverplaat toont locomotief ÖBB 111 62123 als trekkracht van Railjet 769 Bregenz – Flüghafen Wien als corridortrein langs het Karmelietenklooster bij Niederaudorf ten zuiden van Rosenheim op 4 juni 2019. Foto: Wouter Radstake. Het inzetje is een foto van Tom Burnham: PCC-tramstel 1135 op de Graaf Willem de Rijkelaan in Leidschendam, 24 augustus 1974.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: donderdag 17 juni 2021

Het juninummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 254 t/m 273, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Transit door het buitenland – de opkomst en ondergang van de corridortrein”. Het verschil tussen een binnenlandse en een buitenlandse treinreis is op het eerste gezicht eenvoudig. Bij de laatste passeer je de staatsgrens en eindig je de reis in een andere land dan waaruit je vertrokken bent. Er zijn echter ook grensoverschrijdende reizen te maken waarbij begin- en eindstation in hetzelfde land liggen en de doorgaande trein door een buurland rijdt. Zo’n trein staat bekend onder de naam corridor- of transittrein. Vaak met bijzondere regelingen. Ronald Bokhove beschrijft in een rondje door Europa diverse voorbeelden. Ter illustratie twee kaartjes van Dick van der Spek met enkele corridorverbindingen in het Dreiländereck van Duitsland – Polen – Tsjechië rond Zittau en met Oost-Pruisen. Dit is deel zes van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021”. Vorige delen verschenen in Op de Rails januari 2021, februari 2021, maart 2021, april 2021 en mei 2021.
• Het middenkatern bevat de Spoorkaart van Nederland 2021, zoals die door NS wordt opgemaakt. Voor de railquiz is de kaart enigszins “bewerkt”, dat wil zeggen er zijn enkele fouten aangebracht. De puzzelaars mogen deze zoeken en inzenden.
• “Afscheid van de 11G- en 12G-trams”. De loopbaan van de karakteristieke BN-trams in Amsterdam komt met de buitendienststelling van de laatste 11G-wagens op lijn 5 te einde. Hans de Haan beschrijft de ontwikkeling van een aantal tradities die verbonden waren aan het GVB, het Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam.
• “NVBS-beeldbank passeert de 100.000 – een blik in de archieven van de SNR”. René Jongerius, in zijn hoedanigheid als betrokken coördinator digitalisering, doet verslag op welke wijze de Stichting NVBS Railverzamelingen sinds 2010 een collectie heeft weten op te bouwen van enkele honderdduizenden afbeeldingen, negatieven, dia’s, afdrukken, eigen opnames van leden en door hen verzameld beeldmateriaal, wat door digitalisatie al voor een groot deel is samengebracht in een beeldbank en toegankelijk is geworden voor anderen. Een archief dat het raadplegen meer dan de moeite waard is en een schat aan informatie oplevert.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Lezersreacties op boeken en eerdere artikelen.
  • Bericht van de beheerder van de NVBS-winkel Karel Hoorn: De oude webwinkel gaat op 1 juli 2021 uit de lucht. De nieuwe is al enkele maanden in gebruik.
• De Stichting NVBS-Excursies (SNE) bestaat dit jaar 25 jaar en dat heugelijke feit wordt gevierd: op zaterdag 24 juli wordt een evenement in het Openluchtmuseum van Arnhem georganiseerd waar de trams eveneens 25 jaar geleden hun eerste meters reden. De inschrijving voor dit jubileum-evenement staat open.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Dampfbetrieb der DR, ein Streifzug von Nord nach Süd” van de auteur Hans Müller. Uitgeverij EK-Verlag, 192 blz., met 287 afbeeldingen in zwart-wit, 28 x 26 cm. Prijs € 45,00.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Stroomlijn op het spoor – Het eerste gestroomlijnde materieel van de Nederlandse Spoorwegen” van de auteur Carel van Gestel. Uitgeverij WBooks, 192 blz., met 358 afbeeldingen, waarvan 69 in kleur, 21 x 28 cm. Prijs € 34,95.
  • Rob de Vries bespreekt het boek “U-Bahn, S-Bahn & Tram in London” van de auteur Andrew Phipps, Duits/Engels, Uitgeverij Robert Schwandl Verlag, 160 blz., ca. 300 afbeeldingen, 167 x 237 mm. Prijs € 19,50 afgehaald en € 24,50 per postzending.
• Op de achteromslag twee foto’s uit de gedigitaliseerde collectie van SNR: een zwart-wit fabrieksfoto van stoomlocomotief HSM 22 “Holland” (Borsig Berlijn uit 1866, behorend tot de eerste generatie normaalspoorlocomotieven van de HSM en een kleurrijke foto uit het digitale fotografie-tijdperk: een lege ertstrein nabij Boxtel van Ad Boer op 6 april 2010 met drie locs serie 6400, een contrast van de voortschrijding van de techniek.
• De coverplaat toont motorwagen M67 met bijbehorende houten rijtuigen van de RTM, in actie bij vertrek uit Ouddorp. Foto: Jan de Bruin, 1 juni 2019. Het inzetje is een foto van Werner Bleeker: 12G-tram 825 (BN) van het GVB op lijn 16 bij de halte Haarlemmermeerstation, nog aan het begin van zijn tramloopbaan.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: woensdag 19 mei 2021

Het meinummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 206 t/m 224, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied. In een kadertekst: “Wink-treinstellen” in dienst. Op 12 april begon de inzet in de reizigersdienst; ze rijden vanuit Leeuwarden naar Stavoren, Harlingen Haven en Groningen. De naam Wink (fabrikant Stadler) staat voor “Wandelbarer Innovativer Nahverkehrs Kurzzug.
• “Tram en Stadtbahn in Bonn”. Bonn heeft een afwisselend tram- en Stadtbahnbedrijf, dat ontstaan is uit vier uiteenlopende voorgangers: twee trambedrijven, een Kleinbahn en een spoorwegbedrijf. De afwisseling is minder groot dan vroeger, maar veel lijnen hebben nog wel een eigen karakter behouden. Voordeel is dat Bonn vanuit een groot deel van Nederland als dagtocht te doen is. Een bijdrage van Maurits van den Toorn. Het verhaal sluit aan op het artikel over Keulen in OdR 2019-06 en 07.
• “Neue Bahnen braucht das Land” – 25 jaar Regionalisierung”. Begin jaren negentig kampten zowel Deutsche Reichsbahn (DR) als Bundesbahn (DB) met grote schulden en achterstand in onderhoud en modernisering, zowel in “oost” als “west”. Verbetering in het regionale reizigersvervoer moest vooral komen van decentralisatie. Deze Regionalisierung geldt als meest succesvolle onderdeel van de Bahnreform. Een volledige beschouwing levert voldoende stof voor meerdere dissertaties; dit artikel van auteur Frans Blanker-Halstein beperkt zich tot een globale rondgang langs diverse deelaspecten. De titel refereert aan een lied van zangeres Ina Deter uit 1982 (“Neue Männer braucht das Land”) die tot op heden in verschillende verbasteringen voorkomt in de Duitse spreektaal, meestal als een verzuchting. Behandeld worden onder meer het Europees beleid, de Bahnreform, Regionalisierung, de voorbereiding en eerste ervaringen, concentratie, nieuw materieel, lease en financiering van materieel, infrastructuur en personeel. `De auteur sluit af met een antwoord op de bereikte resultaten: het heeft vooral tot een grotere variatie en een nieuwe bloei voor het regionale spoorvervoer geleid. Dit is deel vijf van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021”. Vorige delen verschenen in Op de Rails januari 2021, februari 2021, maart 2021 en april 2021.
• “De goederendienst in Nederland – de stand van zaken in april 2021”. Het afgelopen jaar was voor het railgoederenvervoer niet eens zo’n slecht jaar als door de corona-pandemie verwacht werd. Het aantal treinkilometers van treinen in, naar of van Nederland is weliswaar met 4% afgenomen, maar de verschillen tussen de sectoren zijn groot. Een vrijwel gelijk aantal containers, maar minder bulkgoederen en autovervoer. Emiel de Block maakt een rondgang bij de huidige en nieuwe cargovervoerders.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Info over opening Winkel, Bibliotheek.
  • Lezersreacties op boeken en eerdere artikelen.
  • Mutaties in het Hoofdbestuur.
• De Stichting NVBS-Excursies (SNE) bestaat dit jaar 25 jaar en dat heugelijke feit wordt gevierd: op zaterdag 24 juli wordt een evenement in het Openluchtmuseum van Arnhem georganiseerd waar de trams eveneens 25 jaar geleden hun eerste meters reden. Het doorgaan van het evenement is uiteraard nog onder voorbehoud van het afbouwen van de coronamaatregelen. In Op de Rails van juni en in NVBS Actueel van 28 mei volgen meer details. Aanmelden kan ook via de website begin juni.
• Boekbesprekingen:
  • Tim Goorman bespreekt het boek “Locomotieven NS-series 100 en 200” van de auteur Martin van Oostrom. Uitgeverij Uquilair, 286 blz., met ruim 400 foto’s, 30 x 24 cm. Prijs € 49,90.
  • Vooraankondiging: in mei verschijnt bij Uitgeverij De Alk als deel 57 in de NVBS-boekenreeks de titel “De Indische Mijnspoorwegen” van auteur Gerard de Graaf. A4-formaat, 200 blz., circa 230 foto’s in zwart-wit en kleur. Prijs € 34,90.
  • Vooraankondiging: op 2 juni verschijnt bij Uitgeverij Wbooks als deel 58 in de NVBS-boekenreeks de titel “Stoom bij de NS in de jaren dertig, Nederlandse stoomlocomotieven door Britse fotografen geportretteerd”, auteur Hans van Poll, A4-formaat, 192 blz., circa 200 zwart-wit foto’s. Prijs € 34,95.
  • Op pagina 251 meer nieuwe boeken.
• Op de achteromslag twee foto’s van Paul van Baarle en Remy den Hartog: contrasten in het noorden. Oude en nieuwe dieseltreinen. DE2-treinstel 76 in Harlingen Haven op 2 juni 1980 en Wink-treinstel 610 bij Sneek Noord op 13 april 2021.
• De coverplaat toont een 15G-tram op lijn 5, kruispunt Paulus Potterstraat/Van Baerlestraat in Amsterdam op 31 maart 2021, foto van Maurits van den Toorn. Het inzetje laat Lint41-treinstel VT 810 van de Harz-Elbe-Express zien in Thale (Duitsland) op 21 augustus 2007, foto Bert Stortenbeker.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: maandag 12 april 2021

Het aprilnummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 158 t/m 176, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied. In een kadertekst een samenvatting van het Jaarverslag 2020 van NS (gepresenteerd op 25 februari 2021).
• “Liberalisering van het Europese railgoederenvervoer”. Auteur Wouter Radstake beschrijft de liberalisatie van het goederenvervoer per spoor, die door de Europese Economische Gemeenschap (EEG), tegenwoordig bekend onder de naam Europese Unie (EU), werd vastgelegd en uitgegeven in Richtlijn 91/440/EEG op 29 juli 1991. Wat bracht dit liberalisatieproces, hoe gingen (Europese) overheden, in het bijzonder de Nederlandse overheid, hiermee om en wat betekende dit voor nieuwe vervoerders? Het stimuleren van het railgoederenvervoer werd door de Europese Unie en de lidstaten van groot belang geacht om scherper geformuleerde doelstellingen op het gebied van milieu, de veiligheid, de kwaliteit, het marktbereik en uiteindelijk gezonde financiën te bereiken. En wat betekende de scheiding tussen infrastructuur en exploitatie voor de oorspronkelijke vervoerders en de overheid? In dit vervolgdeel wordt ingezoomd op de strategieën, het wagenladingvervoer en de vraag of de liberalisatie nu echt werkt, c.q. gewerkt heeft. Heeft dit laatste tot succes geleid of heeft het gefaald? In een kadertekst een bijdrage van Marijn L. Vocke over de capaciteitsaanvragen en de ervaringen van een internationale machinist. Dit is deel vier van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021”. Vorige delen verschenen in Op de Rails januari 2021, februari 2021 en maart 2021.
• “Een nieuw station voor New Delhi”. In maart 2020 kondigde de Indiase overheid het voornemen aan om het station van New Delhi geheel te renoveren wat vrijwel betekende volledige sloop en nieuwbouw. Henry van Amstel zag hierin aanleiding om het verhaal te vertellen van het huidige centraal station van New Delhi dat het bijna honderd jaar heeft volgehouden. Nieuwe blikvanger zal zeker de indrukwekkende hoge kap over alle sporen en perrons worden.
• “De tram in Straatsburg vroeger en nu”. Na een lange afwezigheid werd in Straatsburg de tram eind vorige eeuw met succes in ere hersteld. Na enige politieke strijd in de jaren tachtig werd besloten een nieuw tramnet aan te leggen in de stedelijke agglomeratie, inclusief de stad Kehl aan de Duitse kant van de Rijn, waarop fraaie en comfortabele trams een frequente dienst onderhouden. Een overzicht van de historische tram en de baanbrekende invoering van de nieuwe tram sinds 1994 in een artikel van Hans de Jonge. Ter illustratie een netkaartje van Straatsburg anno 2021.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Info over opening Winkel, Bibliotheek en SNR.
  • Lezersreacties op boeken en eerdere artikelen.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Bureihe 01 – Band 1. Der Star unter den Schnellzug-Dampflokomotiven der Deutschen Reichsbahn-Gesellschaft” van de auteurs Frank Lüdecke en Horst Troche. Uitgeverij EK-Verlag, 344 blz., 498 afbeeldingen in zwart-wit en kleur, 210 x 297 mm. Prijs € 49,90.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Trams 2021” van de auteurs B.A. Schenk en M.R. van den Toorn. Uitgeverij De Alk, 272 blz., 15 x 21 cm, 300 kleurenfoto’s en 1 kaartje. Prijs € 19,90 afgehaald en € 22,90 per postzending.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Spoorwegen 2021 – 41e editie” van de auteur Richard Latten. Uitgeverij De Alk, 816 blz., 15 x 21 cm, 820 kleurenfoto’s. Prijs € 29,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van Tim Boric en Thierry Hamal: Trambestuurders groeten elkaar onderweg, een overal in de wereld gebruikelijk ritueel; op 15 maart 2016 op het tramplatform bij het Centraal Station in Den Haag en op 9 maart 2010 in de Tataarse hoofdstad Kazan.
• De coverplaat VIRM 8610 bij Hoofddorp op 30 december 2020, foto Hans Westerink. Het inzetje laat de moderne tram in het oude centrum van Straatsburg zien, 12 juli 2004. Foto Maurits van den Toorn.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 14 maart 2021

Het maartnummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 106 t/m 124, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Liberalisering van het Europese railgoederenvervoer”. Auteur Wouter Radstake beschrijft de liberalisatie van het goederenvervoer per spoor, die door de Europese Economische Gemeenschap (EEG), tegenwoordig bekend onder de naam Europese Unie (EU), werd vastgelegd en uitgegeven in Richtlijn 91/440/EEG op 29 juli 1991. Wat bracht dit liberalisatieproces, hoe gingen overheden, in het bijzonder de Nederlandse overheid, hiermee om en wat betekende dit voor nieuwe vervoerders? Het stimuleren van het railgoederenvervoer werd door de Europese Unie en de lidstaten van groot belang geacht om scherper geformuleerde doelstellingen op het gebied van milieu, de veiligheid, de kwaliteit, het marktbereik en uiteindelijk gezonde financiën te bereiken. En wat betekende de scheiding tussen infrastructuur en exploitatie voor de oorspronkelijke vervoerders en de overheid? In een kadertekst komt meer specifiek ook de doorgaande tractie op de Rijn-Alpen-corridor ter sprake. In een tabel worden alle (huidige) spoorgoederenvervoerders in Nederland opgesomd. Wordt vervolgd. Dit is deel drie van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021”. Vorige delen verschenen in Op de Rails januari 2021 en februari 2021.
• “De stamboom van de NS 1200”: 2e vervolgartikel (deel 1 verscheen in Op de Rails 2021-02). Vanaf 1951 nam NS 25 elektrische locomotieven in dienst, gebouwd door Heemaf en Werkspoor op basis van een ontwerp en in licentie van de Amerikaanse bedrijven Baldwin en Westinghouse. Het werd hier bekend als de serie 1200. Peter van der Mark verdiepte zich in de achtergronden van de 1200’en en de verwantschap met andere locomotiefseries met karakteristieke neuzen die de Amerikaanse industrie aan Europese afnemers leverde na de tweede wereldoorlog. In dit deel komen soortgelijke types uit de stamboom aan bod: Spaanse zusters (Renfe 278) en Chileense verwanten (E-30 en E-32).
• “Van Dubbelrail naar Amsteltram”. De Amstelveenlijn, dertig jaar geleden aangelegd als combinatie van sneltram en stadstram tussen station Amsterdam Zuid en Amstelveen Zuid, is de afgelopen twee jaar vernieuwd en verbouwd. Aan de ene kant ingekort, aan de andere kant later verlengd: met de komst van tramlijn 25 als de opvolger van sneltram 51 is een verbinding herboren die een lange en gecompliceerde voorgeschiedenis heeft. Tim Boric beschrijft de rode draden in de geschiedenis: met name de kwestie “wel of geen metro” en andere vraagstukken, zoals herbezinning op (te maken) keuzes, de lijnvoering en verbouwingen. Diverse foto’s en kaartjes illustreren de perikelen op en rond de Amsterdamse Zuidas.
• De archieven van de Stichting NVBS Railverzamelingen (SNR) zijn een onuitputtelijke bron voor historie en interessante ontwikkelingen op vervoersgebied. “Vacantiekaarten” is er zo een: voordat de NV Nederlandsche Spoorwegen op 1 januari 1938 tot stand kwam en zelfs lang voor de overeenkomst van voorgangers HSM en SS inzake een gezamenlijk reizigerstarief in 1911, waren al vakantiekaarten te koop. Vermoedelijk een uitvinding van de spoorwegmaatschappijen SS en door haar samen met de NCS en later ook de NBDS uitgegeven. Gerrit C. van Straaten diepte uit het archief bijzondere reisdocumenten op (uit de collectie Spoorwegvervoerbewijzen).
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Lezersreacties op vorige artikelen, hersporingen
  • Vernieuwde webwinkel.
  • Nieuws van de NVBS-afdeling modelbouw.
    
• Boekbesprekingen:
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “U-Bahn, S-Bahn & Tram in Hamburg” van de auteur Robert Schwandl. Uitgeverij Verlag Schwandl, 144 blz. Duits/Engels, 167 x 237 mm., ca. 300 afbeeldingen. Prijs € 19,50 afgehaald en € 24,95 per postzending.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Helvetia 2010-2020” van de auteur Wesley van Drongelen. Uitgeverij Lycka till Förlag, 156 blz., A4, 326 kleurenfoto’s en 1 kaartje. Prijs € 39,95.
• Op de achteromslag twee foto’s van Marco Moerland en Richard Carels : sneewbestrijding in Rotterdam en Amsterdam met museummaterieel: pekelen en borstelen van de tramrails. De recente sneeuwval in het weekend van 7 februari 2021 bracht bijzonder materieel op de trambaan.
• De coverplaat laat de eloc 1221 zien onderweg met een keteltrein bij Ellecom op 9 september 1979. Het inzetje laat de halte Van Boshuizenstraat in Amsterdam zien met BN-motorwagen 909 op lijn 5 en het CAF-koppel 3009 + 3010 op lijn 25 op 19 december 2020. Beide foto’s van Tim Boric.

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: maandag 15 februari 2021

Het februarinummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 50 t/m 68, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Nachttreinen van en naar Nederland”. Na de Tweede Wereldoorlog werd in tien jaar een uitgebreid net van nachttreinen naar en van Nederland opgebouwd, dat meer dan dertig jaar in stand bleef. Vanaf 1989 begon een teruggang, totdat NS in 2007 de laatste nachttrein ophief. DB liet vanaf dat jaar nog drie nachttreinen naar Nederland rijden, maar hief deze in 2016 op. In 2021 rijdt Nightjet weer een nachttrein naar Innsbruck en Wenen. In het artikel geeft auteur Aad Rühl een overzicht sinds 1946 van de nachttreinen en de koersrijtuigen die in of van nachttreinen overgingen om hun eindbestemming te bereiken. Beschreven wordt hoe de ontwikkelingen zich in de naoorlogse periode hebben voorgedaan, de teruggang en de redenen voor de uiteindelijke neergang. Ook de verdeling van de kosten en opbrengsten en het comfort komen aan bod. Robert Kloos (opleider bij Wagons Lits) beschrijft in een kadertekst het fenomeen “slaapwagenconducteur” een functie die onlosmakelijk verbonden was met de nachttreinen. Ter illustratie zijn overzichtelijke netkaartjes opgenomen. Er lijkt een herleving op komst te zijn die ook gevoed wordt door klimaatdoelstellingen. Dit is deel twee van een artikelserie over “Het Europees jaar van het spoor – 2021” , deel 1 verscheen in Op de Rails januari 2021 (introductie door Gerrit Nieuwenhuis).
• “De stamboom van de NS 1200”. Vanaf 1951 nam NS 25 elektrische locomotieven in dienst, gebouwd door Heemaf en Werkspoor op basis van een ontwerp en in licentie van de Amerikaanse bedrijven Baldwin en Westinghouse. Het werd hier bekend als de serie 1200. Samen met de Renfe-serie 278 waren zij een unicum: de enige naoorlogse elektrische locomotieven die de Amerikaanse industrie aan Europese afnemers leverde. Peter van der Mark verdiepte zich in de achtergronden van de 1200’en en de verwantschap met andere locomotiefseries met karakteristieke neuzen. Dit artikel beschrijft (in twee delen) de historische achtergrond van de series NS 1200, Renfe 278 en de verre verwanten E-30 en E-32 van de Chileense Staatsspoorwegen. In dit eerste deel terug naar het begin rond 1900 en de latere decennia in Amerika.
• “Varende treinen”. Het 12e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van november 2013, januari 2014, mei 2014, augustus 2014 en januari en augustus 2015, april 2016 en april 2017, maart en september 2018, februari 2019) door John Krijgsman. In dit deel komen de treinveerdiensten tussen het Europese en het Aziatische (Anatolische) deel van Turkije in beeld, kortom de oversteek over de Bosporus en de Zee van Marmara. De spoorlijnen en treinveerdiensten rond Istanbul (Zee van Marmara) komen in beeld. Ter illustratie netkaartjes van Dick van der Spek.
• “U-Bahn en tram in Frankfurt (Main)”. Maurits van den Toorn beschrijft de ontwikkelingen van de U-Bahn en tram in Frankfurt (Main). Vooral de beginperiode van de tram was nogal ingewikkeld vanwege de vele verschillende bedrijven. De recentere geschiedenis is nauwelijks simpeler: materieelsoorten die op beide netten reden en de vele verbouwingen die daarvoor nodig waren. Het 2e vervolgartikel over dit thema (eerste deel verscheen in nummer van januari 2021) met o.a. ontwikkelingen over het materieel.
• Deze uitgave bevat de traditionele jaarlijkse “Materieeloverzichten Nederland”, de stand per 1 januari 2021 van railvoertuigen van de diverse vervoerders, op de pagina’s 96 t/m 99.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Vacatures in het hoofdbestuur en Winkel.
  • Oproep door de kalendercommissie: insturen foto’s voor de jaarkalender 2022.
  • Aanvullingen en errata bij de kalender 2021.
  • Kennismaken met NVBS Actueel.
  • Enkele lezersreacties naar aanleiding van eerdere artikelen.
• Boekbesprekingen:
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “Rondom de Dom – deel 1” van de auteur Sicco Dierdorp. Uitgeverij Lycka till Förlag, 160 blz., 27 x 21 cm, 170 kleurenfoto’s. Prijs € 37,50.
• Op de achteromslag twee foto’s van Durk Houtsma en Hans Scherpenhuizen. Ex-NS – loc 2454 op 9 januari 2021 rangerend bij Koole Minerals in Pernis met een lege dieselolietrein en ter vergelijking, loc 2491 met een lege olietrein naar Schoonebeek in juni 1976 bij de passage te Rotterdam Waalhaven.
• De coverplaat laat de Amsterdamse 12G-tram 838 zien in de Sarphatistraat als lijn 19 bij de halte Weesperplein op 2 januari 2021, laatste dag waarop dit tramtype in dienst was. Foto Paul van Baarle. Het inzetje toont Integral-treinstel VT105 van Bayerische Oberlandbahn in Mettman-Stadtwald op 28 december 2020, ter vervanging van Talent-treinstellen Baureihe 643. Foto van Frans Blanker-Halstein.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: maandag 18 januari 2021

Het januarinummer 2021 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Het eerste nummer van 2021 begint met een voorwoord van voorzitter Marius Hekker. Terugblik op het coronajaar 2020 (met vele beperkingen in ons verenigingsleven) en plannen voor de toekomst. Ter afsluiting een toepasselijk gedicht van Hein Pragt ter inspiratie of waaruit hoop of steun geput kan worden.
• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 3 t/m 20, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “2021: Het Europees jaar van het spoor”. De Europese Unie heeft 2021 uitgeroepen tot het Europees Jaar van het Spoor. In verschillende lidstaten zullen evenementen plaatsvinden om het spoor als duurzaam en aantrekkelijke vorm van vervoer van zowel reizigers als goederen onder de aandacht te brengen. Gerrit Nieuwenhuis beschrijft wat dit betekent in het Europese spoorwegbeleid, zowel in het reizigersvervoer als in het goederenvervoer, die veelal nog gestoeld waren op nationale spoorwegmaatschappijen. In Op de Rails zal met een serie artikelen in de jaargang 2021 aandacht besteed worden aan de ontwikkelingen, zoals enkele deelmarkten van het reizigersvervoer: de nachttreinen, de regionalisering, corridortreinen en het grensverkeer. Ook het goederenvervoer komt in een artikel aan de orde. De harmonisatie zal behandeld worden in artikelen over operabiliteit, de EU-corridors, milieuaspecten van het materieel en de ontwikkelingen van materieelbouwers in Europa. De spoorwegen zullen een belangrijke bijdrage moeten (gaan) leveren in het bereiken van de klimaatdoelstellingen in Europa. In dit deel een voorbeschouwing van de ontwikkelingen zoals die vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn ontstaan en geleid hebben tot nationale spoorwegmaatschappijen (de NS vanaf 1938 als opvolger van de belangengemeenschap tussen HIJSM en SS). Vanaf 1990 zijn verschillende maatregelen genomen om de structuur van de spoorwegmarkt te veranderen waarbij vooral de vrije marktwerking, de overheidsbemoeienis (als opdrachtgever en concessieverlener) en de aanbestedingen een rol zijn gaan spelen.
• “Transport Express Régional (TER) – De regionalisering van het treinvervoer in Frankrijk”. “De trein van Périgueux naar Agen vertrekt om 5.37 uur. Uw volgende rechtstreekse reismogelijkheid is om 11.51 uur”. Het clichébeeld van de slechte treinverbindingen op het Franse platteland bestaat nog steeds, maar je moet er tegenwoordig wel gericht naar zoeken. Er is veel verbeterd. Daarvoor moest de afgelopen veertig jaar veel politieke strijd geleverd worden. Paul van den Boorn beschrijft in dit artikel de moeizame weg naar de regionalisering van het Transport Express Régional (TER) aan de vooravond van de eerste aanbestedingen. Op pagina 29 de TER in cijfers (per september 2020) inclusief het materieel. Een overzicht op pagina 33 geeft de belangrijkste regio’s met het bijbehorende TER-netwerk naar de situatie in 2018.
• “U-Bahn en tram in Frankfurt (Main)”. Maurits van den Toorn beschrijft de ontwikkelingen van de U-Bahn en tram in Frankfurt (Main). Vooral de beginperiode van de tram was nogal ingewikkeld vanwege de vele verschillende bedrijven. De recentere geschiedenis is nauwelijks simpeler: materieelsoorten die op beide netten reden en de vele verbouwingen die daarvoor nodig waren. De auteur komt toch tot een verhelderend overzicht. Ter illustratie een netkaartje naar de situatie in 2021 (wordt vervolgd).
• “Het spoor in 1849 – Een blik in de archieven van de SNR”. De lezer zal zich even moeten verplaatsen naar het jaar 1849: met vier dagelijkse treinritten tussen Amsterdam en Rotterdam vice versa via de Oude Lijn, met extra tussenslagen tot/van Haarlem (vanaf Amsterdam) en van/tot Den Haag (vanaf Rotterdam) was het dagelijkse aanbod van treinen van de HSM wel bereikt. En de rit duurde maar liefst twee uur en 45 minuten, de sneltrein (die enkele onderweg stations oversloeg) deed er kwartier korter over. Het artikel van Dirk Eveleens Maarse begint trouwens met een “Prozastukje voorkomende in een der jaargangen van den Almanak voor Hollandsche Blijgeestigen”: de op rijm gestelde avonturen van een treinreiziger die in de hete zomer van 1848 van Den Haag naar zijn woonplaats Rotterdam probeert terug te keren.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Enkele lezersreacties naar aanleiding van eerdere artikelen.
  • NVBS heeft een uitvraag gedaan naar belangstellingsregistratie van haar leden. Meer info op de website: www.nvbs/nieuws/uitnodiging-belangstellingsregistratie/ of per post naar NVBS t.a.v. Rudi Liebrand, Stationsplein 47 – 3818 LE Amersfoort.
• Boekbesprekingen:
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “Hummmel Hummel Zügen en zo” van de auteur Sander Ruys. NVBS Boekenreeks nr. 54. Uitgeverij De Alk, 112 blz., 21 x 29,7 cm, 188 zwart-witfoto’s en 4 kleurenfoto’s. Prijs € 28,90.
  • Henry van Amstel bespreekt het boek “De spoorwegen in Nederlands-Indië 1864-1942” van de auteur Guus Veenendaal. Uitgeverij WBooks, 280 blz., 20 x 26,5 cm, 130 foto’s Prijs € 34,95.
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Eisenbahnalbum Ruhrgebiet” van de auteur Udo Kandler. Uitgeverij EK-Verlag, 176 blz., 21 x 28 cm, met 242 afbeeldingen in zwart-wit en kleur. Prijs € 39,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van Maurits van den Toorn. Kabeltram in San Francisco, 27 augustus 2012 en Portland (Australië), 12 november 2008.
• De coverplaat laat twee driedelige treinstellen zien van de serie X 72500 (XTER) op de helling van Les Sauvages (Roanne – Lyon) op 16 januari 2017. Foto Marceau Tripodi. Het inzetje toont de remise Heddernheim ten noorden van Frankfurt met een aantal stellen van het type U2, 3 juli 1992. Foto van Maurits van den Toorn.
  

Gepubliceerd op: dinsdag 15 december 2020

Het decembernummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 546 t/m 564, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De NS 65 jaar geleden” is een artikelenserie van auteur Peter van der Vlist hoe het spoor er 65 jaar geleden uitzag en wat de highlights van dat jaar waren. In dit achtste vervolgartikel van deze reeks, gewoonlijk in het decembernummer, wordt teruggeblikt naar het jaar 1955. Het jaar van de verder gaande modernisering van de infrastructuur, de elektrificaties, verbouwing en modernisering van de stations en de komst van nieuw materieel. De auteur heeft ook nu geen volledigheid nagestreefd en beperkt zich tot enkele bijzonderheden die vermeldenswaard zijn. Het jaar 1955 wordt gekenmerkt door vele infrastructurele wijzigingen, het uitvoeren van en plannen maken voor het vervolg van de elektrificatie, belangrijke veranderingen in de dienstregeling en de indienststelling van nieuw materieel. De afbouw van het park stoomlocomotieven gaat verder: in dit jaar verdwijnen 123 stoomlocomotieven uit het materieelpark waardoor einde van het jaar er nog 256 over zijn. Met ingang van 10 januari komt deze tractiesoort niet meer voor in de drie noordelijke provincies. En worden de diensten op de nevenlijnen overgenomen door Blauwe Engelen. Verwachtingsvol was de aankondiging dat in 1957 de Trans Europ Express zal gaan rijden, mede dankzij de Europese visie van president-directeur van NS, F.Q. den Hollander, die ervan uitging dat de “liefde” tussen landen pas tot stand kan komen als er eerst een goede periode van “verkering” aan vooraf gegaan is. Let wel: een visionaire blik amper 10 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog. In dit deel van de artikelreeks wordt uitgebreid aandacht besteed aan de exploitatie op het Nederlandse net, in het bijzonder de zomerdienstregeling ingaande 22 mei. Ook internationaal is de versnelling van enkele D-treinen vermeldenswaard. Er komt een einde aan de exploitatie van Alkmaar – Bergen (maar Bello overleeft, eerst als statisch monument en komt vele jaren later weer terug als museumstuk). Diverse emplacementen en stations(gebouwen) worden gemoderniseerd. De Lijnwerkplaats Watergraafsmeer komt in dienst. Diverse tunnels en onderdoorgangen van het spoor worden aangelegd om het toegenomen spoor- en wegverkeer van elkaar te scheiden. Veel foto’s (van bekende fotografen uit die tijd en uit het archief van de Stichting NVBS Railverzamelingen) uit het jaar 1955 illustreren het tijdsbeeld. Als laatste paragraaf besteedt de auteur aandacht aan een paar bijzonderheden binnen de NVBS.
• “Spoorwegen in en om Amsterdam”, 7e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van november 2013, januari en augustus 2014, mei 2016, juni 2018 en september 2019) door Michiel ten Broek. In dit deel komt de Verkeersleiding aan bod. Na de klassieke beveiliging ondergaat Amsterdam tussen 1974 en 1995 op tal van momenten de technische vooruitgang en modernisering. In de nacht van 20 op 21 april 1974 werd de NX-beveiliging van Amsterdam CS in dienst gesteld. Maar van een zichtbaar seinhuis in deze periode was geen sprake: op de tweede verdieping van het voormalige pakketpostgebouw ter hoogte van spoor 2b (beschikbaar gekomen na nieuwbouw even verderop) vond op bijna anonieme wijze de verkeers- en treindienstleiding plaats. Pas in 1995 vond dit aan de westzijde naast het emplacement Westelijk Eiland in het qua bouwstijl zeer opmerkelijke VL/TC plaats, waarin alle bedieningen van het treinverkeer uit de regio plaatsvonden. Wat zich in die jaren op dit gebied afspeelde met tal van uitbreidingen beschrijft de auteur uitgebreid, met hier en daar anekdotische opmerkingen. De NX, het rode potlood, de spoorbezettingsgrafieken, verkeersleiding, omroep, en de vele functies om het treinverkeer en de reizigersinformaties in de goede banen te leiden komen ter sprake.
• “TWE-excursie in 1967”. In Op de rails van april 1967 wordt in het verenigingsnieuws voor 27 mei een excursie aangekondigd naar de Teutoburger Wald Eisenbahn (TWE), een regionale spoorlijn ongeveer vijftig kilometer ten oosten van Oldenzaal. Harry Peters doet verslag en zet een bijzonder tijdsbeeld neer. Detail: enkele deelnemers helpen mee bij het overladen van nieuwe ijsstaven van de vrachtwagen in de pakwagen van de excursietrein, de drankjes en het bier moesten koel gehouden worden.
• “Nummers en letters, kleuren en namen”. Er bestaan allerlei manieren om de verschillende lijnen van een railnetwerk aan te duiden, waarbij uiteraard van belang is dat de lijnen duidelijk van elkaar te onderscheiden zijn. De meest gangbare methodes hiervoor zijn aanduidingen met nummer sof letters, maar ook het gebruik van kleuren en namen. Rob de Vries beschrijft hoe we metro- en spoorlijnen herkennen. Dit artikel vult een eerder verhaal van Tim Boric aan in Op de Rails 2018-8 over dit onderwerp met betrekking tot tramlijnen.
• “Walsdraad Almelo”. Al 25 jaar neemt Van Merkesteijn in Almelo grote partijen walsdraad (een halffabrikaat) per spoor af. En soms zet het ook producten op de trein. Het is momenteel het enige bedrijf dat gebruik maakt van de stamlijn in Bedrijvenpark Twente. Rudi Liebrand geeft een impressie van dit vervoer.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • In Memoriam. Op 17 november 2020 overleed het erelid Hans de Herder op 97-jarige leeftijd. Gerard de Graaf herdenkt deze markante persoonlijkheid die maar liefst 77 jaren lid van de vereniging is geweest.
  • De Nieuwsjaarsreceptie 2021 gaat vanwege corona niet door.
  • Samenvattend een verslag van de ALV 2020 die digitaal en schriftelijk gehouden werd op 24 oktober vanwege de corona-beperkingen, met enkele bestuursmutaties en de contributie 2021.
  • Deze uitgave bevat in het middenkatern weer het gebruikelijke jaarregister: 88e jaargang, 2020. Deze jaargang bevat 600 bladzijden.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Uit de vorige Op de Rails nog even in de herhaling. Door de aanhoudende coronabeperkingen gaan enkele plannen niet door. De jaarlijkse presentatie van het reisprogramma in NVBS Centraal gaat niet door en in 2021 wordt er geen winterreis uitgeschreven. Als doekje voor het bloeden wordt aan een beeldpresentatie gewerkt met terugblikken over 25 jaar NVBS-excursies onder de vlag van SNE. Er wordt een uitvraag gedaan wie nog leuke foto’s en filmpjes heeft voor deze beeldpresentatie.
• Op de achteromslag twee foto’s van Maurits van den Toon. In Mannheim en Ludwigshafen rijden Düwag-tramstellen rond uit het begin van de jaren zestig, opgeknapt voor ritten in de spitsuren. In Frankfurt (Main) doen enkele oude trams van het type P uit de jaren zeventig dienst.
• De coverplaat laat e-loc 1103 in Berlijns blauw zien met een buurlandtrein bij aankomst in Amsterdam CS in 1979. Foto Tim Boric. Het inzetje in zwart-wit een materieelopstelling in Nijmegen op 19 juli 1955, foto van J.J. Overwater.
  

Gepubliceerd op: donderdag 19 november 2020

Het novembernummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 498 t/m 517, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Van HST naar AT300”. In 2016 vierde de Intercity 125 oftewel High Speed Train in Engeland haar veertigjarig bestaan. De dagen waren toen al geteld op de drukke hoofdroutes waar ze voor waren ontworpen, de opvolgers waren al in aanbouw. De geschiedenis van de HST kwam aan de orde in Op de Rails 2016-10. Thijs Houdijk beschrijft wat er sindsdien is gebeurd, zowel in de nieuwere generaties materieeltechniek als in de exploitatie.
• “Over de Dordtse tramcommissies”. In de loop van de negentiende eeuw verzandden de waterwegen van Dordrecht naar zee steeds verder. Pleidooien bij de regering voor verbetering vonden weinig weerklank. Toen in de jaren 1890 ook nog de eilandlijnen van de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM) de centrumfunctie van de stad zouden gaan bedreigen, (en de komst van de spoorwegen in 1872) moest daar iets aan gedaan worden. Jan Roos beschrijft de eeuwenlange dominante positie als gunstig gelegen zeehaven in Holland in de Rijndelta, die de stad moest prijsgeven aan het gunstiger gelegen Rotterdam. De Dortse handel en industrie ging zich steeds meer richten op de verzorging van het omliggende platteland, zoals de Alblasserwaard, het oostelijk deel van IJsselmonde en de Hoeksche Waard. Wat dat betekende voor het transport en in het bijzonder het regionale spoortransport per tram wordt in het artikel op heldere manier uiteen gezet. Veel kaartjes en historische foto’s illustreren deze geschiedenis. Met het bronnenoverzicht kan de lezer zich nog breder oriënteren.
• “Trams in het zuiden van de DDR in 1968”. Maurits van Witsen kennen we van zijn tramrondreizen in Europa. In Op de Rails 2019-5 en 2019-10 zijn eerdere reisverslagen beschreven in 1967. In 1968 bracht hij voor de tweede maal een bezoek aan de DDR. In Op de Rails 2020-04 kwamen Eisenach, Gotha, Mühlhausen, Nordhausen en Erfurt aan de beurt. Vanaf Plauen wordt in dit vervolgverhaal zijn reis naar Zickau, Karl-Marx-Stadt en Dresden voortgezet. De foto’s ademen het tijdperk van de DDR. De lijnenkaartjes van Dick van der Spek maken het geheel zeer compleet.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • In Hersporingen worden enkele feiten weer in de juiste historische context gezet.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Door de aanhoudende coronabeperkingen gaan enkele plannen niet door. De jaarlijkse presentatie van het reisprogramma in NVBS Centraal gaat niet door en in 2021 wordt er geen winterreis uitgeschreven. Als doekje voor het bloeden wordt aan een beeldpresentatie gewerkt met terugblikken over 25 jaar NVBS-excursies onder de vlag van SNE. Er wordt een uitvraag gedaan wie nog leuke foto’s en filmpjes heeft voor deze beeldpresentatie.
• Boekbesprekingen:
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “Amsterdamse tramlijnen 1975-2018 – deel 4 (Tram- & Busvaria) van de auteur Adriaan Louman. Uitgeverij Lycka till Förlag, 152 blz., A4, 295 foto’s. Prijs € 39,90.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het (foto)boek “De RTM in kleur” van de auteurs en samenstellers Jan de Bruin, Eric van der Reiden en Mark Grootendorst. Uitgever RTM Ouddorp, hardcover, 128 blz., 15 x 21 cm, 123 kleurenfoto’s, 16 tekeningen in kleur. Prijs afgehaald € 24,95 en per postzending € 26,95.
  • Rein Korthof bespreekt het boek ”Eisenbahnchronik Bergisches Land – Band 1 Das Bergische Städtedreieck Wuppertal – Remscheid - Solingen” van Zeno Pillman. Uitgeverij EK-Verlag. 304, blz., 210 x 297 mm, 426 afbeeldingen. Prijs € 49,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van kleurrijke locomotieven. De opening van de Betuweroute op 16 juni 2007 met een bonte containertrein en een protesttrein bestaande uit 21 locomotieven die op 28 september 2020 rond en door Berlijn reed. In de brancheorganisatie Netzwerk Europäisches Eisenbahnen protesteerden goederenvervoerders tegen de bevoordeling van DB. De foto’s zijn van Frans Blanker-Halstein en Wouter Radstake.
• De coverplaat laat een LNER Azuma-treinstel zien op het Croxdaleviaduct ten zuiden van Newcastle op weg naar Londen op 10 augustus 2020. Foto van Stephen Spears. De inzetfoto laat motorwagen 51 op lijn 5 zien in de Charnissesrrasse in Plauen op 19 mei 1968. Foto van Maurits van Witsen.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 11 oktober 2020

Het oktobernummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 450 t/m 469, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Een nieuwe werkplaats voor de RET”. De voormalige wagonfabriek van Allan aan de Kleiweg in Rotterdam is binnen de RET sinds 1960 een begrip. Deze – toen midden in een woonwijk gelegen werkplaats - deed dienst als Centrale Werkplaats (CW) voor de RET. Omdat het grotendeels honderd jaar oude complex niet meer voldeed, is in 2015 besloten tot nieuwbouw op dezelfde locatie. Na ruim twee jaar breken en bouwen is de nieuwe werkplaats in januari 2019 in gebruik genomen. De afwerking en de inrichting van een nieuwe busstalling met laadinrichtingen voor elektrische bussen werden medio 2020 voltooid. John Krijgsman beschrijft verleden en heden.
• “Huisvuil uit Den Haag”. Van 1931 tot 1968 speelde treinvervoer een belangrijke rol bij de huisvuilverwerking van Den Haag. Harry Peters duikt in de geschiedenis hoe in de vorige eeuw het huisvuil verzameld werd en uiteindelijk in VAM-treinen vanuit Den Haag afgevoerd werd naar Wijster en, in kleinere omvang, vanaf 1957 ook naar de stortplaats Mierlo, bij Nuenen in Noord-Brabant. Amersfoort is een belangrijke verzamel(sorteer)plaats (geweest) om VAM-treinen uit verschillende regio’s te verzamelen voor het verdere (gebundelde) transport naar Drenthe. Op meerder locaties in het land worden ook nieuwe overslagstations gebouwd waardoor een groot sternetwerk van vuilafvoertreinen is ontstaan.
• “Adieu Utrechtse SIG-trams”. Een artikel van Tim Boric over de sneltramlijn tussen Utrecht en Nieuwegein, die een modernisering heeft ondergaan. Na 37 dienstjaren en twee renovaties kwam er een einde aan de inzet van SIG-trams die op één stel na naar de sloper gingen en liefst 3 kleurenvarianten heeft gekend: geel, groen en weer geel van de achtereenvolgende verschillende exploitanten: SUN, Connexxion en U-OV. Door lagere perrons en bijbehorend nieuw materieel, kwam aan het tijdperk van het hogevloermaterieel een einde.
• ”RoadRailer, Trailerzug en CODA-E” zijn cryptische aanduidingen van nieuwe vormen in het intermodaal vervoer. De laatste is een techniek die ook in Nederland is getest. De afkorting staat voor Combinatie Oplegger Draaistellen Alpha-Engineering. Gerrit Nieuwenhuis beschrijft de vervoerstechnieken die zijn komen overwaaien uit Amerika.
• “Meer buitenlandse trams bij de AOM”. Nadat de Amsterdamsche Omnibus-Maatschappij (AOM) in augustus 1888 de buitenkant van haar paardentramrijtuigen had voorzien van reclameborden voor “Van Houten’s Cacao” werden voorbereidingen getroffen om ook reclameruimte binnen in de rijtuigen te gaan verhuren. Dat heeft een interessante lijst met een overzicht van het materieel nagelaten. Sam de Lange beschrijft de lijst waarin ook het land van herkomst en het type rijtuigen staan vermeld.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Algemene Ledenvergadering. De ALV zal dit jaar als gevolg van de regeringsmaatregelen ter voorkoming van besmetting met het coronavirus, digitaal/schriftelijk worden gehouden. Leden met internet kunnen de via de NVB-website deelnemen aan deze vergadering. De agenda staat op p[agina 492. Aan alle leden wordt gevraagd om hun mening te geven voor de agendapunten waarbij vermeld is “digitale stemming”. Stemming is mogelijk via een speciaal formulier op de website. Stemming is uitsluitend mogelijk tussen 19 en 21 oktober.
  • In de rubriek Lezers schrijven wordt gereageerd op enkele eerder verschenen artikelen.
  • Bij de Stichting NVBS-Railverzamelingen is statutair een nieuwe secretaris aangetreden: Klaas Rixten volgt Adriaan Pothuizen op.
• Boekbesprekingen:
  • Henry van Amstel bespreekt het boek “De Stoomtram Tiel-Buren-Culemborg – Een verloren illusie” van de auteur Hans van Lith. Uitgeverij BoekWie, 128 blz., 21 x 28 cm, 60 foto’s. Prijs € 19,95 afgehaald, per post € 22,95.
• Op de achteromslag twee foto’s van rangeerlocomotieven, type V60D, ook bekend onder nummer 6002 (verhuurd aan HSL Netherlands, rijdt o.a. autotreinen van Amersfoort naar Leusden, foto op 1 september 2020) en soortgenoot 6003 op het emplacement in de Amsterdamse Westhaven met een AmRo-containershuttle, foto op 6 juli 2000). Foto’s Jordy Kronenburg en Emiel de Block.
• De coverplaat laat een testrit zien van het CAF-tramstel 3005 + 3002 op de vernieuwde Amstelveenlijn bij de ondergronds gebrachte halte Sportlaan op 15 september 2020. Foto: Tim Boric. De inzetfoto van een VAM-wagon is van Rudi Liebrand.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zaterdag 12 september 2020

Het septembernummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 402 t/m 420, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Intermodaal vervoer”. In de tweede helft van de twintigste eeuw heeft het intermodaal vervoer zich ontwikkeld tot een nieuwe markt voor het railgoederenvervoer. Het intermodaal vervoer werd gezien als een kansrijke groeimarkt voor de spoorwegen. In dit artikel van Gerrit Nieuwenhuis worden enkele intermodale concepten beschreven. Hierbij gaat het over intermodaal vervoer met gestandaardiseerde laadeenheden, zoals containers, wissellaadbakken en opleggers.
• “De moderne streetcar in Amerika”. De tram heeft de afgelopen veertig jaar in de Verenigde Staten een behoorlijke comeback gemaakt. In eerste instantie kwamen er in veel agglomeraties sneltramlijnen die stad en regio met elkaar verbonden. Bij de recente uitbreidingen gaat het vooral om stadslijnen, vaak bedoeld om de verwaarloosde stadscentra nieuw leven in te blazen. Maurits van den Toorn beschrijft de nieuwe stadstrams, de levensvatbaarheid en het nut van de investeringen, waarvan bij sommige tramlijnen je twijfels kunt hebben als naar de vervoercijfers gekeken wordt. Van 19 grotere steden worden, in alfabetische volgorde, korte beschrijvingen van de verschillende bedrijven met hun voornaamste kenmerken gegeven.
• “Trein en tram in de kunst – een blik in de archieven van de SNR”. Gerrit C. van Straaten besteedt aandacht aan een andere vorm waarin het spoor- en tramwegwezen de hobbyist doorgaans bezig houdt. Naast de veelal materieelgerichte en feitelijke kant blijken trein en tram ook in de verschillende kunstvormen tot de verbeelding te spreken. Een bescheiden opsomming; voor wie het zoekt en waarneemt levert het verrassende beelden op. In de wereld van de grafische kunst, de literatuur, muziek en beeldende kunsten blijken tram en trein een bijzondere cultuur te bevatten.
• “Lokaal succesvol, nooit doorgebroken – Het matige succes van de monorail”, 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2020-08). Monorailsystemen zijn in de railhobbywereld en in Op de Rails niet vaak besproken. Treinen en trams die gebruik maken van gewone rails krijgen logischerwijs de meeste aandacht. Rob Zoomer werpt een blik op de geschiedenis van het monorailbedrijf en beschrijft een aantal markante bedrijven van de ongeveer 75 monorailsystemen die er op de wereld zijn.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Algemene Ledenvergadering. Het Hoofdbestuur heeft zorgvuldig gekeken naar alle aspecten van de eerder geplande en vanwege de corona-maatregelen naar 24 oktober reeds uitgestelde jaarlijkse vergadering in Arnhem. Langer uitstel is juridisch en wettelijk niet mogelijk. Op grond daarvan is geconcludeerd dat een fysieke bijeenkomst geen doorgang kan vinden. Besloten is de ALV schriftelijk/digitaal te laten verlopen. De website zal daarbij een belangrijke rol spelen. Meer info in oktober.
  • In Memoriam. Op 31 juli is het waarschijnlijk oudste en langdurigste lid van de NVBS overleden: Ir. J.J.H. (Co) Meulman, hij bereikte de leeftijd van 96 jaar. Maurits van Witsen herdenkt hem.
  • Reacties op de Railquiz.
  • NVBS Centraal in Amersfoort is sinds augustus weer beperkt geopend. Wegens de coronamaatregelen is vooraanmelding niet meer nodig, maar wel registratie bij binnenkomst.
• Boekbesprekingen:
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Spoor, editie 31” van de auteurs Marcel en Rob van Ee en Chris Westerduin. Uitgave De Alk, 144 blz., 21 x 29 cm, ca. 315 afbeeldingen in kleur en 1 zwartwit foto. Prijs € 31,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van de NZH ca. 1958 en in de zomer 1960. Op 7 oktober 1960 werden tramlijnen van Leiden naar Katwijk en Noordwijk en de Leidse stadslijn na hun laatste ritten op deze datum opgeheven. Binnenkort is dat zestig jaar geleden. Foto’s van Jos Vogels/collectie Stichting NVBS Railverzamelingen.
  

Bij deze septemberuitgave is voor de leden de NVBS Jaarkalender 2021 gevoegd.

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: donderdag 20 augustus 2020

Het augustusnummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 354 t/m 372, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De NZASM – De spoorwegen in Transvaal”. Behalve diverse spoorwegmaatschappijen uit Nederlands-Indië was er rond 1900 nog een (buitenlandse) maatschappij in Nederland gevestigd. Dit was de Nederlandsch-Zuid-Afrikaansche Spoorwegmaatschappij die een spoorwegnet van 1147 kilometer exploiteerde, in wat toentertijd officieel de Zuid-Afrikaanse Republiek en officieus Transvaal heette. Auteur Henry van Amstel beschrijft in dit artikel de korte maar turbulente geschiedenis van deze maatschappij. De nadruk ligt op het traject van Pretoria naar de Indische Oceaan.
• “Lokaal succesvol, nooit doorgebroken – Het matige succes van de monorail”. Monorailsystemen zijn in de railhobbywereld en in Op de Rails niet vaak besproken. Treinen en trams die gebruik maken van gewone rails krijgen logischerwijs de meeste aandacht. Rob Zoomer werpt een blik op de geschiedenis van het monorailbedrijf en beschrijft een aantal markante bedrijven van de ongeveer 75 monorailsystemen die er op de wereld zijn.
• “De stations van London Underground”. 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2020-07). Het Londense metrostelsel heeft een lange en gecompliceerde geschiedenis. Dat is nog steeds af te lezen aan de grote verscheidenheid aan stations, met veel interessante voorbeelden van architectuur en detaillering. Erwin Voorhaar maakt een reis door de metrohistorie, onder- en bovengronds.
• “Niets nieuws onder de zon – Een blik in de archieven van de SNR”. De uitgebreide verzameling tramvervoerbewijzen van de Stichting NVBS-Railverzamelingen (SNR) in Amersfoort bevat plaatsbewijzen van de vroegste paardentrambedrijven tot recente OV-chipkaarten. Bij vervoerbewijzen die gedurende een lange periode zijn uitgegeven, vallen aardige overeenkomsten waar te nemen, is de conclusie van auteur Marco Moerland, bij nadere bestudering van de collectie.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • NVBS Centraal in Amersfoort is in augustus weer beperkt geopend. Wegens de coronamaatregelen is vooraanmelding niet meer nodig, maar wel registratie bij binnenkomst.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Eine Eisenbahnreise durch Goog old Germany in den 50er und 60er Jahren” van de auteur Udo Kandler. Uitgave EK-Verlag, 144 blz., 300 x 210 mm, ca. 200 afbeeldingen in zwart/wit en kleur. Prijs € 35,00.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Atlas van de verdwenen spoorlijnen in Nederland”, 5e geactualiseerde druk, van de auteurs V.M. Lansink en J.M. ten Broek, 208 blz., 24,5 x 30,5 cm, circa 400 afbeeldingen in kleur en zwart/wit. Vele kaarten. Prijs € 34,95.
• Op de achteromslag twee foto’s van met mondkapjes beschilderde voertuigen; een Cobra-tram bij het vervoerbedrijf van Zürich op 28 juni 2020 en een voertuig van de Schwebebahn in Wuppertal op 28 april 2020. Foto’s van André Knoerr en Wuppertaler Stadtwerke (WSW).
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: woensdag 15 juli 2020

Het julinummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 302 t/m 320, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De RegioSprinter – een kleine revolutie”. De RegioSprinter is het eerste moderne treinstel dat volledig door de voertuigindustrie is ontwikkeld. Het lagevloer-treinstel was geconstrueerd volgens de nieuwste inzichten voor licht materieel, waarbij gebruik is gemaakt van componenten uit de bus- en tramindustrie. Ondanks de geplande gebruiksduur van vijftien jaar deden de treinstellen ruim twintig jaar dienst; ze zetten hun carrière voort in Oostenrijk en Tsjechië. Frans Blanker-Halstein gaat terug naar de begintijd en beschrijft de ontwikkelingen daarna op de Europese markt.
• “Buisrail””. De tegenwoordig algemeen gebruikte platvoetrail is bij iedereen wel bekend. Maar er worden nog andere vormen van rails gebruikt, zoals de bullhead rail die in Groot-Brittannië nog steeds op hoofdsporen voorkomt en de double champignon rail die in Frankrijk op nevenlijnen en zijsporen nog aan te treffen is. Vanaf het begin van het ontstaan van de spoorwegen zijn er vele tientallen soorten rails bedacht en deels ook in gebruik geweest. Jan Roos beschrijft in dit artikel de buisrail. Maar ook in de tuinderskassen vindt een toepassing van railvormen plaats als de opvolger van het klassieke lorriespoor.
• “De stations van London Underground”. Het Londense metrostelsel heeft een lange en gecompliceerde geschiedenis. Dat is nog steeds af te lezen aan de grote verscheidenheid aan stations, met veel interessante voorbeelden van architectuur en detaillering. Erwin Voorhaar maakt een reis door de metrohistorie, onder- en bovengronds.
• “Hoe de tram overleefde in Liberec” Veel kleine en middelgrote steden in Europa verloren na de Tweede Wereldoorlog hun trambedrijf. Maar niet allemaal, sommige wisten met meestal beperkte middelen het onderhoud en de noodzakelijke vernieuwingen te realiseren en hielden stand. Ciril van Hattum reisde af naar Liberec in Bohemen in het noorden van Tsjechië. Met een toelichtend netkaartje van Dick van der Spek.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, lezerreacties, uitslag van de railquiz, informaties uit de NVBS-winkel.
  • NVBS Centraal in Amersfoort is in de maanden juli en augustus weer beperkt geopend onder de voorwaarden voor toegang zoals genoemd in OdR 2020-06, blz. 298 (wegens de coronamaatregelen).
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Diverse excursies en ritten zijn naar andere data doorgeschoven als gevolg van de coronamaatregelen.
• Boekbesprekingen:
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “Station Deventer 1920-2020” van de auteur Arno Dijkhof. Uitgave van de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer, 240 blz., 24 x 28 cm ca. 300 foto’s. Prijs € 29,95.
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “U-Bahn, S-Bahn & tram in Paris” van de auteur Christoph Groneck. Duits/Engels. Uitgeverij Verlag Schwandl, 160 blz., 167 x 237 mm met ca. 300 afbeeldingen. Prijs per post € 23,50. Prijs afgehaald € 19,50.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Treinsamenstellingen in voorbeeld en model – Deel 1: Nachttreinen in Europa” van de auteur Jeroen Homburg. Uitgeverij Lycka till Förlag, 164 blz. A4, met 275 kleurenfoto’s en 7 routekaarten. Prijs € 39,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van de begin juni weer toegelaten activiteiten in de heropende railmusea. (wegens de coronacrisis). De RTM Ouddorp startte zijn ritten op 1 juni, Tweede Pinksterdag, de Museumstoomtram Hoorn – Medemblik begon het seizoen een weekend later, op 7 juni. Foto’s van Marleen Kentie en Rein Korthof.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 14 juni 2020

Het juninummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 250 t/m 267, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Hogesnelheidslijnen in Japan”. Het is al weer zeventien jaar geleden dat de laatste artikelen over hogesnelheidslijnen in Japan in Op de Rails verschenen. In een tweetal artikelen, toen geschreven door Bert Steinkamp en Henry van Amstel werd een overzicht gegeven van de dienstuitvoering en het materieel. De ontwikkelingen hebben sindsdien ook in Japan niet stilgestaan. Tijd voor een overzicht van de huidige stand van zaken door Henry van Amstel. Met een overzicht van het Shinkansennetwerk.
• “Geel-grijze treinen”. Ruim vijftig jaar geleden werd de gele huisstijl bij NS geïntroduceerd. In het tijdperk van donkergroen, donkerrood, donkerblauw en donkerbruin, die de soort van het materieel bepaalden, viel de moderne, felgele kleur direct op. Tientallen jaren lang was geel dé kleur van het openbaar vervoer in Nederland. Totdat vanaf de jaren negentig de decentralisatie op gang kwam: plots waren er nieuwe vervoerders, die zich wilden onderscheiden, ook met een eigen kleurtje. Tim Goorman laat enkele geel-grijze varianten bij locomotieven en reizigersmaterieel passeren.
• “Naar een efficiënter spoorgebruik”. Deel 10 over 180 jaar spoorwegen in Nederland (*). Spoorvervoer is een geleid vervoerssysteem. Het is door de treinbeveiliging één van de veiligste, betrouwbaarste en energiezuinigste vervoerswijze (althans in de moderne tijd) en speelt daarmee een belangrijke rol in de stijgende vraag naar duurzame mobiliteit. De auteur, Rob Goverde, hoogleraar Railway Traffic Management & Operations verbonden aan TU in Delft, geeft zijn zienswijze op een efficiënter railverkeersmanagement waarbij verdergaande automatisering en digitalisatie een belangrijke rol kan vormen. (*)NB. Abusievelijk wordt in deze uitgave “Deel negen” genoemd, dit deel verscheen eerder in het februarinummer 2020.
• “Tram en Stadtbahn in Hannover”. Hannover, de Messestadt bij uitstek, was een van de eerste steden in Duitsland die koos voor de elektrische tram. Het was later ook een van de eerste steden waar de tram consequent werd gemoderniseerd tot Stadtbahn. Naar huidige maatstaven ging dat misschien wat (te) grootschalig, maar het heeft een sneltramnet met grote capaciteit opgeleverd dat zich uitstrekt tot ver in de voorsteden. Maurits van den Toorn beschrijft de (historische) ontwikkelingen in de hoofdstad van de Duitse deelstaat Niedersachsen dat momenteel bijna 550.000 inwoners telt. Een lijnenkaartje illustreert de situatie in Hannover 2020, inclusief de hele agglomeratie. Met vermelding van de nieuwste generatie Stadtbahnwagens, serie 3000, een zeer lezenswaardig en compleet overzicht.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, lezerreacties, informaties uit de NVBS-winkel. Er is vanwege de corona-crisis geen agenda en afdelingsnieuws.
  • Met het geleidelijk terugdraaien door de overheid van de coronamaatregelen, kan de NVBS ook weer meer activiteit (gaan) ontwikkelen. Het Hoofdbestuur heeft een protocol opgesteld voor opening van haar locatie NVBS Centraal en voor het organiseren van afdelingsbijeenkomsten. Met ingang van 20 juni gaat NVBS Centraal in Amersfoort weer open, met in achtneming van enkele regels.
  • De Algemene Ledenvergadering is doorgeschoven naar 24 oktober 2020, de locatie blijft Hotel Haarhuis in Arnhem.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • De coronacrisis heeft gevolgen gehad voor diverse excursies van SNE. Zo zijn de vijfdaagse zomerreis “Tram, Picasso en mosterd” naar Frankrijk, de driedaagse Budgetreis Luxemburg en de najaarsreis naar Wit-Rusland van de excursiekalender 2020 gehaald. Waar mogelijk worden deze reizen op een later moment weer aangeboden. Zodra de Rijksoverheid het licht weer op groen zet voor reizen naar het buitenland worden de excursies weer opgestart. Onder voorbehoud zal de eerste meerdaagse excursie, het Schönes Wochenende naar Hannover zijn van 29 oktober tot 2 november.
• Toen en Nu. Op de achteromslag twee foto’s van de sneltram Utrecht – Nieuwegein/IJsselstein. Met ruim vijfendertig jaar tijdverschil fotografeerde Gerard van Buuren trams op de halte Clinckhoeff in IJsselstein vanuit hetzelfde fotostandpunt: de versierde 5010 op 14 december 1983, de eerste dag van exploitatie en de combinatie 5014 + 5001 op 12 maart 2020.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: dinsdag 12 mei 2020

Het meinummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Voorzitter Gerrit Nieuwenhuis belicht in zijn voorwoord de gevolgen die de Coronapandemie ook voor de NVBS teweeg heeft gebracht. De NVBS heeft diverse maatregelen getroffen als gevolg van de door de overheid opgelegde beperkingen. Alle (regionale) bijeenkomsten gaan – voorlopig - niet door, de Algemene Ledenvergadering is verplaatst naar oktober, de winkel, bibliotheek en het archief NVBS Centraal in Amersfoort zijn gesloten en tal van SNE-excursies en geplande reizen zijn vervallen of uitgesteld. De webwinkel is wel open voor bestellingen. Hij wenst alle leden en hun naasten veel sterkte toe. Hopelijk kunnen we onze hobby gauw weer oppakken zoals we gewend waren. De laatste actuele berichtgevingen en wijzigingen zullen op de website, NVBS facebook en NVBS Actueel bekend gemaakt worden. De gevolgen voor de OV-bedrijven in binnen- en buitenland wordt samengevat in een kader op de pagina’s 215 en 219.
• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 17 pagina's: 203 t/m 219, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De Schweizerische Südostbahn - SOB”. Zwitserland kent naast de Schweizerische Bundesbahnen (SBB) tientallen kleine en grote spoorwegbedrijven. Deze structuur hangt nauw samen met de politieke indeling in kantons die vaak eigenaar zijn van een regionale spoorwegonderneming. Eén van de bedrijven die geleidelijk gegroeid is van een regionaal bedrijf tot een nationaal opererende onderneming is de Schweizerische Südostbahn met het hoofdkantoor in St. Gallen. Frans Blanker-Halstein en Gerrit Nieuwenhuis beschrijven in dit artikel de geschiedenis, het materieelpark en de exploitatie van de SOB en de aansluitingen op het net van de SBB in Arth-Goldau, Wädenswil en Pfäffikon. Aan bod komen ook de Bodensee-Toggenburg Bahn, de Voralpen Express en de S-Bahn St. Gallen. Met foto’s van Gerrit Nieuwenhuis. Een blik in de toekomst maakt het overzicht compleet. Een lijnenkaartje van Dick van der Spek illustreert het geheel.
• “De mijnspoorwegen in Nederlands-Indië”. Net als in Nederland gingen in voormalig Nederlands-Indië mijnspoorwegen vooraf aan de komst van de publieke spoorwegen. Begon de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij HIJSM) in 1839 met personen- en goederenvervoer, reeds in 1820 werd er smalspoor gebruikt voor kolenvervoer bij de Domaniale Mijn in Kerkrade. De eerste publieke spoorweg in Indië, tussen Semarang en Tanggoeng werd geopend in 1867, maar al in 1849 paste de kolenmijn “Oranje-Nassau” op Borneo railvervoer toe. Er is na de Indonesische Onafhankelijkheid in 1949 veel veranderd en verdwenen, maar een kolenmijn uit de koloniale tijd voert nog altijd per spoor af. Auteur Gerard de Graaf neemt de lezer mee naar de Indische Archipel.
• “Nieuw begin voor de tram in Rusland”. De tram is weer hot in Rusland. Politiek en industrie hebben opnieuw belangstelling voor dit vervoermiddel dat sinds 1991 in een soort coma verzeild geraakt was. Een aantal kleinere trambedrijven verdween en de toekomst van veel andere leek onzeker. Luc Koenot reisde af naar Moskou waar sinds enkele jaren weer flink geïnvesteerd wordt. Steden elders in het land profiteren daarvan mee. In een kadertekst aandacht voor de PK Transportnye Systemy, de nieuwe marktleider voor trambouw in Rusland, met een overzicht van tramtypes en tramproducenten in het Post-Sovjet tijdperk.
• “Klassieke spoorkaartjes”. Met een blik in de archieven van de SNR toont Gerrit van Straaten de wereld van treinkaartjes van een halve eeuw terug. De deelcollectie Spoorwegvervoerbewijzen van de NVBS-Railverzamelingen (SNR) bevat duizenden spoorkaartjes waaronder heel veel Edmondsons vanaf circa 1865. In diverse landen werden rond 1900 loketmachines ontwikkeld. De AEG-loketmachines werden ook gebruikt bij NS, ook wel bekend onder de naam Regina.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, lezerreacties, een railquiz, informaties uit de NVBS-winkel. Er is vanwege de corona-crisis geen agenda en afdelingsnieuws, zie hiervoor.
  • Vanwege de overheidsmaatregelen rond de corona-crisis zijn alle bijeenkomsten (voorlopig) tot 1 juni stopgezet, inclusief de locatie NVBS Centraal te Amersfoort.
  • De Algemene Ledenvergadering is doorgeschoven naar 24 oktober 2020, de locatie blijft Hotel Haarhuis in Arnhem.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Diverse excursies en ritten zijn naar andere data doorgeschoven als gevolg van de coronamaatregelen.
• Boekbesprekingen:
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “Diesellijnen Toen & Nu – Deel 1” van de auteur Illya Vaes. Uitgeverij Lycka till Förlag, 160 blz., 217 x 305 mm. met ca. 500 kleurenfoto’s en een kaartje. Prijs € 39,90.
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “Tramatlas Benelux” van de auteur Robert Schwandl. Uitgeverij Verlag Schwandl, 144 blz., 17 x 24 cm met 350 afbeeldingen. Prijs € 19,50.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Spoorwegen 2020”van de auteur Richard Latten. Uitgeverij De Alk, 15 x 21 cm, met meer dan 750 afbeeldingen in kleur. Prijs € 27,50.

Gepubliceerd op: woensdag 15 april 2020

Het aprilnummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 150 t/m 167, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied. Het NS-Jaarverslag 2019 wordt besproken op pagina 152.
• “Rangeerstation Elst – De ontwikkeling van station Elst”. 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2020-03). Weinig reizigers die heden ten dage op het eenvoudige stationnetje van Elst de trein nemen, zullen zich realiseren dat hier meer dan een eeuw een groot rangeerterrein heeft gelegen, waar geruime tijd met honderden goederenwagens per dag gerangeerd werd. In 1978 werd het goederenstation gesloten. In dit tweede artikel over station Elst beschrijft auteur Rudi Liebrand de afwikkeling van de aankomende en vertrekkende wagenladingentreinen en de logistieke processen achter het railgoederenvervoer, in het bijzonder rond de buurtgoederentreinen en het rangeerproces daarvan. Het rangeerplan Elst 1955 is daarbij het uitgangspunt, het jaar waarin ook de stoomtractie nog volop zijn diensten leverde. Het dagpatroon van de werkzaamheden wordt in detail gevolgd. Aan de hand van enkele treinnummers krijgt de lezer inzicht hoe het rangeerstation vrijwel de klok rond een levendig bedrijf was. Het rangeerwerk hield, op een tijdelijke sluiting begin jaren zestig na, stand tot 1978. Na het vertrek van de laatste goederentrein op 27 mei 1978 werd het groepshoofdstation gesloten. Met fraaie foto’s van bekende fotografen uit die jaren: Van de Meene, Ankersmit, Lub, Hoevenagel en Vos.
• “Geen treinen meer via de Vogelfluglinie”. Op 14 december 2019 kwam er een einde aan het overvaren van treinen via de Vogelfluglinie, de veerdienst tussen Puttgarden in Duitsland en Rødby in Denemarken. Terwijl het goederenvervoer al sinds 1997 de route via Flensburg en Odense neemt, volgen nu ook de reizigerstreinen tussen Hamburg en Kopenhagen deze weg. Zo komt er ruimte voor verbetering van de spoorlijnen die leiden naar de tunnel voor weg- en spoorverkeer die tussen Puttgarden en Rødby onder de zeearm Fehmarnbelt wordt gebouwd. Auteur John Krijgsman, die al eerder in Op de Rails tal van Europese veerdiensten beschreef, beschrijft in dit artikel uitgebreid de geschiedenis van deze veerdienst, die met de Holland-Skandinavien-Express zelfs een tak tot aan Hoek van Holland had ( - Københavns Frihavn). Met een spoorkaartje van Dik van der Spek wordt geïllustreerd hoe Duitsland met Denemarken verbonden was per spoor. De bouw van de tunnel is overigens vertraagd. Zou deze aanvankelijk in 2020 gereed zijn, door diverse oorzaken wordt nu uitgegaan dat de bouw van de tunnel in 2020 van start gaat en in 2028 in gebruik kan komen. Op zaterdag 14 december 2019 vertrok om 15:35 uur trein EC 35 als laatste uit København om via de Vogelfluglinie naar Hamburg Hbf te rijden (tegenrichting door trein EC39), waarmee na 56 jaar en zeven maanden een einde kwam aan het overvaren van treinen via de Vogelfluglinie. Hiermee is in de Europese wateren vrijwel een einde gekomen aan het overzetten van reizigerstreinen per veerboot. Er zijn nog enkele veerdiensten te bezoeken, o.m. Sicilië en Sassnitz – Trelleborg ten behoeve van de treindienst Berlin Night Express (Berlijn – Malmö, hoogzomer seizoen).
• Bezoek aan de DDR-trams in 1968. Maurits van Witsen kennen we van zijn tramrondreizen in Europa. In Op de Rails 2019-5 en 2019-10 zijn eerdere reisverslagen beschreven in 1967. In 1968 bracht hij voor de tweede maal een bezoek aan de DDR. In dit artikel komen Eisenach, Gotha, Mühlhausen, Nordhausen en Erfurt aan de beurt.
• “Kabelspoorlijnen”. 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2020-03). Kabelspoorlijnen staan maar weinig in de belangstelling. Het heeft misschien te maken met hun kenmerken: ze zijn kort, hebben geen vertakkingen, lopen meestal van beneden naar boven als veredelde liften, het materieel is vaak eenvormig en ze staan zelden in verbinding met “echte” spoorlijnen. Maar kijk je beter of heb je zelf de ervaring met deze reisvorm, dan ontvouwt zich een bijzondere spoorwereld. Rutger Ruempol gaat op zoek naar definities, schuine liften, kabeltrams en kabeltrajecten en aandrijfsystemen. Met bijzondere foto’s.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • Vanwege de overheidsmaatregelen rond de corona-crisis zijn alle bijeenkomsten (voorlopig) tot 1 juni stopgezet, inclusief de locatie NVBS Centraal te Amersfoort.
  • De Algemene Ledenvergadering is doorgeschoven naar 24 oktober 2020, de locatie blijft Hotel Haarhuis in Arnhem.
  • De vereniging kent een Geschillencommissie; in een toelichting wordt het hoe en waarom uitgelegd.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Diverse excursies en ritten zijn naar andere data doorgeschoven als gevolg van de corona-maatregelen. De nazomerreis naar Wit-Rusland is met een maand opgeschort. Aankondiging volgt in Op de Rails 2020-5.
  • Verslag van de tiendaagse Winterreis naar Frankrijk, Italië en Zwitserland van 21 februari tot en met 1 maart 2020 door Hans Brouwer.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Die V300-Familie der Deutschen Reichsbahn, Band 1” van de auteurs Kurt Köhler, Andreas Stange en Matthias Michaelis. Uitgeverij EK-Verlag, 312 blz., 210 x 297 mm. met 528 afbeeldingen in zwartwit en kleur. Prijs € 49,90.
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Eisenbahnchronik Eifel – Band 2: Die östlichen Eifelbahnen, Moselstrecke und Privatbahnen” van de auteur Klaus Kemp. Uitgeverij EK-Verlag, 224 blz., 210 x 297 mm met 310 afbeeldingen. Prijs € 39,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van Dubbeldekkers op reis. Een stam VB2N-rijtuigen uit Frankrijk op proefrit tussen Amsterdam (foto) en Amersfoort in oktober 1980 en een paar jaar later het eigen NS-ontwerp op proef op het S-Banhnet van München, met een foto tijdens een proefrit op lijn S4 bij Grafrath, 17 juni 1989. Foto’s van Sjoerd Bekhof en Richard Latten.
• Deze uitgave bevat voor leden de lidmaatschapskaart 2020, geldig tot en met 2021.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 15 maart 2020

Het maartnummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 102 t/m 121, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Rangeerstation Elst – De ontwikkeling van station Elst”. Weinig reizigers die heden ten dage op het eenvoudige stationnetje van Elst de trein nemen, zullen zich realiseren dat hier meer dan een eeuw een groot rangeerterrein heeft gelegen, waar geruime tijd met honderden goederenwagens per dag gerangeerd werd. In 1978 werd het goederenstation gesloten. In dit eerste artikel over station Elst beschrijft auteur Rudi Liebrand de ontwikkeling van dit station tussen Arnhem en Nijmegen. In dit deel onder meer de historie: de verdeling van de exploitatie (vanaf 1890) van de spoorlijnen tussen HSM en SS. De Betuwelijn en Nijmegen – Kleef ging over naar de HSM, de lijn Amsterdam – Arnhem – Zevenaar – Emmerich naar de SS. Zo hadden beide maatschappijen een doorgaande verbinding met het Roergebied. Elst lag op het raakpunt van beide spoorwegnetten en was knooppunt tussen de rivieren. Het werd tevens overslagstation waar stukgoederen werden overgeslagen tussen SS en HSM vice versa. Verder worden beschreven de bloeiperiode, de elektrificatie en bedrijfsaansluitingen, de klad in het goederenvervoer (medio jaren vijftig) met de noodzakelijke afslanking en de uiteindelijke beëindiging van de functie als verdeelstation en het einde van het emplacement. De halte aan de vrije baan oogt nu niet meer dan twee sporen met het latere derde (kop)spoor, bedoeld als knip in de doorgaande verbinding Tiel – Arnhem voor een deel van de treinen. Enkele historische foto’s en een sporenplantekening illustreren het artikel. Dit eerste artikel wordt vervolgd.
• “Het spoor in Noordwest-Spanje”. Auteur Paul van den Boorn neemt de lezer mee naar het bijzondere netwerk van spoorlijnen in Noordwest-Spanje. Klassieke berglijnen in Spaans breedspoor, 1350 kilometer meterspoor, verdeeld over drukke voorstadslijnen en schaars bereden langeafstandsverbindingen, hogesnelheidslijnen in normaalspoor die bijna klaar zijn, een metro en twee trambedrijven. Voor de spoor- en tramwegliefhebber (aficionado al ferrocarril y tramvia) is het een interessante bestemming. Ter illustratie een netkaartje van alle spoorlijnen en drie detailkaartjes rondom de grote steden.
• “Kabelspoorlijnen”. Kabelspoorlijnen staan maar weinig in de belangstelling. Het heeft misschien te maken met hun kenmerken: ze zijn kort, hebben geen vertakkingen, lopen meestal van beneden naar boven als veredelde liften, het materieel is vaak eenvormig en ze staan zelden in verbinding met “echte” spoorlijnen. Maar kijk je beter of heb je zelf de ervaring met deze reisvorm, dan ontvouwt zich een bijzondere spoorwereld. Rutger Ruempol en Paul van den Boorn gaan op zoek naar definities, schuine liften, kabeltrams en kabeltrajecten en aandrijfsystemen. Een tabel geeft een overzicht van kabelspoorwegen in Europa en andere continenten anno 2020.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • De Algemene Ledenvergadering wordt gehouden op zaterdag 9 mei 2020 in Arnhem. De agenda laat de geplande onderwerpen zien.
  • De volledige beeldbank is sinds kort voor leden op de nieuwe website te vinden.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de Koningsdag-rondrit met Plan U op 27 april. De inschrijving staat open.
  • Verslag van de afscheidsrit DDM1 gereden op 15 december 2019, door Rob Zoomer samengevat.
  • Verslag van de Oliebollenrit per Kameel NS 20 op 28 december 2019, door Rob Zoomer vastgelegd.
• Op de achteromslag een beeldvergelijking van een spoorse omgeving Toen en Nu. Het Haagse station Staatsspoor (rond 1960) versus Den Haag Centraal (op 23 mei 2017) met trams, gezien vanuit de Rijnstraat. Foto’s van Jan Vogels/collectie SNR en Hans Westerink.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 23 februari 2020

Het februarinummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 50 t/m 68, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Van stukgoed tot container”. Deel 9 over 180 jaar spoorwegen in Nederland. De auteurs Gerrit Nieuwenhuis en Rudi Liebrand geven de lezer in dit artikel een overzicht van de systematiek in het railgoederenvervoer in de afgelopen 180 jaar. Het goederenvervoer per spoor ontwikkelde zich van arbeidsintensief stukgoedvervoer via het veel rangeerwerk vragend wagenladingvervoer, tot het treinladingen- en intermodaal vervoer van nu. Het artikel beperkt zich tot deze vier basisproductievormen van het goederenvervoer. Met de reorganisatie van 1933/1934 werd een belangrijke omslag ingevoerd (het concentrisch opgezette districtenstelsel met 38 groepshoofdstations ingaande 15 mei 1934) en vanaf 1951 werd het nieuwe wagenladingensysteem ingevoerd op basis van twaalf groepshoofdstations als de verzamelpunten van het sorteerproces. In 1984 werd het stukgoedvervoer beëindigd. De ontwikkelingen van het containertransport (overzee en per spoor) nam halverwege de jaren zestig een grote vlucht: In de haven van Rotterdam arriveerden de eerste containers in 1966.
• “Eindelijk dan toch in dienst: de Uithoflijn”. De tram tussen station Utrecht Centraal en Science Park (de Uithof) ging in december 2019 rijden. Voor veel betrokkenen met een zucht van verlichting: het ontstaan van deze tramlijn is een lange en moeizame operatie geweest. Tim Boric en Maurits van de Toorn beschrijven het veelal moeizame proces om de lijn te realiseren. De gemeenteraad van Utrecht besloot in 1991 tot een grotendeels bovengrondse tramverbinding tussen het Centraal Station en De Uithof via de binnenstad. Uiteindelijk werd “Om de zuid” de lijn gerealiseerd. Het artikel beschrijft uitgebreid de verschillende complicaties, de overschrijding van het budget, de opgelopen vertraging, een opgestapte Gedeputeerde. De Rekenkamers legden na diverse onderzoeken over de aansturing door BRU/provincie, gemeente, en projectorganisatie pijnlijke tekortkomingen bloot. Na tal van andere hoofdpijndossiers (o.a. in de beveiliging, late bouw en oplevering van de nieuwe remise) is de tram veel later dan gepland op 14 december 2019 voor het publiek gaan rijden.
• “De elektrische tram in Ossendrecht”. Er reed gedurende bijna tien jaar een elektrische tram in Noord-Brabant. Dirk Eveleens Maarse verdiepte zich in de niet breed bekend zijnde tramlijn van de Stoomtramweg-Maatschappij Bergen op Zoom – Tholen (BT). De maatschappij had grote ambities, namelijk een tramverbinding met Antwerpen. In 1886 werd de naam gewijzigd in Stoomtram-Maatschappij Antwerpen – Bergen op Zoom – Tholen (ABT). De auteur doet verrassende ontdekkingen die hem in station Ossendrecht Kabeljouw en Zandvliet Tol (Sandvliet Douane) brengen. En de elektrificatie van de NMVB-lijnen leverde nog een bijzonderheid op.
• Deze uitgave bevat de traditionele jaarlijkse “Materieeloverzichten Nederland”, de stand per 1 januari 2020 van railvoertuigen van de diverse vervoerders.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een excursie naar smalspoor in Noord-Spanje van 13 tot en met 24 mei. De inschrijving staat open.
  • Verslag van de Kustlijnexcursie vanuit het Belgische Knokke op 5 oktober 2019 door Han Duijve samengevat.
• Boekbesprekingen:
  • Victor Lansink bespreekt het boek “De spoorweg Apeldoorn – Hattemerbroek 1887 – 1972 – De Baronnenlijn in beeld” van de auteur Onno de Vries. Uitgeverij Uquilair, 208 blz., 23 x 23 cm, ruim 300 illustraties waarvan 40 in kleur. Prijs € 32,00.
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “Spoor terug naar ‘85 – ‘86” van de auteur Frank Oude Elferink. Uitgeverij Lycka till Förlag, 128 blz., A4, met 240 kleurenfoto’s. Prijs € 39,90.
• Op de achteromslag – bij gebrek aan sneeuw in Nederland - twee foto’s uit Zwitserland van Stephan Wohlfahrt en Rudi Liebrand: de Rigi Bahn en de Rhätische Bahn in een sneeuwrijke omgeving.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zaterdag 18 januari 2020

Het januarinummer 2020 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• “Nieuw jaar, nieuwe sporen”. Voorzitter Gerrit Nieuwenhuis blikt in het voorwoord van het eerste nummer van de 88e jaargang terug op diverse gebeurtenissen en feiten in het jaar 2019 en de verwachtingen voor het nieuwe jaar 2020.
• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 17 pagina's: 3 t/m 19, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De Big Bang in de spoorwegmarkt”. Deel 8 over 180 jaar spoorwegen in Nederland. Auteur Gerrit Nieuwenhuis beschrijft in dit artikel de ingrijpende reorganisatie van het spoorvervoer in Nederland in de periode 1990 - 1999. Een verandering aan de top van het NS-bedrijf was een eerste teken na het jaar 1989 waarin NS feestelijk het 150-jarig bestaan had gevierd (zie deel 7). President-directeur Leo Ploeger nam op 1 juni 1992 afscheid. Hij was sinds 1979 het gezicht van NS geweest. Met zijn opvolger, Rob den Besten, die tot 2000 zou aanblijven braken andere tijden aan. Op 5 juni 1992 bracht de Commissie Wijffels een eindrapport van een onderzoek uit naar de toekomstige bestuurlijke en financiële relatie tussen het Rijk en NS. Dit rapport is de basis gebleken voor veranderingen op het organisatorische vlak in de daaropvolgende jaren. Met het rapport “Sporen naar ‘96” werd het plan gepresenteerd waarin NS werd opgesplitst in business units, service units en facilitaire eenheden. Personeel en reizend Nederland per trein werden rijp gemaakt voor een andere NS-organisatie. Per 1 januari 1994 werden verschillende functies ondergebracht in de business units NS Reizigers, NS Cargo en NS Vastgoed, en de service units Railned, NS Railinfrabeheer en NS Infraservices werden in de taaksector geplaatst. De marktwerking deed zijn intrede. Er werden maar liefst dertig contractsectorlijnen aangewezen en traden regionale vervoerders op in het reizigersvervoer. Lovers Rail was de eerste echte concurrent van NS Reizigers met een treindienst tussen IJmuiden en Amsterdam CS. Kortom, NS kreeg een geheel ander inrichting en positionering, ook ten aanzien van de overheid. In het goederenvervoer heeft uiteindelijk de invoering van concurrentie tot groei van het vervoer geleid met even zo vele uiterlijke gezichten en huisstijlen in het spoorlandschap.
• “Wisseling van de wacht”. De aanbesteding van vervoercontracten in Duitsland leidt regelmatig tot nieuw materieel, vaak in combinatie met een andere vervoerder. Traditiegetrouw vindt overdracht van treindiensten plaats met de ingang van een nieuwe dienstregeling. Overdrachten die de term Ersatzkonzept ofwel de inzet van tijdelijk materieel omdat het bestelde nieuwe materieel nog niet geleverd en/of toegelaten is. De naam Bombardier komt daarbij opmerkelijk vaak voor. Een nieuw fenomeen is het gebrek aan personeel bij nieuwe vervoerders. Frans Blanker-Halstein geeft de ontwikkelingen aan.
• “De wereldwijde inzet van de PCC-car”. Ciril van Hattum beschrijft hoe een revolutionair tramtype uit de Verenigde Staten ook Europa bereikt en daarna de rest van de wereld, van Chili tot Egypte. Wat was de kracht van dit nieuwe product? , 2e vervolgartikel (deel 1 in het decembernummer 2019).
• Verder in deze uitgave: verenigingsnieuws:
  • De agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • Oproep aan geïnteresseerden in diverse functies wegens vacatures in het Hoofdbestuur.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Verslag van de excursie Trams rond Schagen op 12 en 26 oktober 2019, de 21e excursie in de serie “Sporen uit het Verleden”, door Frank Hoogenboom samengevat.
• Boekbesprekingen:
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “Amsterdamse tramlijnen 1975 – 2018. Deel 3 Ringlijnen” van de auteur Adriaen Louman. Uitgeverij Lycka till Förlag, 152 blz., A4 met 295 foto’s. Prijs € 39,90.
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Eisenbahnchronik Eifel – Band 1: Die Eifelbahn Köln – Trier und die Vennbahn” van de auteur Klaus Kemp. Uitgeverij EK-Verlag, 224 blz., 210 x 297 mm., met 270 afbeeldingen. Prijs € 39,90.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Trams 2020” van de auteurs B.A. Schenk en M.R. van den Toorn. Uitgeverij De Alk, 15 x 21 cm, met 320 kleurenfoto’s en 1 kaartje. Prijs € 19,50.
• Op de achteromslag twee foto’s van Bart van ‘t Grunewold ter gelegenheid van het speciale fotoweekend van 26 en 27 oktober 2019 op de Wutachtalbahn.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 15 december 2019

Het decembernummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 562 t/m 580, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De NS 65 jaar geleden” is een artikelenserie van auteur Peter van der Vlist hoe het spoor er 65 jaar geleden uitzag en wat de highlights van dat jaar waren. In dit zevende vervolgartikel van deze reeks wordt teruggeblikt naar het jaar 1954. Het jaar van de verder gaande modernisering van de infrastructuur, de elektrificaties, verbouwing en modernisering van de stations en de komst van nieuw materieel. De auteur heeft ook nu geen volledigheid nagestreefd en beperkt zich tot enkele bijzonderheden die vermeldenswaard zijn: de verbeteringen van het reizigersverkeer naar het buitenland met enkele heropeningen (maar de treindienst Maastricht – Hasselt wordt gestaakt en verbust), de stoomtractie is verdergaand op zijn retour (eind 1953 zijn nog 491 stoomlocs in het materieelbestand van NS opgenomen; op 4 oktober 1954 zijn dat er nog 416). De trajecten Zwolle – Almelo en Zwolle - Emmen en Almelo - Mariënberg worden goeddeels verdieseld. Ook de lijnen vanuit Groningen worden volledig vervangen door dieseltractie. Aan de infrastructuur wordt hard gewerkt: vernieuwing van brugdelen van de Moerdijkbrug. Ook elders in het land worden bruggen vernieuwd. Ook het programma van verbetering van de openbare overwegen (gestart in 1952) wordt in 1954 voortgezet. Nieuwe stations(voor)gebouwen komen in dienst, o.a. in Arnhem en Nijmegen. Voor Rotterdam wordt een nieuw stationsgebouw ontworpen. Nog net in 1954 komen van de in 1953 bestelde serie Plan E de eerste rijtuigen in dienst. Bij de elektrische locomotieven gaan bestellingen de deur uit voor uitbreiding van de locseries 1100 en 1300. In 1954 komt de diesellocserie 2400 voor een groot deel in dienst. Voorts komt nieuw goederenmaterieel in dienst. Besloten wordt tot elektrificatie van Eindhoven – Venlo (52 km). Het nieuw in dienst gestelde reizigersmaterieel en de locomotieven krijgen een frisser en opvallender kleur, waarbij van een meer systematischer herkenbaarheid uit wordt gegaan. Meer en andere feiten uit dit jaar vindt de lezer in het uitgebreide artikel.
• “NS-150, een jubileum om niet te vergeten”. Deel 7 over 180 jaar spoorwegen in Nederland. Afgelopen zomer was het al weer dertig jaar gelden, dat het 150-jarige bestaan van de spoorwegen in Nederland werd gevierd. Elders in Europa waren andere herdenkingen al voor gegaan. Wat had de NS in 1989 te bieden? Auteur Remmo Statius Muller kijkt terug op de eerste ideeën, de voorbereidingen, buitenlandse deelnemers, de organisatie, de logistieke uitvoering, de locatie, waarbij de voormalige losplaats in Utrecht en de HTMU een belangrijke rol speelden. De locomotiefparades, het tentoongestelde materieel en de stoomtreinritten over het hoofdlijnennet staan nog helder in het geheugen van menig hobbyist en bezoeker. Nu, 30 jaar later, zal een dergelijk groots feest in deze omvang niet meer mogelijk zijn, noch vanwege een te vinden geschikte (spoor)locatie, noch vanwege de kosten, noch vanwege het intensievere spoorverkeer en de railmusea moeten ook op eigen benen staan en hebben hun eigen geld hard nodig. Maar in de warme zomer van 1989 werd voor duizenden bezoekers (de 100.000ste werd al op 23 juli bij de parades verwelkomd) een spectaculair feest georganiseerd en overal in het land werden langs de lijn mooie beelden vastgelegd.
• “De wereldwijde inzet van de PCC-car”. Ciril van Hattum beschrijft hoe een revolutionair tramtype uit de Verenigde Staten ook Europa bereikt en daarna de rest van de wereld, van Chili tot Egypte. Wat was de kracht van dit nieuwe product? Het artikel geeft daar een verhelderend exposé over.
• Verder in deze uitgave: verenigingsnieuws:
  • De agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • De contributies in 2020. Deze zijn in de Algemene Ledenvergadering 2019 vastgesteld en goedgekeurd. In een kadertekst de specificaties.
  • Activiteiten in NVBS Centraal met o.a. op 29 december een ruil- en verkoopbeurs.
  • De nieuwjaarsreceptie is op zaterdag 4 januari 2020.
  • Diverse lezersreacties op eerdere artikelen.
  • Deze uitgave bevat in het middenkatern weer het gebruikelijke jaarregister: 87e jaargang, 2019. Deze jaargang bevat 612 bladzijden.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de winterreis 2020: vertrek op 21 februari, terugkeer 1 maart. De inschrijving staat open voor maximaal 50 deelnemers.
  • Verslag van het Schönes Wochenende naar Berlijn, gehouden in oktober 2019, door Jan Heemstra samengevat.
• Boekbesprekingen:
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “De Nederlandse Spoorwegen in oorlogstijd 1939-1945: rijden voor Vaderland en Vijand” van de auteurs David Barnouw, Dirk Mulder en Guus Veenendaal. Uitgeverij WBooks, 192 blz., 16 x 22 cm met 30 afbeeldingen. Prijs € 24,95.
• Op de achteromslag twee foto’s ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig bestaan van Eurostar. Foto’s van Frans Blanker-Halstein en Gwenaël Piérart.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 10 november 2019

Het novembernummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 510 t/m 529, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Spoorslag ‘70”. Deel 6 over 180 jaar spoorwegen in Nederland. Waren de jaren zestig een dieptepunt in het voortbestaan van de spoorwegen in Nederland bij het wegvallen van het lucratieve steenkolenvervoer en het daardoor niet meer rendabel zijn met rode cijfers als gevolg, of juist een omwenteling met nieuwe ideeën en kansen. Het exploitatiemodel “Spoorslag ’70” bood nieuwe kansen voor vastgelopen ideeën. Auteur Maurits van Witsen was, als NS’er, zelf nauw betrokken bij de totaal vernieuwde dienstregeling die uiteindelijk zou leiden tot een netwerk als basis van de Intercity-diensten. Verhoging van de treinfrequenties en vaste patroontijden zouden gaan leiden tot een systeem waarbij (aanvankelijk) 40 steden werden verbonden met klokvaste overstapverbindingen op de grote knooppunten. De “40 steden Tempo-trein” was geboren, verweven met stoptreindiensten. In het model “Sporen naar 75” zou dit alles nog geperfectioneerd worden. Met ingang van de dienstregeling van 31 mei 1970 bleken de plannen goed uitvoerbaar en werd een nieuwe herlevingsperiode van de Nederlandse Spoorwegen ingeluid. Met de negen Intercitylijnen A t/m H en J was de spoorkaart van Nederland opnieuw ingericht.
• “Het Nederlandse railgoederenvervoer”. Emiel de Block praat de lezer met cijfers en ontwikkelingen bij over het goederenvervoer per spoor. Een lichte stijging in 2018 zowel in vervoerd volume als in aantal treinkilometers. Mede te danken aan de toename van doorvoerverkeer (transittreinen) van België via Nederland naar Duitsland. Het betreft voornamelijk nieuwe diensten van Lineas binnen het Green Xpress Network. Maar ook DB Cargo, LTE Netherlands, Captrain en RTB Cargo zijn regelmatig te zien in het spoorlandschap.
• “De grenzeloze Flirt”: 6e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2018-04, deel 2 in Op de Rails 2018-07, deel 3 in Op de Rails 2018-08, deel 4 in Op de Rails 2018-11 en deel 5 in Op de Rails 2019-02)). De Flirt-treinstellen van de Zwitserse treinenbouwer Stadler zijn zonder overdrijving een succesnummer te noemen. In veertien jaar tijd zijn meer dan duizend treinstellen besteld door spoorbedrijven, zowel in Europa als daarbuiten. Het treintype droeg bij aan de stormachtige ontwikkeling die Stadler Rail doormaakte. Frans Blanker-Halstein en Raymond Kiès volgen dit type treinstellen verder in de Europese en overzeese afzetmarkt. In dit zesde deel een uitstap naar de Verenigde Staten, Canada en United Kingdom. Zwitserland blijft zijn Flirts ook trouw. Bij de Südostbahn en bij BLS worden nieuwe versies besteld en ingezet. De auteurs hebben een rekensom gemaakt; in totaal 1.831 treinstellen onder deze naam besteld, in vele varianten, door vervoerders uit negentien landen. Het aantal opties kan het getal zomaar boven de 2.000 doen uitstijgen.
• “De tram-trein van Aarhus”. Aarhus is de tweede stad van Denemarken, na – uiteraard Kopenhagen. Bijna honderd kilometer spoorlijn rond de stad is geschikt gemaakt voor trams en gekoppeld aan een nieuwe tramlijn door de snel groeiende stad. Dat gekozen is voor een tram-trein-combinatie had alles te maken met plannen voor de haven en de wens om de rol van het openbaar vervoer in het woon-werkverkeer te versterken. De komst van nieuwe wijken speelde een belangrijke rol. Frans Kristensen beschrijft de oude, maar vooral ook de nieuwste ontwikkelingen. Een kaartje van Dick van der Spek illustreert de Aarhus Letbane.
• Verder in deze uitgave: verenigingsnieuws:
  • In Memoriam. Karel Hoorn en Gerrit Nieuwenhuis herdenken namens het bestuur de op 12 oktober in Lelystad overleden Derk Doeven. De in 1952 in Halfweg en “langs het spoor” van NS en NZH geboren Derk was medewerker in de NVBS-winkel, en actie-beheerder van de DVD-collectie die op achterstand was geraakt. Weldra werd hij ook verkoopleider. Zijn computerkennis kon hij later inzetten bij de Dienst Ondersteuning Informatievoorziening. Op 13 april 2019 werd hij in de Algemene Ledenvergadering benoemd voor een functie in het Hoofdbestuur. Hij was betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe website en het meewerken in het zoeken naar mogelijkheden voor ledenwerfacties. Als tweede penningmeester zorgde hij voor de financiële zaken in afwachting van een te kiezen penningmeester.
  • de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • Activiteiten in NVBS Centraal met o.a.
    • op 16 november een lezing door Michiel ten Broek over de bouw, techniek en inzet van het DDM-materieel.
    • Op 23 november wordt de jaarlijkse railquiz gehouden.
    • Op 30 november de presentatie van het reisprogramma 2020 van SNE.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een te organiseren afscheidsrit op zondag 15 december ter gelegenheid van het officiële afscheid van het dubbeldeksmaterieel DDM-1. De inschrijving staat open.
  • Aankondiging van de Oliebollenrit op zaterdag 28 december. Dit jaar met de Kameel. De inschrijving staat open.
  • Verslag van de Flexreis naar München, gehouden van 30 augustus tot 8 september 2019 door Hans Krijnen.
• Op de achteromslag twee foto’s van Utrechtse tramremises. De remise van de Gemeentetram Utrecht aan de Nicolaas Beetsstraat in 1924-1925 met Allan-materieel en de nieuwe tramremise van de SUN in Nieuwegein op 25 september 2019, kort na de ingebruikneming, met SIG- en CAF-trams. De foto’s geven een beeld hoe het materieel zich in bijna honderd jaar heeft ontwikkeld. De eerste foto uit de beeldcollectie van SNR. De tweede van Gerard van Buuren.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: vrijdag 18 oktober 2019

Het oktobernummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 458 t/m 476, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Naarden-Bussum, van halte tot halte”. De recente spoorinfrawijziging in Naarden-Bussum (augustus 2019) gaf auteur Martijn de Vries aanleiding de veranderingen te beschrijven met een historische terugblik. Als het aan het gemeentebestuur van Bussum in 1874 had gelegen was er nooit een spoorverbinding gekomen: men zag er het nut niet van in en de bevolking vond de vuurspuwende stoomlocomotieven en de slecht bewaakte overgangen maar gevaarlijk. De spoordirectie van de HIJSM kon het gemeentebestuur slechts met grote moeite overtuigen om een weg aan te leggen naar het station. De Gooilijn van Amsterdam naar Amersfoort werd op 10 juli 1874 als Oosterspoorlijn geopend. Wat begon met een “halte” midden in het open veld en buiten de vesting Naarden en de dorpskern van Bussum groeide uit tot een zeer belangrijk forensenstation. Is met de infrawijziging van augustus 2019 Bussum weer terug bij af: een halte met slechts 2 sporen (aan de “vrije baan”, zo lijkt het)?
• “Weer reizigerstreinen op de Bentheimer Eisenbahn”. Sinds 7 juli 2019 is het weer mogelijk per reguliere reizigerstrein van het grensstation Bad Bentheim naar de Duitse steden Nordhorn en Neuenhaus te reizen, voor het eerst in 45 jaar. De in Nederland vooral van het goederenvervoer bekende Bentheimer Eisenbahn zorgt voor de uitvoering van de nieuwe reizigersdienst. Paul van den Boorn en Dick Geusebroek, met medewerking van Evert Heusinkveld vertellen over de ontwikkelingen achter de grens met Overijssel.
• “De (ver)nummering van het stroomlijnmaterieel”. 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2019-09) over de nummering en de vernummering van de treinstellen en treinstammen van de NS. Met de komst van nieuw reizigersmaterieel in de jaren zestig blijkt de tot dan gebruikte nummering van de tamelijk kleinschalige nummerreeksen van het NS-materieel niet toereikend. Met passen en meten en het toepassen van een “O” (voor oud) of een “1”’ worden tijdelijke omnummeringen voorzien voor “dubbelgangers”. Nog tijdens de avonturen met plan V werd ingezien, dat het onderbrengen van de nummerreeksen in honderdtallen onder de 1000 niet vol te houden was. Voor het eerst werd een nummersprong gemaakt naar de serie 2000 gemaakt met de komst van het SGM, de stadsgewestelijke sprinters die hun intrede deden. Peter van der Vlist en Michiel ten Broek vervolgen hun verhaal over de nummering van het stroomlijnmaterieel. Een tabel geeft inzage in de nieuwe nummerseries voor het elektrisch stoptreinmaterieel, de dieseltreinen, het elektrisch sneltreinmaterieel ICM, TGV/Thalys, ICE3M, V250, ICNG en Lightrail.
• Auteur Maurits van Witsen kennen we al van zijn boeiende verhalen over zijn (naoorlogse) bezoeken aan tal van trambedrijven in Europese steden. In OdR 2019-05 bracht hij verslag uit van zijn eerste bezoek aan de DDR-trams in 1967. In dit deel: trams in en om Berlijn in 1967. In tegenstelling tot de meeste andere steden in de DDR werd in Berlijn al drastisch gesneden in het tramnet.
• Verder in deze uitgave: verenigingsnieuws:
  • de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • Activiteiten in NVBS Centraal met o.a. een lezing op 26 oktober door Maurits van Witsen en Lex Schrijver over het complexe proces van het maken van netwerkdienstregelingen en op 16 november een lezing door Michiel ten Broek over de bouw, techniek en inzet van het DDM-materieel.
  • Op 23 november wordt de jaarlijkse railquiz gehouden.
  • Een portret van de nieuwe penningmeester Jan Post.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een te organiseren afscheidsrit op zondag 15 december ter gelegenheid van het officiële afscheid van het dubbeldeksmaterieel DDM-1. Details en inschrijving voor de rit in het novembernummer.
• Boekbesprekingen:
  • Sjoerd Bekhof bespreekt het boek “Von Soest nach Westerland – Mit Klaus Gerke auf Bahnreisen durch Nord-Deutschland” van Stefan Carstens en Christoph von Neumann. Uitgeverij VGBahn, 192 blz., 22,3 x 29,7 cm met 320 foto’s. Prijs € 39,95.
  • Marius Broos bespreekt het boek “Diesel-Elektrische locomotieven NS-serie 600/2000” van Martin van Oostrom. Uitgeverij Uquilair, 24 x 30 cm, 136 blz., circa 165 zwart-wit foto’s, 50 tekeningen en 30 kleurenfoto’s. Prijs € 34,00.
• Op de achteromslag twee foto’s, een “Toen en Nu’tje”, beeldvergelijking van de draaibrug over de haven van Maassluis, ter gelegenheid van de opening van de metro op de Hoekse Lijn. Een foto van plan V 876 van het NSM op de afscheidsdag met oud materieel op 26 maart 2017 en metrostel 5702 van de RET tijdens het proefbedrijf op 12 september 2019. Foto’s van Tim Boric.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 15 september 2019

Het septembernummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 410 t/m 428, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De (ver)nummering van het stroomlijnmaterieel”. Over de ontwikkeling van het stroomlijnmaterieel hebben veel deskundige auteurs in de loop van de jaren veel geschreven. In dit artikel wordt nader ingegaan op een aspect waar slechts fragmentarisch aandacht aan is geschonken: de nummering en de vernummering van de treinstellen en treinstammen van de NS. De nummering van de treinstellen van de NS is in alle publicaties nooit een leidend onderwerp geweest, hoewel spoorwegliefhebbers veelal bekend staan als nummerfetisjisten. Het gaat dan vooral over de herkenbaarheid van een treinstel ten behoeve van de fotoadministratie. Feitelijk maakt het niet veel uit hoe een nummer op een treinstel tot stand is gekomen. De totstandkoming is echter een vaak interessant verhaal aan de hand waarvan te volgen is hoe de ontwikkeling van het stroomlijnmaterieel verlopen is. De komst van de dieselelektrische treinstellen (DE3) in 1934 betekende niet alleen een grote revolutie in de ontwikkeling van het spoorwegmaterieel, maar ook een kleine in de nummering ervan. Om te beginnen de vraag: wat is een treinstel of treinstam nou precies? Op het eerste oog: een bij elkaar behorend “stelsel” van rijtuigenbakken die tezamen (gekoppeld) een eenheid vormen. Maar bleven die “eeuwig” bij elkaar? Zo ja, welk (logisch) nummer krijgen ze dan? En zo niet, hoe en waar zijn ze terug te vinden in hun verdere levensloop. Peter van der Vlist en Michiel ten Broek gaan uitgebreid in hoe de treinstelnummering en het latere (sinds 1950) bakcodenummersysteem bij het stroomlijnmaterieel georganiseerd zijn (geweest) sinds de jaren dertig. Historische materieelfoto’s uit de collectie NVBS Railverzamelingen illustreren het artikel.
• “Spoorwegen in en om Amsterdam”, 6e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van november 2013, januari en augustus 2014, mei 2016 en juni 2018) door Michiel ten Broek. In dit deel komt het strandvervoer tussen Haarlem – Zandvoort, de dienst Zandvoort – Limburg en het rangeerwerk in Zandvoort èn… actueel, het te verwachten vervoer van reizigers aan de Formule 1-races in mei 2020 die een enorme toestroom van (extra) vervoer met zich zal meenemen.
• “Andere tijden, andere lijnen – De herziening van het Amsterdamse tramnet”. Frans Boom en Tim Boric geven een nabeschouwing over de (citaat GVB) “grootste verandering in het Amsterdamse openbaar vervoer sinds de paardentram”: de opening en ingebruikname op 22 juli 2018 van de nieuwe metrolijn 52, beter bekend als de Noord-Zuidlijn. Een ingrijpende netwijziging op het bovengrondse stadstram- en buslijnennet. Het GVB en de regionale busvervoerders kregen bij de ingebruikneming van de Noord-Zuidlijn van de Vervoerregio randvoorwaarden mee voor hun nieuwe lijnennetten; het visgraatmodel ontstond als nieuw exploitatiemodel. Met toelichtende tabellen en statistiekkaartjes over de verschuivingen in gebruik van de metro, tram en bussen van het GVB wordt e.e.a. inzichtelijk gemaakt.
• Verder in deze uitgave: verenigingsnieuws:
  • de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Verslag door Suzanne Smit en Theo Gramser van de zomerrondreis door Scandinavië die gehouden werd van 22 juni tot 3 juli 2019.
• Boekbesprekingen:
  • Ad Lafort bespreekt het boek “Van huis tot huis – per spoor” van Erikjan Sachse, Hans Nahon en René Nabbe over het laadkistenvervoer. Uitgeverij Uquilair, 500 blz. 24 x 30 cm met 270 illustraties. NVBS Boekenreeks nr. 51. Prijs € 39,95.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Materieelgids jaren ’80 van Frank Oude Elferink. Uitgeverij Lycka till Förlag, A4, 128 blz., 180 kleurenfoto’s. Prijs € 39,90.
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “De lijn Boxtel – Gennep – Wesel van de NBDS 1873 - 2018” van Rudi Liebrand. Uitgeverij U2pi, A4, 750 foto’s. Prijs € 35,00.
• Op de achteromslag twee foto’s van Golden Spike National Historical Park (foto boven) en Terry Redeker. Elk jaar wordt in de Amerikaanse staat Utah op 10 mei gevierd dat in 1869 de eerste transcontinentale spoorweg in gebruik werd genomen. Ruim 23.000 mensen woonden de ceremonie bij die was georganiseerd omdat Golden Spike dit jaar 150 jaar geleden werd geslagen. Mede om die viering luister bij te zetten besloot Union Pacific Railroad om “Big Boy” 4014 uit 1941, een vertegenwoordiger van de grootste stoomlocomotieven ooit gebouwd, weer rijvaardig te maken. Op de foto van Terry Redeker zien we “Big Boy” met de kleinere locomotief 844 bij Mountain Green (Utah) op 12 mei 2019.
  

Bij deze septemberuitgave is voor de leden de NVBS Jaarkalender 2020 gevoegd.

Gepubliceerd op: dinsdag 13 augustus 2019

Het augustusnummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 358 t/m 375, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Henegouwse herinneringen”. Tim Boric maakte met een groepje jonge tramvrienden vanaf de vroege jaren zeventig reizen naar de Belgische provincie Henegouwen. Daar bestond nog lange tijd een uitgebreid klassiek buurttramnet. In een tijd zonder internet, zonder mobieltjes en zonder jaarboeken waren dat pure ontdekkingsreizen. Indrukken uit een geheel andere wereld en een andere tijd. Met in het middenkatern een tramlijnenkaart Henegouwen 1972.
• “Van optische telegraaf tot ERTMS”. 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2019-07). Een artikelreeks waarin de auteurs Kees van de Meene, René Jongerius en Roef Ankersmit, deskundigen bij uitstek op het gebied van spoorbeveiligingssystemen, de ontwikkelingen beschrijven van de beveiliging van het treinverkeer. In de 180 jaar (1839) is het treinverkeer in Nederland gigantisch gegroeid. Optische seinbeelden en wachters die met elkaar en met de stations berichten wisselden over de treinenloop hebben een ontwikkeling doorgemaakt die heden ten dage uitmondt in zeer geavanceerde technieken, zoals ERTMS (European Rail Traffic Management System). In dit deel beschrijven de auteurs de stations- en baanvakbeveiliging, lichtseinstelsel 1955 (en voorganger 1946), de elektronische bedieningen en de automatisering van de verkeersleidingssystemen, zoals CRVL, CVL en VCVL en de hulpmiddelen voor de machinist. AVL, EBP EBS en VPI worden uitgelegd en uiteraard komen de ATB EG en ATB-NG en ERTMS ook aan bod.
• “U-Bahn en S-Bahn in München”. Frans Blanker-Halstein en Maurits van den Toorn bezochten de Beierse hoofdstad waar de economische groei en welvaart duidelijk boven het gemiddelde in de Bondsrepubliek lagen. De grote aantrekkingskracht van stad en regio leidde tot een aanhoudend sterke groei van de bevolking met even zo vele verplaatsingen in het verkeer. De Olympische Spelen van 1972 gaven de aanzet tot een snelle realisatie en modernisering van zowel de metro als de S-Bahn. Het totale netwerk is nu 530 kilometer lang en heeft dagelijks meer dan 650.000 reizigers. Een lijnenkaart van Dick van der Spek illustreert de tekst.
• Verder in deze uitgave: verenigingsnieuws:
  • de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de excursie op zaterdag 5 oktober 2019 naar de Belgische Kusttram, de tram tussen Knokke en De Panne. De inschrijving staat open.
  • Aankondiging van een nieuwe spoorzoekerexcursie in het thema “Sporen uit het Verleden”, deel 21. Bezoek aan de relikwieën van de Noorder Stoomtramweg Maatschappij (NdSM) en de Stoomtramweg-Maatschappij West-Friesland (SMWF). Een speurtocht per touringcar op de zaterdagen 12 en 26 oktober. De inschrijving staat open.
  • Aankondiging van het Schönes Wochenende. Vertrek op donderdag 17 oktober 2019. Bezoeken aan Bielefeld, Braunschweig, Magdeburg, Brandenburg a/d Havel en Berlijn. Terugreis op maandag 21 oktober met een tussenslag naar Frankfurt (Oder). De inschrijving staat open.
• Boekbesprekingen:
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “Amsterdam – Brussel” van Cock Koelewijn. Uitgeverij Uquilair, 364 blz. 21 x 30 cm met 562 afbeeldingen. NVBS Boekenreeks nr. 52. Prijs € 49,50.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Spoor editie 30”, jaaruitgave van Peter van der Meer en Marcel van Ee. Uitgeverij De Alk, 144 blz., 21 x 29 cm met 318 kleurenfoto’s. Prijs € 31,50.
• Op de achteromslag twee foto’s van Frans Boom, zomer in de stad met uiteenlopende zomerverschijnselen. Trams op de Admiraal De Ruijterweg en Overtoomse Sluis. IJsjes op een terras en waterkoeling voor de brug tijdens de hittegolf in juni 2019.
  

Gepubliceerd op: zaterdag 13 juli 2019

Het julinummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 310 t/m 329, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Van optische telegraaf tot ERTMS”. Een eerste deel van een artikelreeks waarin de auteurs Kees van de Meene, René Jongerius en Roef Ankersmit, deskundigen bij uitstek op het gebied van spoorbeveiligingssystemen, de ontwikkeling beschrijven van de beveiliging van het treinverkeer. In de 180 jaar (1839) is het treinverkeer in Nederland gigantisch gegroeid. Optische seinbeelden en wachters die met elkaar en met de stations berichten wisselden over de treinenloop hebben een ontwikkeling doorgemaakt die heden ten dage uitmondt in zeer geavanceerde technieken, zoals ERTMS (European Rail Traffic Management System). In dit deel beschrijven de auteurs het eerste begin: de optische telegrafen en slagwerken, de systemen van hoofd- en voorseinen, nacht- en rangeerseinen, blokstelsels, en stationsbeveiliging (volgens onder andere de principes van Siemens & Halske met handeltoestellen) en automatisch blokstelsel en treindetectie. Het zevenrijig stelknoptoestel in Post T Maastricht (VES, 1935) ontbreekt niet met een fraaie foto ervan. Wordt vervolgd.
• “De Kameel met pensioen”. Op 4 juni 2019 maakte motorrijtuig NS 20, beter bekend als de Kameel, zijn laatste rit voor NS. Precies 65 jaar na zijn eerste rit op 4 juni 1954 werd het voormalige directievoertuig overgedragen aan het Spoorwegmuseum. Tim Goorman staat stil bij dit bijzondere voertuig.
• “Keulen, stad met twee tramnetten”, 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2019-06). Weinig steden kunnen zich de luxe van twee praktisch van elkaar gescheiden tramnetten permitteren. Keulen is er groot genoeg voor: vroeger waren er een stadsnet en een interlokaal net, tegenwoordig een hogevloer- en een lagevloernet. Een steeds groter deel van beide netten verdwijnt onder de grond, een proces dat niet zonder slag of stoot verloopt. Maurits van den Toorn reisde af naar Keulen, een stad met ruim een miljoen inwoners en in omvang de vierde stad van Duitsland en beschrijft de historische ontwikkelingen. In dit vervolgdeel onder meer Van U-Strab naar Stadtbahn, Nord-Süd Stadtbahn, materieelontwikkelingen, lagevloertrams en toekomstverkenningen. Een lijnenkaart van Dick van der Spek illustreert de tekst.
• “De A 45: spoorwegrijtuig met een koninklijk verhaal”. Pieter C. Lagas ontdekte zo’n vijfentwintig jaar geleden in een oud familiealbum een aparte foto. Een foto uit de jaren twintig van de vorige eeuw met zijn poserende grootvader bij een bijzonder rijtuig. Nieuwsgierig naar de context en de achtergrond van deze vondst ontdekte hij het nummer NS A 2501, deel uitmakend van de Koninklijke trein in de negentiende eeuw. En daarna kwam het rijtuig ten dienste van de SOV (Spoorweg Onthouders Vereniging).
• Verder in deze uitgave: verenigingsnieuws:
  • de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Verslag door Sjoerd Bekhof van de Koningsdagrit op 27 april. Deze 900e NVBS-excursie sinds 1931 ging de grens over naar Duitse goederenlijnen. Met de klassieke Zwitserse locomotief Re4/4’ 10019 en bijpassende Zwitserse rijtuigen werd een rondrit door het Duitse Ruhrgebied gemaakt. Er werd over meerdere spoorlijnen gereden waar normaal geen reizigerstreinen komen. Gestart werd in Venlo om 10:05 uur. Met tweehonderd deelnemers een geslaagde excursie.
  • Verslag door Wendy Kunkeler van de Spoorwandelreis nr. 4 in Oostenrijk van 23 mei tot en met 2 juni 2019.
• Boekbesprekingen:
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Het spoor in Groningen. Treinen in Beeld, deel 17” van Wilfried Jellema. Uitgeverij Uquilair, 144 blz. 17 x 24 cm met 159 kleurenfoto’s. Prijs € 19,95.
• Op de achteromslag twee foto’s van Maurits van den Toorn, een beeldvergelijking tussen 1980 en 2019 van de Berlijnse Neue Schönhauser Strasse met trams.
  

Gepubliceerd op: zaterdag 15 juni 2019

Het juninummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 21 pagina's: 258 t/m 278, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Enquête 1881/1882: Voldoet het spoorwegnet aan de behoefte?”. Met een parlementaire enquête kan de Tweede Kamer een kwestie onderzoeken, waarbij deskundigen onder ede worden gehoord. Op spoorgebied was de Fyra-enquête in 2015 de meest recente; de allereerste in 1881 en 1882 ging vooral over de vraag of het spoorwegnet voldoende functioneerde, met lijnen zonder een bewuste planologische spreiding over heel Nederland. Auteur Roelof Hamoen gaat in op de toen gestelde vraag: “hoedanig moet de exploitatie van de Nederlandsche spoorwegen zijn ingericht, opdat deze zoveel mogelijk kan voldoen aan de behoeften van het verkeer”, aldus de memorie van toelichting op het initiatiefvoorstel tot het houden van een onderzoek. Daarbij kwamen vooral ook de reismogelijkheden aan de orde en een wensenlijst voor nieuwe lijnen en verbetering van de aansluiting van de HSM met de NRS/SS-lijnen en kortere verbindingen tussen Engeland en Noord-Duitsland. In 1860 en 1873 waren namelijk wetten aangenomen tot staatsaanleg van enkele spoorlijnen. Het middenkatern bevat een spoor- en tramkaart van Nederland naar de situatie per april 1894 met daarop toegelicht de statistiek van het vervoer op spoorwegen en tramwegen over het jaar 1892. Het eindrapport van de enquêtecommissie werd op 10 oktober 1882 gepresenteerd.
• “De Sprinter Nieuwe Generatie”. De nieuwe sprinter is inmiddels deels geleverd en op het spoor ingezet en te zien. Eind 2014 tekende NS de order voor een serie treinstellen die met name het uit de jaren zeventig stammende sprintermaterieel moet opvolgen. Bijna vier jaar later reden de eerste exemplaren SNG. Het is bezig aan een opmars, waarbij het ook op baanvakken verschijnt waar zelden een Sprinter reed. Emiel de Block beschrijft de eerste ervaringen van dit materieel van de Spaanse materieelbouwer CAF.
• “Keulen, stad met twee tramnetten”. Weinig steden kunnen zich de luxe van twee praktisch van elkaar gescheiden tramnetten permitteren. Keulen is er groot genoeg voor: vroeger waren er een stadsnet en een interlokaal net, tegenwoordig een hogevloer- en een lagevloernet. Een steeds groter deel van beide netten verdwijnt onder de grond, een proces dat niet zonder slag of stoot verloopt. Maurits van den Toorn reisde af naar Keulen, een stad met ruim een miljoen inwoners en in omvang de vierde stad van Duitsland en beschrijft de historische ontwikkelingen.
• “De garagehouder, de tram en de steenfabriek”. Een verhaal van Henk Kolkman over de Groenlosche Tram en garagehouder Hendrik Hemelman die zelf motortrams (ver)bouwde en een locomotief ontwierp en leverde aan de plaatselijke steenfabriek.
• Verder in deze uitgave: verenigingsnieuws:
  • In Memoriam. Karel Hoorn herdenkt de op 23 april overleden John van der Wal, lid en medewerker van de NVBS. Met een kort overzicht van zijn activiteiten, zal hij door velen gemist worden, met name zijn P&R-verdiensten, op beurzen, het werven van leden en als medewerker van de winkel in Amersfoort Centraal.
  • de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • samenvatting en verkort verslag van de op 13 april gehouden Algemene Ledenvergadering in Amersfoort.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Verslag door Frank Hoogenboom van de excursie Sporen uit het Verleden, deel 20: een rondtoer langs twee vroegere lokaalspoorlijnen van de NCS: Bilthoven – Zeist en Nijkerk – Barneveld, op 13 april voorafgaand aan de ALV.
  • Aankondiging van de Flexreis 2019 naar München, heenreis op 30 augustus en terug op 8 september. De inschrijving staat open.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Baureihe 50. Bauartvariationen in West und Ost” EK-Special 132. Uitgeverij EK-Verlag, softcover A4, 96 blz., veel foto’s. Prijs € 12,90. Niet verkrijgbaar in de NVBS-winkel.
  • Pieter Michiels bespreekt het boek “De Titanic van de Pyreneeën” van Martijn de Vries, 128 blz., 30,5 x 21,6 cm, met ruim 300 foto’s. Uitgeverij Lycka till Förlag. Prijs € 39,90.
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “U-Bahnen in Deutschland”, van Robert Schwandl, Uitgeverij Schwandl, 160 blz. 17 x 24 cm, circa 300 foto’s. Prijs € 23,50, afgehaald € 19,50.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Spoorwegen 2019” van Richard Latten, 832 blz. 15 x 21 cm. Meer dan 750 afbeeldingen in kleur. Uitgeverij De Alk. Prijs € 28,90.
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Die Baureihe 64. Die erfolgreiche deutsche 1 C1-Einheitstenderlok für Nebenbahnen” van Peter Melcher, 2e herziene druk, 344 blz. 210 x 297 mm., met 584 afbeeldingen in zwart-wit en kleur. Uitgeverij EK-Verlag. Prijs € 49,90.
• Op de achteromslag twee foto’s van Gerard de Graaf, een beeldvergelijking tussen 1929 met motorwagen 19 van de stadstram) en 2019 (met de Jayabaya-express trein) van het spoorviaduct in de Sociëteitsstraat bij Pasar Besar, Surabaya.
  

Gepubliceerd op: zaterdag 11 mei 2019

Het meinummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 210 t/m 229, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Maar komt! Komt, heerlijke spoorwegen!”. Dit jaar is het 180 jaar geleden, dat op 20 september 1839 de eerste spoorweg in Nederland tussen Amsterdam en Haarlem plechtig werd geopend. Op de Rails zal daar in de jaargang 2019 uitgebreid aandacht aan besteden. Na het historisch overzicht “180 jaar spoor” van Guus Veenendaal elders in dit mei-nummer zal in de volgende uitgaven van 2019 telkens één artikel gewijd zijn aan een belangrijk aspect van de 180-jarige geschiedenis van onze spoorwegen. Het artikel van Paul van den Boorn vormt de preambule op deze geplande reeks. Sinds in 1830 tussen Liverpool en Manchester de eerste echte reizigerstrein was geopend, werd ook in Nederland in die beginjaren dertig al over (ijzeren) “spoorwegen” geschreven: in Nederlandse kranten, tijdschriften en ook in een enkel literair werk werden de ontwikkelingen in het buitenland aandachtig gevolgd. Wat werd er zoal geschreven in Nederlandse teksten over spoorwegen vóór 1839. De auteur begint zijn speurtocht met het maandblad “’Het Leeskabinet” vanaf 1834, maar vindt in het bekende boek Camera Obscura (Nicolaas Beets, alias Hildebrand, 1839) nog interessante teksten die met “varen en rijden” te maken hebben. Enkele illustraties brengen de lezer terug naar 180 jaar geleden.
• “180 jaar spoorwegen in Nederland”. Op 24 september 1839 reed in Nederland de eerste trein tussen Amsterdam (station d’Eenhonderd Roe) naar Haarlem, langs de Haarlemmer trekvaart die beide steden via het water al verbond. Guus Veenendaal geeft een historisch overzicht van de belangrijkste hoogtepunten in de ontwikkeling van 180 jaar spoorwegen. En de spoorwijdte van 1945 mm. werd sterk aanbevolen… Enkele beelden uit de collecties van SNR, Spoorwegmuseum en Het Utrechts Archief tonen een tijd die ver achter ons ligt. De beide wereldoorlogen en de rol van NS in die oorlogstijden blijven niet onvermeld, evenals de Lokaalspoorwegwet van 1878, enkele stakingen en de nieuwe rol van NS in de jaren negentig van de twintigste eeuw bij de splitsing tussen infrastructuur en vervoerder(s).
• “Eerste bezoek aan DDR-trams in 1967”. Nadat Maurits van Witsen in 1966 al diverse trambedrijven in Hongarije had bezocht (OdR 2018-9) kwam in 1967 de Deutsche Demokratische Republik (DDR) aan de beurt voor zijn tramverkenningen. Niet bepaald een exotisch land, wel met een streng regiem, maar nog wel voorzien van veel kleine trambedrijfjes. In dit artikel Magdeburg, Halberstadt en Halle en via Merseburg en Dessau reisde hij naar Görlitz.
• “Spoorwegen en tramstraten”. Dit artikel van Rob de Vries gaat over (weg)verkeerswegen met een spoor- of tram-gerelateerde naam. De lezer kent ze vast wel uit eigen omgeving: “Spoorweglaan en Tramstraat. Met een duidelijke indeling en voorzien van enkele topografische kaarten wordt de lezer duidelijk gemaakt waar de straten hun spoorse naam aan ontlenen.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws. Enkele mutaties in het Hoofdbestuur worden vermeld en twee nieuwe leden van Verdienste. Marius Hekker en Geert Gorissen werden tijdens de Algemene Ledenvergadering op 13 april in Amersfoort op bijzondere wijze bedankt voor hun werk, resp. als medewerker bij de Dienst Ondersteuning en Informatievoorziening en als voorzitter bij van de Stichting NVBS Excursies (SNE).
  • Enkele lezersreacties op eerder verschenen artikelen.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Verslag door Paul Muré van de Winterreis 2019 die plaats vond tussen 21 februari en 2 maart naar Polen en Tsjechië.
• Op de achteromslag twee foto’s van Maurits van den Toorn van trams van de Uithoflijn (proef- en opleidingsritten) en Nieuwegein-IJsselsteinlijn.
  

Gepubliceerd op: zondag 14 april 2019

Het aprilnummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 154 t/m 172, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• Emiel de Block praat de lezer bij over de goederendienst in Nederland in 2018. Het totale goederenvervoer per spoor nam in Nederland iets toe, zowel in vervoerde volumes als het aantal goederentreinen en het aantal gereden kilometers. De stijgende lijn werd met name veroorzaakt door de lagen rivierwaterstanden, gevolg van de droge zomer, en omleidingen. Zoals de laatste jaren gebruikelijk wisselden in 2018 veel afnemers en logistieke bedrijven van vervoerders. Deze worden allemaal besproken. Bijpassende foto’s illustreren het artikel.
• “Brusselse ontwikkelingen”. Het Brussels Gewest heeft sinds 1991 de strategie en investeringen voor het openbaar vervoer in eigen handen, zonder inmenging van andere regio’s. Het gewest heeft gekozen voor een sterk openbaar vervoer met metro en tram als ruggengraat van het net. Luc Koenot beschrijft de resultaten van de onafgebroken investeringen in infrastructuur, rijtuigen, exploitatie, comfort en reizigersinformatie van de afgelopen vijfentwintig jaar waarbij het OV duidelijk in de lift zit. Foto’s uit 2012, 2014, 2018 en 2019 laten een veranderd tijdsbeeld zien.
• “Railerfgoed en samenwerking”. Jaap Nieweg, oud-voorzitter van Historisch Railvervoer Nederland (HRN) en van de stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN), en nu president van de Europese koepel Fedecrail en Kees Wielemaker, ook jarenlang voorzitter van HRN en secretaris van MCN, deskundigen bij uitstek, beschrijven het belang van het bewaren van railvoertuigen als erfgoed en leggen nadruk op Europese samenwerking. Al in 1910 werden er plannen gemaakt voor een Nederlands Spoorwegmuseum, maar het zou tot 1927 duren dat die plannen uitmondden in de oprichting van de Stichting Nederlands Spoorwegmuseum. Mede op aanraden van de in 1931 opgerichte NVBS werden door de Nederlandse Spoorwegen enkele historisch belangrijke locomotieven bewaard. De doorbraak om te komen tot rijdende railmusea (als aanvulling op het statische karakter van het Spoorwegmuseum) kwam in 1965 toen de Tramweg Stichting (TS) werd opgericht. Deze organisatie slaagde erin met de aankoop van materieel van de RTM en NZH-tramwagens deze van sloop te redden. In Nederland leidde dit later tot de oprichting van diverse musea met rijdend tram- en spoorwegmaterieel, waarvan de Stoomtram Hoorn – Medemblik (sinds 1968) en de Stichting Rotterdamsche Tramweg Maatschappij tot de oudsten behoren. Het artikel beschrijft onder meer ook de wetgeving in Europa, de toekomstverwachtingen in de railmuseumwereld: er zijn vele veranderingen te verwachten.
• “Stoom tussen Zwolle en Kampen Noord”. Paul Henken geeft een aanvulling op het artikel van Kasper Haar over het Kamper lijntje in OdR 2018-5, in het bijzonder over de diverse series stoomlocomotieven die er hebben gereden. Ondanks het monopolie van de motortractie op deze voormalige NCS-lijn is er tot begin 1955 steeds stoom te zien geweest; het depot Zwolle verzorgde alle tractie.
• “Van Kufstein naar Brenner”. De Brennerspoorlijn is één van de meest tot de verbeelding sprekende verbindingen over de Alpen. De lijn heeft een bewogen geschiedenis met aan de zuidzijde steeds wisselende grensplaatsen. Het treinverkeer is zeer afwisselend. De bouw van de Brennerbasistunnel die grote veranderingen in het spoorvervoer teweeg zal brengen, werpt zijn schaduw vooruit. Gerrit Nieuwenhuis wijdt dit artikel aan het Oostenrijkse deel van deze belangrijke corridor.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • Bij deze uitgave is de nieuwe folder Railmusea in Nederland 2019-2020 gevoegd. Dit vouwblad is een uitgave van de Vereniging Historisch Railvervoer Nederland (HRN), de landelijke koepel die de belangen van 32 museale en toeristische railprojecten behartigt. Op veel terreinen actief, van publieksacties tot activiteiten op het gebied van spoorwegveiligheid, cultuur en milieu. Overzichtelijke informaties over bezoekadressen, rijdagen, trajecten en collecties.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een 12-daagse zomerreis 2019 naar Scandinavië: bezoeken aan Denemarken, Noorwegen en Zweden van 22 juni tot en met 3 juli 2019. De inschrijving staat open.
  • Verslag door Sjoerd Bekhof van de Havenrit naar de Eemshaven en Delfzijl, gehouden op 10 maart.
• Boekbesprekingen:
  • Gerard de Graaf bespreekt het boek “Lokomotivbau Karl Marx” van Udo Kandler, 128 blz., 30 x 21 cm, liggend formaat, 167 zawart-wit foto’s, 21 kleurenfoto’s, prijs € 35,00. Uitgeverij Eisenbahn Kurier./EK-Verlag.
  • Gerard de Graaf bespreekt het boek “Schmalspurige Dampflokomotiven im Ersten Weltkrieg van Günter Krause, Günter Krall en Roland Bude, A4-formaat, 288 blz. met 305 zwart-wit foto’s en 15 kleurenfoto’s. Uitgeverij DGEG Mediën, prijs € 39,80.
• Op de achteromslag twee foto’s van Erwin Voorhaar. ACTS-treinen door Hilversum, op 1 april 1999 met de elektrische locomotieven 1253 en 1252 met een containertrein en op 21 juni 2004 met Engelse diesellocomotief 5812.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 10 maart 2019

Het maartnummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 21 pagina's: 102 t/m 122, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Meer dan vijftig jaar particuliere railmusea”. Wim Saher, met medewerking van Jaap Nieweg, kijkt terug wat vijftig jaar railmusea ons gebracht heeft. Tijdens de eerste honderd jaar van het spoorvervoer in Nederland was er niet veel aandacht voor het museaal bewaren van objecten en materieel. In het begin van de vorige eeuw kwam dit langzamerhand op gang, waarna in de tweede helft van de vorige eeuw ook particuliere railmusea ontstonden. Naast wat het Spoorwegmuseum al (statisch) te bieden had, kwam vooral de rijdende collectie in zwang: het beeld en ook de entourage laten zien, zo mogelijk in een historisch, bijpassende landschapsomgeving. Moderne opvattingen die ook heden ten dage belangrijk gevonden worden, spelen daarbij een rol: de “totaalbeleving” ondergaan voor de bezoekers. Verschillende van deze railmusea vierden de afgelopen tijd hun vijftigjarig bestaan. Een echte doorbraak ontstond na de Tweede Wereldoorlog toen veel interlokale spoor- en tramlijnen verdwenen. Hoe werd er in de begintijd tegen het behoud van materieel aangekeken, hoe zijn de diverse organisaties ontstaan, hoe verliep hun ontwikkeling en hebben de oprichters hun doel bereikt, zo stelt de auteur enkele vragen en geeft de antwoorden daarop. Vanaf de jaren zestig groeide het besef sterk, dat spoor- en tramwegen tot onze cultuur zijn gaan behoren; het rijdend railerfgoed zoals we dat later zijn gaan noemen. Al was het maar vanwege hun maatschappelijk belang die ze ooit vervulden. De NVBS speelde een belangrijke rol hierin; de Tramweg Stichting werd in 1965 opgericht, voortgekomen uit een interne museumcommissie. In latere jaren ontstonden meer initiatieven van particulieren of organisaties, meer specifiek gericht op het behoud van een (typische) vertegenwoordiger uit een bepaalde materieelserie die met de nodige inspanningen gered werden van sloop. Met de oprichting van Historisch Railvervoer Nederland (HRN) in 1994 werd voor het eerst een status-classificatie met een toegekende waardering van een railvoertuig toegepast.
• “Een portret van Dillingen”. Vrijwel elke goederentreinliefhebber kent de ertstreinen die vijf à zes keer per werkdag over de Betuweroute richting Duitsland rollen en terug. Per trein ruim vijfduizend ton ijzererts op weg naar Dillingen. Maar wat is er in Dillingen? Waarom juist daar? Rudi Liebrand beschrijft de ontwikkelingen én het belang van de bloktreinen met ijzererts en kolen tussen de industrieën in het Saarland en de Nederlandse overslaghavens op de Maasvlakte en de Amsterdamse Westhaven.
• “Biografie van een Kikker”. De Stichting Museum Buurtspoorweg (MBS) beschikt over de enige bewaard gebleven vooroorlogse NS-locomotief voor de rangeerdienst. Bovendien verkeert deze machine, de NS 8107, in dienstvaardige toestand. Na een jarenlange inzet als SS 657 is zij nu weer te aanschouwen tussen Haaksbergen en Boekelo. Genoeg reden voor auteur Paul Henken om de levensloop van deze twee-asser onder de loep te nemen.
• “De bovenleiding verdwijnt verder”. Bij elektrische railvoertuigen past onvermijdelijk een bovengrondse bovenleiding voor de voeding. Sinds de rijtuigen van het nieuwe trambedrijf van Bordeaux in 2003 als eerste deels zonder bovenleiding gingen rijden, is er veel gebeurd op dit gebied. Niet alleen het straatbeeld veranderde, maar nog meer de voertuigen zelf. Als vervolg op het artikel in Op de Rails 2016-1 beschrijft Ciril van Hattum hoe de ontwikkelingen sindsdien zijn verlopen en hoe de actuele situatie is. Wat begon in Frankrijk kreeg een vervolg in Spanje. Verder wordt gekeken naar Duitsland, Japan en Taiwan, de Chinese opmars en de Verenigde Staten. Technische ontwikkelingen op het gebied van batterijen, condensatoren, inductie en waterstof staan eveneens niet stil, zo beëindigt de auteur zijn overzicht.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • Op pagina 147 de agenda voor de Algemene Ledenvergadering 2019 op zaterdag 13 april in Het Oude Magazijn te Amersfoort, inclusief enkele voordrachten voor nieuwe kandidaat bestuursleden.
  • Een nieuw overzicht met ledenmutaties in het vierde kwartaal van 2018.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een excursie op zaterdag 13 april (voorafgaande aan de Algemene Ledenvergadering !) onder de titel “Sporen naar het Verleden”. Deze 20e excursie onder deze naam betreft een bezoek, per bus, aan de voormalige spoorlijnen Utrecht – Zeist en Barneveld – Nijkerk. De inschrijving staat open.
  • Aankondiging van de Koningsdag-excursie op zaterdag 27 april. Deze 900e NVBS-excursie sinds 1931 gaat de grens over naar Duitse goederenlijnen. Met de klassieke Zwitserse locomotief Re4/4’ 10019 en bijpassende Zwitserse rijtuigen wordt een rondrit door het Duitse Ruhrgebied gemaakt. Er wordt over meerdere spoorlijnen gereden waar normaal geen reizigerstreinen komen. Gestart wordt in Venlo om 10:05 uur. De inschrijving staat open.
• Boekbesprekingen:
  • Marius Broos bespreekt het boek “Amsterdam – Utrecht, Van Rhijnspoor tot Randstadspoor” van J.M. ten Broek en V.M. Lansink. Uitgeverij Wbooks, 168 blz., 24,5 x 30,5 cm, circa 260 afbeeldingen en diverse kaarten, tekeningen reglementen en dienstregelingen, zowel uit het verleden als in het heden, prijs € 29,95.
• Op de achteromslag twee foto’s van Gerard van Buuren. Een “Toen en Nu”-vergelijking van een veranderd stadsbeeld: de Mauritsweg in Rotterdam. In augustus 1968 met vierasser 568 op lijn 5 onderweg naar het Willemsplein en op 18 december 2018 met Citadis 2105 als lijn 7. Zoek de verschillen !
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 10 februari 2019

Het februarinummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 50 t/m 67, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De grenzeloze Flirt”: 5e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2018-04, deel 2 in Op de Rails 2018-07, deel 3 in Op de Rails 2018-08, deel 4 in Op de Rails 2018-11). De Flirt-treinstellen van de Zwitserse treinenbouwer Stadler zijn zonder overdrijving een succesnummer te noemen. In veertien jaar tijd zijn meer dan duizend treinstellen besteld door spoorbedrijven, zowel in Europa als daarbuiten. Het treintype droeg bij aan de stormachtige ontwikkeling die Stadler Rail doormaakte. Frans Blanker-Halstein en Raymond Kiès volgen dit type treinstellen verder in de Europese afzetmarkt. In dit vijfde deel onder meer de Flirt 3XL Rhein-Ruhr (Verkehrsverbund Rhein – Ruhr, VRR), Go-Ahead (Beieren), Nordwestbahn (NWB, Hannover e.o.), SOB Traverso (Schweizerische Südostbahn) en BLS (Bern - Lötschberg-Simplon). Tevens aandacht voor nieuwe aandrijvingsconcepten, de Flirt Bi-modaal, hybride aandrijvingen en de Flirt Akku. De verwachting is, dat veel opdrachtgevende overheden willen overgaan op elektrisch materieel om in het kader van de klimaatdoelstellingen een bijdrage te leveren aan het verminderen van de CO2-uitstoot. De ontwikkelingen met de Flirt staan dus nog niet stil.
• “Inzet van het NS-materieel in de dienstregeling 2019”. Michiel ten Broek maakt ons op vertrouwde en periodieke wijze weer vertrouwd met de recente inzet van het NS-materieel. Langzaam verspreiden de Sprinters Nieuwe Generatie (SNG) zich over het hoofdrailnet en komen daarbij benoorden Zwolle, waar de sprinterdiensten nog niet eerder met sprintermaterieel reden. DDM-1, DDAR en de 1700’en zijn aan hun laatste jaar begonnen en op de HSL worden de treinen langer. De enige echte Sprinters, het Stadsgewestelijk Materieel, SGM, zijn inmiddels krasse knarren geworden, in leeftijd variërend van 35 tot 43 jaar. De opknap- en veiligheidsbeurten aan de driewagenstellen van dit type die destijds als eerste zijn gerenoveerd, gaan nog wel een tijdje door, zodat we dit materieel nog op de baan zien. In een kadertekst wordt zichtbaar gemaakt welke treinseries paarsgewijs aan elkaar zijn gekoppeld en dus ook hun materieel. Tenslotte nog de actuele inzetten van DDZ, ICM, VIRM.
• “De Amstelveenlijn - Een compromis met problemen”. Hans de Haan en Chris Vonk beschrijven het gemengd bedrijf van tram en metro op lijn 51. Op 2 maart rijden de laatste sneltrams naar Westwijk. Daarmee komt een einde aan deze gemengde bedrijfsvorm, dat uniek was in Nederland, maar dat 27 jaar lang ook tot een onregelmatige dienstuitvoering heeft geleid. Tram en metro in Amsterdam zijn voortaan weer strikt gescheiden en dat is technisch wel zo handig.
• “Varende treinen”. Het 11e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van november 2013, januari 2014, mei 2014, augustus 2014 en januari en augustus 2015, april 2016 en april 2017, maart en september 2018) door John Krijgsman. In dit deel komen de treinveerdiensten Danzig/Gdańsk, Stettin/Szczecin, Fürstenberg (Havel) en de Attersee in Oostenrijk aan bod. Met foto’s uit de betreffende veerhavens, onder meer in 1915, 1925 en 1948.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • Op pagina 96 het programma en de agenda voor de Algemene Ledenvergadering 2019; deze staat gepland voor zaterdag 13 april in Het Oude Magazijn te Amersfoort.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de Spoorwandelreis nr. 4 naar Oostenrijk van 23 mei tot en met 2 juni 2019. De inschrijving staat open.
  • Verslag door Ronald Bokhove van de Oliebollenrit 2018 die op 28 december 2018 plaats vond in Den Haag als jaarafsluiting van het reisprogramma 2018 van SNE.
• Op de achteromslag twee foto’s van Hans Scherpenhuizen en Paul van Baarle van de treindienst tussen Maastricht en Aken. Op 6 mei 1979 een DB-accumotorwagen van het type ETA 515 als internationale trein 3749 Aken – Maastricht bij de doorkomst in Schin op Geul en eenzelfde type motorwagen in de oorspronkelijke rode kleur, eveneens in Schin op Geul op 6 september 1981. De elektrische dienst ging op 27 januari 2019 van start tussen Aken en Maastricht, maar van een drielandentrein waarin ook België participeert (doortrekking naar Luik) is nog geen sprake vanwege toelatingsweigering van het materieel in België (nieuwsbericht op pagina 51/52 onder Arriva, tricourante treinstellen, type Flirt).
• Het middenkatern van deze uitgave bevat traditioneel de materieeloverzichten van alle vervoerders in Nederland naar de stand per 1 januari 2019.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zaterdag 19 januari 2019

Het januarinummer 2019 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 3 t/m 20, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Bosbouwstoom in Amerika”. In de tweede helft van de negentiende eeuw was er in Amerika een sterk groeiende vraag naar hout voor onder meer de woningbouw. Gekapte bomen moesten in zagerijen worden verwerkt. Om die stammen daar te krijgen, werden naast lieren en glijbanen diverse vervoermiddelen ontwikkeld. Rutger Ruempol belicht in dit artikel de speciaal voor dit vervoer ontwikkelde stoomlocomotieven, zoals de Shay, de Climax en de Heisler, waarbij de beweging van de zuiger die een krukas laat draaien via assen en tandwielen overgebracht wordt naar de drijfwielen. Op diverse locaties zijn deze machines nog rijdend aan te treffen bij museumspoorlijnen. Het artikel laat veel interessante tekeningen en foto’s zien, o.a. uit de NVBS Verzameling SNR en van Richard de Bruijn en H.G. Hesselink.
• “Oslo: veelzijdig railvervoer”. Gerrit Nieuwenhuis schrijft over de interessante verscheidenheid aan railverbindingen in en rond Oslo, de hoofdstad van Noorwegen. Ook het tramweg- en metronet blijft niet onvermeld. Bijpassende foto’s van de auteur en van Maurits van den Toorn illustreren het artikel, inclusief twee verhelderende lijnennetkaartjes van Dick van der Spek.
• “Een smalspoorlijntje in Leerdam”. Een ansichtkaart van de Spoorstraat in Leerdam, gemaakt rond 1900, vormde de aanleiding voor Gerard de Graaf verder te snuffelen naar de oorsprong van het zichtbare smalspoorlijntje. Een advertentie op Markplaats bracht hem verder op weg in zijn zoektocht naar de geschiedenis en bracht hem op het adres van Houthandel v/h Varsseveld & Co in Leerdam. Henk Kolkman, Gerrit Nieuwenhuis en Erikjan Sachse waren behulpzaam bij de speurtocht.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en afdelingsnieuws.
  • Enkele bestuurswisselingen worden vermeld, almede redactievacatures.
  • Hans de Herder werd onlangs 96 jaar en is al 75 jaar NVBS-lid. Een felicitatie waard.
  • De Algemene Ledenvergadering 2019 staat gepland voor zaterdag 13 april in Het Oude Magazijn te Amersfoort.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een excursie naar Eemsmond en Delfzijl per speciale havendieselrit op zondag 10 maart 2019. De inschrijving staat open.
  • Verslag door Frank Venema van het “Schönes Wochenende” naar Thüringen en Sachsen (Vogtland en Erzgebirge) van de vijfdaagse reis van 25 – 29 oktober 2018.
• Boekbesprekingen:
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Trams 2019” van B.A. Schenk en M.R. van den Toorn. Uitgeverij De Alk, 272 blz., 15 x 21 cm, 320 kleurenfoto’s, 1 tabel en een kaartje, prijs € 18,95.
• Op de achteromslag twee foto’s (uit de collectie) van Evert Heusinkveld: station Lichtenvoorde-Groenlo in oktober 1970 en op 18 april 2013 met kruisende treinstellen DE1 en DE2 van NS en Spurts van Arriva. Het levert weer een leuk “Toen en Nu’tje op.
• De vernieuwde NVBS-website met een nieuwe lay-out en inhoud is op 15 januari 2019 on line gezet. Veel NVBS’ers hebben de afgelopen periode gewerkt aan de totstandkoming van deze nieuwe website.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: dinsdag 18 december 2018

Het decembernummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 578 t/m 597, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De NS 65 jaar geleden” is een periodieke (en voortschrijdende) artikelenserie van auteur Peter van der Vlist hoe het spoor er 65 jaar geleden uitzag en wat de highlights van dat jaar waren. In dit zesde vervolgartikel van deze reeks wordt teruggeblikt naar het jaar 1953. Het jaar van de verder gaande modernisering van de infrastructuur, de elektrificaties, verbouwing en modernisering van de stations en de komst van nieuw materieel. De elektrificatie van Arnhem – Zwolle wordt afgerond. De aflevering van de Blauwe Engelen komt op gang, de eerste locomotieven van de serie 2600 komen op de baan en de bestelling van 186 rijtuigen, later bekend als plan E, wordt aangekondigd. Tegenover het goede nieuws staan het beëindigen van de dienst Alkmaar – Bergen en de verdere afname van het park stoomlocomotieven. De nieuwe ringbaan van Nieuwerkerk via Rotterdam Noord naar Rotterdam Delftse Poort wordt per winterdienstregeling op 4 oktober volledig in gebruik genomen. En “de spoorwegen spreken” voor het laatst via de radio het Nederlandse volk toe door dr. Posthumus Meijes op 28 december 1953 vanuit de vertrouwde Avro-studio. In de laatste, 118e aflevering van dit wekelijkse praatje wordt het volk bijgepraat over de ontwikkelingen van het nationale spoorbedrijf. De watersnoodramp en enkele ongevallen (bij Weesp op 19 juni en bij Gouda op 14 februari) komen ook ter sprake en werden eerder in het julinummer 2018 al uitgebreider besproken. Tenslotte aandacht voor enkele bijzonderheden over de NVBS in dit jaar. Ter illustratie maken enkele bijzondere foto’s van bekende en prominente fotografen uit die jaren: J. Lub, L.J.P. Albers, P. Postma, J.A. Bonthuis, J. Voerman en J.J. Overwater uit het archief NVBS Railverzamelingen (SNR) het tijdsbeeld compleet. Een lijnenkaartje van Dick van der Spek geeft de spoorlijnen en interlokale tramlijnen in en rond Den Haag weer in de zomer van 1953.
• ”Wisseling van de wacht”. Traditiegetrouw wisselde in Duitsland bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling – dit jaar op 9 december – een aantal netwerken van vervoerder. Haast net zo traditiegetrouw zet Op de Rails de mutaties voor de lezer op een rijtje. Frans Blanker-Halstein en Raymond Kiès presenteren het overzicht. Natuurlijk ontbreken de bijpassende foto’s niet.
• “Trams in Frankrijk”. Arthur Staal belicht de tramhistorie in Frankrijk, 7e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van april en juli 2014, februari 2015, mei 2016 en april 2017 en mei 2018). In dit deel Besançon en Dijon (wordt vervolgd).
• “De spoorweg De Bilt – Zeist”. Rails lagen er al tientallen jaren niet meer op, maar het viaduct over de A28 (Rijksweg 28, Km 4.910, 1968 – 2018) genaamd Het Oude Spoor, lag er nog wel. In het weekend van 11 en 12 augustus 2018 is het gesloopt omdat het de verbreding van de autosnelweg A28 tussen Utrecht en Amersfoort in de weg stond. Zo verdween één van de weinige restanten van de spoorweg die eens een druk personenverkeer had gediend en die een tweede leven had gekend als goederenspoorweg. Voor auteur S. Eeftens een mooie aanleiding de volledige geschiedenis van deze spoorlijn nog eens te beschrijven. Een bronnenoverzicht en een dankwoord aan de heren J.G.C. van de Meene en P. Henken voor hun medewerking maken het artikel zeer compleet.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda, ledenmutaties, informaties uit de NVBS-winkel en vacatures.
  • De nieuwjaarsreceptie vindt plaats op zaterdag 5 januari 2019 in NVBS Centraal in Amersfoort.
  • Deze uitgave bevat in het middenkatern weer het jaarlijkse jaarregister: 86e jaargang, 2018. Deze jaargang bevat 636 bladzijden.
  • De contributies 2019 zijn in de Algemene Ledenvergadering op 7 april 2018 vastgesteld. In een kadertekst de specificaties.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de reis in februari 2019 naar Polen en Tsjechië. Vertrekdatum is donderdag 21 februari, terug op zaterdag 2 maart. De inschrijving staat open.
  • Verslag door Han Duijve van de tramexcursie naar Antwerpen op zaterdag 15 september 2018.
  • Verslag door Martin Vogelaar van de excursies naar “Madurodam achter de schermen”, op twee dagen; de eerste was op 20 september (50 deelnemers), met een herhaling op 11 oktober 2018 (42 deelnemers) wegens de grote animo.
  • Verslag door Frank Hoogenboom van de speurtocht naar de Geldersche Tramwegen op 29 september en 20 oktober 2018.
• Boekbesprekingen:
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “Amsterdamse tramlijnen 1975 – 2018. Deel 2 Nieuwezijdslijnen” van Adriaen Louman. Uitgeverij Lycka till Förlag, 152 blz., A4, 275 foto’s, prijs € 39,90.
  • Cock Koelewijn bespreekt het boek “De Blauwe Tram Leiden – Scheveningen 1924 - 1961”, van Dick van der Spek; deel 50 in de NVBS-boekenreeks. Uitgeverij Nostalgie, 272 pagina’s, 21 x 30 cm, circa 300 foto’s, prijs € 35,00.
• Op de achteromslag twee foto’s (uit de collectie) van Karel Hoorn: de Amsterdamse Czaar Peterstraat met trams van lijn 19: omstreeks 1935 en op 20 oktober 2018. Het levert weer een leuk “Toen en Nu’tje op.
  

Gepubliceerd op: zaterdag 10 november 2018

Het novembernummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 522 t/m 539, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Goederendienst in Nederland – de stand van zaken in oktober 2018”. Aansluitend op dit onderwerp in het maartnummer 2018 beschrijft Emiel de Block de recente, halfjaarlijkse, ontwikkelingen in het goederenvervoer. Het verminderen van het kolenvervoer en het gebruikelijke wisselen van diverse vervoerscontracten kenmerken het huidige railgoederenvervoer. Er wordt meer vervoer naar China aangekondigd, maar dat is een zaak van lange adem: in de praktijk rijden niet alle aangekondigde treinen. Tijdens de zomermaanden was er meer vervoer vanwege de lage waterstanden in de rivieren, vooral veroorzaakt door lange perioden van droogte en nauwelijks regen. De scheepvaart kon minder tonnages vervoeren.
• “De Noord-Zuidlijn, een heikel avontuur”. Op 21 juli 2018 was het dan eindelijk zover, dertien jaar later dan volgens de eerste ramingen kon de Noord-Zuidlijn in Amsterdam feestelijk worden geopend. De dag erna begon de normale dienst. Reizigers kunnen nu in iets meer dan een kwartier onder de stad door reizen van noord naar zuid en een aantal belangrijke knooppunten snel bereiken. Naar Amsterdamse traditie verliep de aanleg niet zonder strubbelingen. Het megaproject wordt nog eens onder de loep genomen door Chris Vonk en Maurits van den Toorn. Wat was nu het belang van deze oorspronkelijk bedoelde regionale lijn (de eerste opzet beoogde een verbinding van Purmerend naar Amstelveen/Schiphol), wat waren de tegenslagen en hoe werden die technisch opgelost. Het resultaat is een metrolijn van 9,7 kilometer met zeven nieuwe stations en één al bestaand station, Zuid. Deze aspecten en andere komen uitvoerig aan bod.
• “De grenzeloze Flirt”: 4e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2018-04, deel 2 in Op de Rails 2018-07, deel 3 in Op de Rails 2018-08). De Flirt-treinstellen van de Zwitserse treinenbouwer Stadler zijn zonder overdrijving een succesnummer te noemen. In veertien jaar tijd zijn meer dan duizend treinstellen besteld door spoorbedrijven, zowel in Europa als daarbuiten. Het treintype droeg bij aan de stormachtige ontwikkeling die Stadler Rail doormaakte. Frans Blanker-Halstein en Raymond Kiès volgen dit type treinstellen verder in de Europese afzetmarkt. In dit vierde deel de Flirt 3 bij NS, de Limburgse Flirt 3-treinstellen van Arriva, Keolis Nederland en Blauwnet. In een kadertekst de Wink, de flexibele Flirt voor de noordelijke nevenlijnen van de door Arriva gewonnen concessie eind 2021.
• “NS en de watersnoodramp”. In dit artikel door auteur Peter van der Vlist wordt aandacht besteed aan de ramp die zich in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 voltrok. In de jaargang 1953 van Op de Rails doet N.J. van Wijck Jurriaanse uitgebreid verslag van (met name) de exploitatieve gevolgen van de watersnood. Bij de samenstelling van dit artikel is gebruik gemaakt van wat hij toen in Op de Rails al publiceerde. In het komende decembernummer volgt een artikel over de NS in 1953 met meer bijzonderheden in dat jaar. Vooruitlopend verdient de watersnood apart aandacht. Het artikel bevat bijzondere foto’s (onder meer uit het archief van de NVBS Railverzamelingen), ook van de “badkuipspoorweg” door de Kruiningerpolder.
• “Spoorwegen in Israël – deel 2: de periode na 1948”: 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails 2018-08). Het grondgebied van de huidige staat Israël maakte vele eeuwen deel uit van het Ottomaanse Rijk dat vanuit Constantinopel (het huidige Istanbul) werd bestuurd. Na de Eerste Wereldoorlog werd dit rijk opgeheven en bleef Turkije als erfgenaam van het voormalige sultanaat voortbestaan. De overige gebieden in het Midden-Oosten werden overgenomen door Groot-Brittannië en Frankrijk die deze namens de Volkenbond als mandaatgebied gingen besturen. Op 14 mei 1948 werd de onafhankelijke staat Israël uitgeroepen. Onmiddellijk volgde een inval door enkele Arabische buurlanden. Egypte maakte zich meester van de Gazastrook en Jordanië nam bezit van de westelijke Jordaanoever. Beide landen lieten zich weinig gelegen liggen aan de eventuele Palestijnse belangen van het Britse mandaatgebied Palestina. Henry van Amstel beschrijft in dit deel de gevolgen voor de spoorwegen en de railinfrastructuur ontwikkelingen in de regio. De periode tussen 1960 en - ruwweg - 1990 - kan gezien worden als een van stagnatie voor de spoorwegen. In Israël bestond een uitstekend busvervoersysteem dat het land tot in de haarvaten bediende. En de overheid wenste zich op grotere afstand van de spoorwegen te houden. Pas in 1988 kwam daar verandering in. En in 1993 werd eindelijk de zo gewenste noord-zuidverbinding door Tel Aviv een feit. In dit deel komen ook de overige uitbreidingen aan de orde en de nieuwe spoorverbinding met Jeruzalem. Op 8 juni 2018 verscheen het Meerjarenprogramma 2040 met belangrijke intenties om het spoorwegnet te verdubbelen. Het huidige en nieuw te bouwen reizigersmaterieel, de internationale plannen voor aansluitingen op buitenlandse netwerken en het treinreizen in Israël als zodanig worden eveneens belicht.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda, ledenmutaties, informaties uit de NVBS-winkel en vacatures.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de komende Oliebollenrit op vrijdag 28 december 2018 door de Hofstad Den Haag. De inschrijving staat open.
  • Verslag door Ronald Bokhove van de reis langs de Engelse zuidkust die werd gehouden van 24 augustus t/m 2 september 2018.
• Boekbesprekingen:
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “U-Bahn, S-Bahn & Tram in Wien; Städtischer Schienennahverkehr in der österreichischen Hauptstadt van Robert Schwandl. Uitgeverij Schwandl, 144 blz., 17 x 24 cm, circa 300 foto’s, prijs € 19,50.
• Op de achteromslag twee foto’s gemaakt bij de Museumstoomtram Hoorn – Medemblik door Erwin Voorhaar en Hans Scherpenhuizen. Op 16 oktober 2018 vond in samenwerking met de Museum Buurtspoorweg een speciale fotodag plaats met als thema: NS-locomotieven in dienst bij tramwegen, waarbij drie verschillende stoomlocomotieven (NS 7742, NS 8107 en NS 6513) voor verschillende tramcombinaties werden ingezet. Het leverde mooie beelden op.
  

Gepubliceerd op: zondag 14 oktober 2018

Het oktobernummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 16 pagina's: 474 t/m 489, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Een nieuw rondje Ruhrgebied”. Bij de trambedrijven in het Ruhrgebied lopen de ontwikkelingen sterk uiteen. Tegenover uitbreidingen in Bochum en Düsseldorf staan opheffingen in Mülheim en Krefeld. Voor zover er elders uitbreidingsplannen zijn, wordt de uitvoering daarvan belemmerd door gebrek aan financiën. Het beschikbare geld is hard nodig voor vervanging en onderhoud van materieel en infrastructuur. Sinds het artikel in het juninummer Op de Rails 2009-6 is er genoeg gebeurd voor een nieuw overzicht. Maurits van den Toorn geeft een update.
• “Inzet van het NS-materieel – de ontwikkelingen in 2018”. Sinds het begin van de dienstregeling 2018 (in december 2017) zijn er diverse verschuivingen geweest in de inzet van het reizigersmaterieel, met name bij de wijzigingen per september 2018. Michiel ten Broek beschrijft de mutaties bij het DDZ-materieel, Sprinters Nieuwe Generatie (SNG), het veertig jaar oudere SGM. Ook het jongere DDM-1 en DDAR blijven nog volop nodig.
• “Innotrans 2018”. De tweejaarlijkse vakbeurs Innotrans is het mondiale trefpunt voor railvervoer. Het immense beurscomplex van het buitenterrein van de Messe Berlin en de bijbehorende hallen bood weer een diversiteit aan het tentoongestelde materieel van meerdere materieelbouwers. Frans Blanker-Halstein nam een kijkje met de (dikke) beurscatalogus onder de arm. De bezoeker vond er letterlijk alles wat ook maar enigszins met railvervoer te maken heeft.
• Verder in deze uitgave:
  
  • Verenigingsnieuws: de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en vacatures.
  • In Memoriam. Op 24 augustus jl. overleed Frits van der Gragt, in de leeftijd van bijna 88 jaar. Frits was een tramliefhebber pur sang. Een eigenschap die hij zeker ook paarde aan grote bestuurlijke kwaliteiten. Van der Gragt was onder meer jarenlang bestuurslid en voorzitter van de NVBS en had lange tijd de leiding over Op de Rails en schreef een groot aantal boeken over trams. Voor zijn grote inzet in de railwereld en met name bij de redding van museummaterieel, was hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Frits was één van de grondleggers van de Museumstoomtram Hoorn – Medemblik. Zijn organisatietalent kwam tot uiting bij het uitwerken van Stoom’91 voor het toen zestigjarige jubileum van de NVBS. Het feest trok meer dan twee miljoen bezoekers. Tram’91, een ander evenement in dat jubileumjaar in Amsterdam dat hij ook organiseerde, zag een presentatie van trams uit alle denkbare steden van Nederland en Europa, Brussel, Duisburg, Kopenhagen Hannover, Wenen, Praag en natuurlijk uit Rotterdam, Amsterdam, Den Haag, Arnhem het NZH-materieel van de Tramweg Stichting. Vijftien jaar later rond het 75-jarige bestaan van de vereniging zette Frits weer twee grote evenementen op de kaart. Ook deze festiviteiten brachten veel liefhebbers op de been. Frits ontwikkelde de “verre reizen-club”, een ontwikkeling die later zou gaan leiden tot de Stichting NVBS Excursies. Jaap Nieweg, persoonlijk vriend, herdenkt hem en refereert aan deze en tal van andere verdiensten en zijn vele activiteiten.
  • Aankondiging van de Railquiz 2018, op zaterdag 27 oktober in NVBS Centraal te Amersfoort.
  • In de rubriek “Lezers schrijven” geeft Peter van der Vlist aanvullingen op zijn artikel over het ongeval bij Gouda in het julinummer OdR 2018-07.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de Railpuzzelrit op zondag 18 november 2018, aanvang rond 10:30 uur in Utrecht Centraal. De inschrijving staat open.
  • Verslag door Geert Gorissen van de voorzomerreis naar Italië, de Ferrovie Méditerranée 2018, die gehouden werd van 14 – 27 juni.
• Boekbesprekingen:
  • Kars Cleveringa bespreekt het boek “Sporen door het Hogeland, 125 jaar Hogelandspoor 1893- 2018” van Louis Stiller en anderen. Uitgeverij Stichting Boekgroep Noord-Groningen, 496 blz., 24 x 30 cm, circa 800 foto’s, prijs € 45,00.
• Twee “ome Ceesjes” (omC’s) op de achteromslag: omC 908 kort na de fabrieksaflevering in 1927 (Beijnes – Haarlem), foto Beijnes uit de collectie Het Utrechts Archief en omC 909 als replica op 1 september 2018 bij een stop in Baarland, foto van Steef Janssens, bij een proefrit over de voormalige ”Ringlijn” door Zuid-Beveland, onderdeel van de museumlijn van de Stoomtrein Goes – Borsele.
  

Gepubliceerd op: dinsdag 25 september 2018

Het septembernummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 418 t/m 436, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Hauptstadtdampf”. “And the shame was on the other side” zong David Bowie al in 1977 in het nummer Heroes. Hierin bezong hij de aan de Muur tussen Oost- en West-Berlijn voelbare spanning tussen twee werelden (Oost en West). Oost-Berlijn, ten onrechte door de DDR en de Sovjet-Unie uitgeroepen tot Hauptstadt van de DDR, bood aan het einde van de jaren zeventig een bont palet aan druk spoorwegverkeer. Bart van ’t Grunewold blikt terug in een wereld die achter ons ligt en ging destijds op pad met een dagvisum. Zijn foto’s geven een beeld uit de tijd van DDR-partijchef Walter Ulbricht, die ooit declameerde: “Niemand hat die Absicht eine Mauer zu bauen”. De deling van de stad heeft verstrekkende gevolgen gehad, zeker ook voor het (rail)verkeer.
• ”De series 1600, 1700 en 1800”. De Alsthom-locomotieven bepaalden het spoorlandschap vanaf begin jaren tachtig. Wat er van over gebleven is in 2018, zowel wat het uiterlijk betreft als de vervoerder voor wie ze nog rijden is bonter dan ooit. Raymond Kiès beschrijft de stand van zaken, wat er niet meer is en wat in vele kleurstellingen nog aan te treffen is als restanten van een tijdperk.
• “Varende treinen”. Het 10e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van november 2013, januari 2014, mei 2014, augustus 2014 en januari en augustus 2015, april 2016 en april 2017 en maart 2018) door John Krijgsman. In dit deel komen de Rjukanbanen aan bod met de treinveerdiensten over het Tinnsjå-meer, ten westen van de Noorse hoofdstad Oslo. Met foto’s uit de betreffende veerhavens en een kaartje wordt dit artikel geïllustreerd.
• “Trams in Hongarije anno 1966”. Het 3e vervolgartikel (eerder delen over Hongarije verschenen in de nummers van oktober 2017 en april 2018) van Maurits van Witsen. Na zijn bezoeken aan Budapest, Miskolc en Nyíregyháza volgde een reis naar Debrecen en Szeged, waarmee alle trambedrijven in Hongarije waren bezocht. Met als bonus een aantal smalspoorlijnen. Als afsluiting volgde een tweede bezoek aan Budapest, waarbij kennis werd gemaakt met de resterende delen van het net in de westelijke helft van de stad.
• “Het Britse PEP-materieel”. Tot de jaren zestig had vrijwel al het Britse materieel als typerend kenmerk de talloze klapdeuren die afzonderlijk met de hand geopend en gesloten moesten worden. Daar kwam verandering in toen British Rail met het zogenaamde PEP (prototype electric rheostatic-system, elektrodynamische rem) het treinstel van de toekomst presenteerde. Diverse series treinstellen die uit het revolutionaire prototype zijn ontstaan, worden binnenkort vervangen door een nieuwe generatie materieel. Bastiaan Luytjes beschrijft de ontwikkelingen en de diverse uitvoeringen.
• “Vorlaufbetrieb Rhein-Ruhr-Express”. Bij de Regional Express (RE)-lijnen in Nordrhein-Westfalen staan vanaf december 2018 grote veranderingen op stapel. Nadat het beeld op het S-Bahn-net Rhein-Ruhr en het Sauerlandnetz al behoorlijk was veranderd en deels in handen kwam van particuliere vervoerders, ondergaat een aantal RE-lijnen in en rond het Ruhrgebied een nieuwe formule: gestart wordt met het voorloopbedrijf van de Rhein-Ruhr-Express. Daniël van der Winden bekijkt niet alleen de huisstijl maar ook de inzet van nieuw materieel op de geplande lijnen in de voorfase en de eindfase.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda, informaties uit de NVBS-winkel en vacatures.
  • In Memoriam. Kort voor het ter perse gaan van dit nummer kwam het bericht van overlijden op 24 augustus van Frits van der Gragt. Van der Gragt was onder meer bestuurslid en voorzitter van de NVBS en had lange tijd de leiding over Op de Rails en schreef een groot aantal boeken over trams. Voor zijn grote inzet in de railwereld en met name bij de redding van museummaterieel, was hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Het bestuur zal in een volgend nummer meer aandacht aan hem besteden met een uitgebreide levensbeschrijving.
• Boekbesprekingen:
  • Gerard de Graaf bespreekt het boek “Die DR-Schmalspurbahnen 1965-1990” van Wilfried Rettig. Uitgeverij EK-Verlag, 304 blz., A4 foto’s in kleur en zwart-wit, prijs € 49,90.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Spoor editie 29” van Peter van der Meer en Marcel van Ee, 144 blz., 21 x 29 cm, 282 kleurenfoto’s. Uitgeverij: De Alk,prijs € 29,90.
• Op de achteromslag twee fotogenieke foto’s uit België: van Gwenaël Piérart en Arno Verhagen. Het transport op 4 augustus 2018 van de overbrenging van Schaarbeek naar Kinkempois van het materieel van het Toerisme en SpoorPatrimonium door class 66-locomotief 653-03 van HSL Polska en loc 5528 van TUC-Rail met K-rijtuigen bij de tunnel van Purnode op 12 augustus 2018, op weg van Bauche naar Ciney, voorafgaand aan het festival van Le Chemin de Fer du Bocq op 11, 12 en 15 augustus.
  

Bij deze septemberuitgave is voor de leden de NVBS Jaarkalender 2019 gevoegd.

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: donderdag 16 augustus 2018

Het augustusnummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 362 t/m 380, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Burenhulp voor een koning”. Een artikel van J.J.G. Koopmans over de restauratie van de stoomlocomotief van de Great Western Railway, 6023 King Edward II en zijn betrokkenheid om een vermoedelijk probleem op te lossen: zou een vermindering van de schoorsteenhoogte met ongeveer 10 centimeter, nodig geacht i.v.m. het geldende verlaagde Britse omgrenzingsprofiel, wel werken in relatie met de exhaustmonden? Een diepgaand onderzoek volgde. Met tekeningen ter illustratie.
• “De toelating van spoorvoertuigen”. Wat komt er kijken bij de toelating van spoorvoertuigen op het hoofdspoor, wie zijn erbij betrokken en waarom is het toelatingsproces zo complex en langdurig in tijd? Dit artikel van Wim Beukenkamp laat zien hoe dat proces verloopt.
• “Spoorwegen in Israël – deel 1: tot 1948”. Het grondgebied van de huidige staat Israël maakte vele eeuwen deel uit van het Ottomaanse Rijk dat vanuit Constantinopel (het huidige Istanbul) werd bestuurd. Na de Eerste Wereldoorlog werd dit rijk opgeheven en bleef Turkije als erfgenaam van het voormalige sultanaat voortbestaan. De overige gebieden in het Midden-Oosten werden overgenomen door Groot-Brittannië en Frankrijk die deze namens de Volkenbond als mandaatgebied gingen besturen. Zo ontstond het Britse mandaatgebied Palestina. Henry van Amstel beschrijft in dit deel de Palestijnse spoorwegen in de jaren twintig mede in het licht van de mandaatperiode. De periode van de Tweede Wereldoorlog en het einde van de mandaatperiode vanaf 1945 komen ook aan bod. Tenslotte de vraag wat er nog te zien is van stations en de railinfrastructuur.
• “Bestemming bereikt – de lijn- en nummeraanduidingen op de tram”. Tim Boric beschrijft diverse systemen om tramlijnen te identificeren. Er zijn talloze manieren geweest om de lijnaanduiding en bestemming op de trams kenbaar te maken. In het licht van moderne methoden en technieken wordt stilgestaan bij diverse oude systemen.
• “De grenzeloze Flirt”: 3e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails, 2018-04, deel 2 in Op de Rails 2018-07). De Flirt-treinstellen van de Zwitserse treinenbouwer Stadler zijn zonder overdrijving een succesnummer te noemen. In veertien jaar tijd zijn meer dan duizend treinstellen besteld door spoorbedrijven, zowel in Europa als daarbuiten. Het treintype droeg bij aan de stormachtige ontwikkeling die Stadler Rail doormaakte. Frans Blanker-Halstein en Raymond Kiès volgen dit type treinstellen verder in de Europese afzetmarkt. In dit derde deel Witrusland, Estland en Noorwegen. Ook de Flirt 3 in Duitsland wordt beschreven: de inzet in Beieren was aanvankelijk geen succes door talloze technische problemen. Zweden, Polen Hongarije en Servië waren ook afzetmarkten.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws: de agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • In Memoriam. Het bestuur van de SNR herdenkt de op 19 juni overleden Ad Venderbos.
  • In Memoriam. Frits van Buren herdenkt de op 14 juni 2018 overleden Gerrit van Arendonk (West- Brabant afdelingen).
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een vijfdaagse reis (start op 25 oktober) onder de noemer “Schönes Wochenende” naar Thüringen en Sachsen met Dresden als verste punt. De inschrijving staat open.
  • Aankondiging van een excursie op 20 september 2018 naar Madurodam om aldaar achter de schermen van het spoor- en trambedrijf en de bewegende kunstwerken te kijken. De inschrijving staat open.
  • Sporen uit het verleden. De negentiende editie van het spoorzoeken wordt gehouden op de zaterdagen 29 september en 20 oktober naar Oost-Gelderland. Vervoer per ex-GTW semi-tourbus 475 (Leyland, 1966) zal al een belevenis op zich zijn naar de diverse locaties die bezocht gaan worden. De inschrijving staat open.
  • Verslag door René Platjouw van de eendaagse excursie naar drie verschillende Schwebebahnen bij onze oosterburen: Düsseldorf, Wuppertal en Dortmund op donderdag 17 mei.
• Op de achteromslag twee foto’s: van Maurits van den Toorn van Haagse trams: RegioCitadis op lijn 4 en Avenio’s op lijn 3), 17 juli 2018.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: donderdag 19 juli 2018

Het julinummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 306 t/m 325, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Ongeval Gouda op 14 februari 1953”. In het komende decembernummer van Op de Rails zal het zesde artikel verschijnen in de reeks “65 jaar geleden”, een periodieke (en voortschrijdende) artikelenserie van auteur Peter van der Vlist hoe het spoor er 65 jaar geleden uitzag en wat de highlights van dat jaar waren. Dan zal 1953 aan de orde komen en zullen zeker de gevolgen van de watersnoodramp beschreven worden. In dat jaar vonden – op andere momenten en op andere locaties - bij NS ook twee ernstige ongevallen plaats. Bij Weesp op 19 juni en bij Gouda op 14 februari. Dit laatste ongeval is wat minder bekend. In dit artikel wordt nader ingegaan op de oorzaak, en bijgevolg de aanpassing in de regelgeving en de bijzonderheden van het betrokken stroomlijnmaterieel. In dit geval treinstel DE3 151; nummerwijzigingen en bakwisselingen komen aan bod. Ter illustratie enkele bijzondere foto’s van het ongeval uit het archief NVBS Railverzamelingen.
• “De Amsterdamse drieassers”. In 1948, dit jaar zeventig jaar geleden, werden de eerste twee drieassers in dienst gesteld bij het Gemeentevervoerbedrijf in Amsterdam. Hans de Haan beschrijft de historie van dit ooit vertrouwde beeldmerk in de Amsterdamse straten. Met fraaie foto’s van Frans Boom, Karel Hoorn, Maurits van den Toorn en de auteur zelf.
• • ”Ontwikkelingen S-Bahn Rhein-Ruhr”. De diensten op de geëlektrificeerde S-Bahn-lijnen van het net Rhein-Ruhr worden momenteel uitgevoerd door treinstellen van de Baureihen 422 en 1440-3, hoofdzakelijk in de verkehrsrote DB-huisstijl. De komende jaren verandert dit standaardbeeld aanzienlijk door het ingaan van nieuwe vervoercontracten. Daniël van der Winden bericht.
• “Van Schoonoord naar Sampit – het tropisch einde van de Drentse tramlocomotieven”. Tussen 1903 en 1947 exploiteerde de Eerste Drentsche Stoomtramweg-Maatschappij een drietal tramlijnen in Drenthe, na fusie in 1936 uitgebreid met de lijnen van de Dedemvaartsche Stoomtramweg-Maatschappij. In 1947 kwam een einde aan dit interlokale stoomtrambedrijf. De meeste stoomlocomotieven en wagens werden na de opheffing gesloopt. Twee tramlocomotieven gingen naar het verre Borneo om daar op houtplantages dienst te doen. Gerard de Graaf beschrijft het tweede leven van de EDS-locomotieven 13 en 16 bij de NV Bruynzeel-Dajak Houtbedrijven op Borneo, in het bijzonder te Sampit.
• “De grenzeloze Flirt”: 2e vervolgartikel (deel 1 in Op de Rails, 2018-04). De Flirt-treinstellen van de Zwitserse treinenbouwer Stadler zijn zonder overdrijving een succesnummer te noemen. In veertien jaar tijd zijn meer dan duizend treinstellen besteld door spoorbedrijven, zowel in Europa als daarbuiten. Het treintype droeg bij aan de stormachtige ontwikkeling die Stadler Rail doormaakte. Frans Blanker-Halstein en Raymond Kiès volgen dit type treinstellen verder in de Europese afzetmarkt. In dit tweede deel Italië, Hongarije en Tsjechië (wordt vervolgd). Aan kleurvarianten geen gebrek…
• Verder in deze uitgave: Verenigingsnieuws, de agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een tramexcursie door Antwerpen, in samenwerking met het Vlaamse trammuseum Vla TRAM op zaterdag 15 september 2018. De inschrijving staat open.
  • Verslag door Peter de Winter van de Verre Reis door Iran in april 2018.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Die Baureihe 94 (die preußischen Tenderloks T16 und T16.1) van Hansjürgen Wenzel. Uitgeverij EK-Verlag, 464 blz., 210 x 297 mm, 650 afbeeldingen in kleur en zwart-wit. Prijs € 54,00.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “De spoorbrug over de Lek bij Culemborg”, fotoverzameling uit de periode 2003 – 2018 van Kees Wielemaker, Uitgeverij Boekwie, 96 blz., 230 x 160 mm, 93 kleurenfoto’s. Prijs € 16,95.
• Op de achteromslag twee foto’s: van Tomáš Vyplašil en Holger Beckedorf van diesellocomotieven T478.1 (“Bardotka’s”) van de Tsjechoslowaakse Spoorwegen en V 160 (“Lollo’s”) van de Deutsche Bundesbahn. Hun bijnamen werden ontleend aan de hoogtijdagen van Brigitte Bardot en Gina Lollobrigida in de jaren zestig naar hun uiterlijke kenmerken.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 10 juni 2018

Het juninummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 250 t/m 269, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Vijftig jaar SHM”. Op 23 mei 1968 reden de eerste stoomritten op de lijn Hoorn – Medemblik met een excursie van de NVBS. Vanaf Amsterdam CS werd vertrokken met drie voormalige blokkendoosrijtuigen van het materieeltype Mat ‘24 achter een motorpostrijtuig naar Alkmaar en vandaar achter locomotief 2292 door naar Hoorn. Daar stond stoomlocomotief 18 gereed om één rijtuig aan de haak te nemen en locomotief 30 twee rijtuigen. Bij eerdere jubilea zijn al vele historische overzichten, materieeltabellen en beschouwingen verschenen. Rein Korthof was er vanaf het allereerste uur bij en beschrijft vanuit zijn persoonlijke beleving en belevenissen zijn herinneringen. Hij vond een locomotief met een lelijke kachelpijp maar een beetje raar…..en zeker niet fraai. En een “vierkante” locomotief had hij nog nooit rijdend gezien. Maar dat beeld en zijn betrokkenheid bij de Tramweg Stichting (TS) veranderden drastisch: hij werd stoker en uiteindelijk ook machinist. Hij beschrijft de snelle expansie in de jaren zeventig van dit bijzondere lokaalspoorlijntje.
• “Afscheid van een tramnet”. Met de opening en ingebruikneming van de Noord-Zuidlijn, voorzien op 22 juli, gaat het lijnennet in Amsterdam drastisch op de schop. In één klap verandert er meer dan ooit tevoren. Het is een operatie die te vergelijken is met de gevolgen van het plan-Lehner in Den Haag en de komst van de metro in Rotterdam. Maurits van den Toorn geeft een korte beschrijving wat er staat te veranderen en illustreert dat met toelichtingen bij enkele duidelijke en fraaie foto’s.
• “Spoorwegen in en om Amsterdam”, 5e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van november 2013, januari en augustus 2014 en mei 2016) door Michiel ten Broek. In dit deel komen onder meer de Hemtunnel (goederentreinen en de ATB-kwestie met gevolgen voor de inzet van Materieel ‘46, de dienstregeling in Noord-Holland en de sporenlayout tussen de Singelgracht en rondom de werkplaats Zaanstraat aan de orde, met verklarende en vergelijkende kaartjes van Dick van der Spek. In een kadertekst wordt dieper ingegaan op de vroegere situatie bij de Willemspoort (1839 – 1878 en daarna) nabij het Westerpark.
• “Het trambedrijf van Kassel”. Maurits van den Toorn beschrijft de ontwikkelingen van de tram in Kassel. Het trambedrijf is lange tijd enigszins afwijkend van andere Duitse bedrijven geweest.
• “Het Sauerlandnetz Ersatzkonzept”. In december 2016 ging het nieuwe vervoercontract van het Sauerlandnetz in, gewonnen door DB Regio met een looptijd tot december 2028. Daniël van der Winden reisde tussen het Ruhrgebiet en het fraaie Sauerland.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws met een aandacht voor de afdeling Twente die dit jaar haar zestigjarige jubileum vierde; bij deze gelegenheid werd bestuurslid Peter van der Zanden op de Algemene Ledenvergadering van 7 april benoemd tot Lid van Verdienste van de NVBS. Hij kreeg tijdens de afdelingsbijeenkomst van 18 april de oorkonde, winkelbonnen en bloemen uitgereikt door hoofdbestuurslid Gerrit Reuvekamp voor zijn jarenlange inzet.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een tiendaagse reis naar Zuid-Engeland, vertrek op 24 augustus. De inschrijving staat open.
  • Verslag door Frank Hoogenboom van de spoorzoekerexcursie naar de Haarlemmermeerlijnen, onder de noemer: “Sporen uit het Verleden”, op de ochtend voorafgaande aan de Algemene Ledenvergadering op 7 april.
  • Verslag door Edward Bary van de Koningsdagrit met de Hondekop 766 op 27 april.
• Boekbesprekingen:
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “Amsterdamse tramlijnen 1975-2018: Deel 1 Damraklijnen” van Adriaen Louman. Uitgeverij Lycka till Förlag, 150 blz., A4-formaat, 275 foto’s. Prijs € 39,90.
• Op de achteromslag twee gastlocomotieven bij het evenement “Sporen naar het verleden” van de Stoomtrein Goes – Borsele. Stoomloc WD 196 van het Stoomcentrum Maldegem met een trein naar Hoedekenskerke en stoomloc 65018 van de Stoom Stichting Nederland (SSN) met een trein bij vertrek uit Hoedekenskerke naar Goes. Ook de Museum Buurtspoorweg had een stoomloc afgevaardigd. Foto’s: Len van der Maar en Dick Davelaar.
  

Gepubliceerd op: zondag 13 mei 2018

Het meinummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 202 t/m 221, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Vijftig jaar huisstijl”. In mei zijn het logo en de huisstijl van NS vijftig jaar in gebruik. Het logo is een van de bekendste in Nederland. Het was in 1968 onderdeel van een totale vernieuwing van de huisstijl. De standaardkleur geel voor het rollend reizigersmaterieel werd in dezelfde periode ingevoerd (was groen, rood en blauw). Het personeel kreeg nieuwe uniformen. De nieuwe huisstijl was een onderdeel van een toekomstvisie, waarin NS zijn rol in het openbaar vervoer wilde vergroten. In 1970 volgde als fase 2 een nieuwe dienstregelingsstructuur: “Spoorslag 70”, gevolgd door fase 3 “Spoor naar ’75”, een visionaire lange termijnplan. Gerrit Nieuwenhuis beschrijft het nieuwe gezicht van NS, om te beginnen met de werkgroep Stimurail die eind 1967 van start ging. Langzaam kleurde het spoorlandschap geel, met blauwe reclamebanen, dat weer wel.
• “Trams in Frankrijk”. Arthur Staal belicht de tramhistorie in Frankrijk, 6e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van april en juli 2014, februari 2015, mei 2016 en april 2017). In dit deel Marseille en Aubagne (wordt vervolgd).
• “Het Kamperlijntje”. De slechts dertien kilometer lange spoorlijn Zwolle – Kampen, in de volksmond het Kamperlijntje genoemd, is momenteel de kortste voor reizigersvervoer geëxploiteerde spoorlijn in Nederland, maar wel één met een grote geschiedenis waarin een stad en een spoorwegmaatschappij regelmatig fel tegenover elkaar stonden, en die tot op heden nog steeds vanwege problemen met de exploitatie in de belangstelling staat. Kasper Haar begint het overzicht met het eerste plan voor de aanleg van een spoorlijn in Overijssel in 1845, de Overijsselsche Spoorweg Maatschappij (OSM). In een kadertekst worden diverse materieelsoorten beschreven die op het Kamperlijntje dienst gedaan hebben: van “Woeste Willem” tot Flirt 3”.
• “Treinkaping bij De Punt”. Het is deze zomer 41 jaar geleden dat Nederland opnieuw werd getroffen door een treinkaping. Een Hondekop-vier (treinstel 747) werd bij De Punt door Molukse gijzelnemers stilgezet. Drie weken lang was het baanvak tussen Assen en Groningen gestremd. Er is veel over geschreven en zelfs vandaag de dag wordt nog na geprocedeerd over de rechtmatigheid over de wijze waarop de beëindiging van de gebeurtenis plaatsvond. Dit artikel wil een ander aspect belichten: een beschrijving van de gevolgen voor de treindiensten in het noorden nu een belangrijke vervoersas voor langere tijd niet bereden kon worden. Wim Hoekema beschrijft een “opgesloten” deel van het land en de gevolgen voor de reizigers- en goederendienst.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws met een kort verslag van de Algemene Ledenvergadering op 7 april 2018 in Boskoop Als gastspreker was president-directeur van NS, Roger van Boxtel uitgenodigd. Gerrit Nieuwenhuis interviewde hem.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Ledenmutaties in het eerste kwartaal 2018.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Verslag door Hans Brouwer van de Winterreis 2018 naar Duitsland, Oostenrijk en Slovenië van 8 – 16 februari.
• Boekbesprekingen:
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Spoorwegen 2018” van Richard Latten. Uitgeverij De Alk, 728 blz., 15 x 21 cm, circa 760 afbeeldingen in kleur, prijs € 26,50.
  • Rein Korthof bespreekt het boek “De laatste stoomlocomotief” van Eelco Storm, 168 blz., 21 x 28 cm, ongeveer 200 afbeeldingen in zwart-wit en kleur. Uitgeverij: W.Books, prijs € 29,95.
• Op de achteromslag twee PCC-tramfoto’s: op 29 maart 2018 met de PCC’s 1101 en 1193 bij de start van het nieuwe seizoen van de Haagse Tourist Tram en in San Francisco op 6 september 2016 een PCC op lijn E in de kleuren van de voormalige Illinois Terminal op het beginpunt Fisherman’s Whart. Beide foto’s van Maurits van den Toorn.
  

Gepubliceerd op: zondag 15 april 2018

Het aprilnummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 21 pagina's: 154 t/m 174, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Samarang-Joana Stoomtram Maatschappij”. Een artikel van Henry van Amstel over dit trambedrijf (SJS) dat een uitgebreid net van tramwegen exploiteerde in Semarang en ten oosten en noordoosten van de stad. De SJS was de eerste en uiteindelijk grootste tramwegmaatschappij op Java met een netwerk dat een maximale lengte van 426 kilometer kende. Aan de totstandkoming van de vier artikelen over spoor- en tramwegen op Java werkten mee Dick van der Spek, Jan de Bruin, Michiel van Ballegooijen de Jong, Eelco Storm, Remmo Statius Muller, Evelien Pieterse en Kees Wielemaker. Met veel historische foto’s onder andere uit de collectie van het Tropenmuseum. Ter illustratie een lijnennetkaart van Dick van der Spek.
• “De grenzeloze Flirt”. De Flirt-treinstellen van treinenbouwer Stadler zijn zonder overdrijving een succesnummer te noemen. In veertien jaar tijd zijn meer dan duizend treinstellen besteld door spoorbedrijven, zowel in Europa als daarbuiten. Het treintype droeg bij aan de stormachtige ontwikkeling die Stadler Rail doormaakte. Frans Blanker-Halstein en Raymond Kiès beschrijven een overzicht. In een kadertekst een historisch samenvatting van het “Ersatzkonzept”, dat een voorbode bleek te zijn voor de toekomstige materieelontwikkeling van dit type. In dit eerste deel (wordt vervolgd) met name de eerste ontwikkelingen in Duitsland en Zwitserland.
• “Trams in de Hongaarse provincie”. Maurits van Witsen kennen we natuurlijk al van zijn naoorlogse reizen door Frankrijk, Luxemburg en Joegoslavië en waarvan hij de afgelopen jaren in Op de Rails regelmatig verslag deed. In 1966 volgde zijn tramverkenningen in Hongarije. Als onervaren oostblokganger durfde hij aanvankelijk nog niet helemaal op eigen kracht te reizen, maar met inschakeling van bevriend NVBS’er Nico van Zeevenhooven (materieelingenieur bij de NS) werd dankbaar gebruik gemaakt van de internationale contacten die NS onderhield. Zijn eerste artikel over Hongarije werd gepubliceerd in het oktobernummer 2017, waarin met name zijn driedaags verblijf in Budapest beschreven werd. Hierna trok hij de provincie in en bezocht enkele belangrijke steden. De reis voerde eerst in oostelijke richting naar de industriestad Miskolc en bood de gelegenheid om behalve de tram daar ook verschillende smalspoorlijnen te bezoeken.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws met een vooruitblik door voorzitter Gerrit Nieuwenhuis naar negentig jaar NVBS (in 2021): nieuwe ontwikkelingen, goede uitstraling, meer leden, nieuwe website en actiever in het onderhouden van contacten met de railbedrijven en museumorganisaties: dat zijn de doelstellingen waar de NVBS zich op zal richten. Verder diverse bestuurswisselingen bij SNR, de afdelingen en in het Hoofdbestuur.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • De Algemene Ledenvergadering 2018 werd gehouden op zaterdag 7 april in Flora Boskoop. Als gastspreker was president-directeur van NS, Roger van Boxtel uitgenodigd. Gerrit Nieuwenhuis interviewde hem. De boodschap was: "het gaat weer goed met NS".
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een mogelijk als ad hoc-testgroep bezoek aan de Noord-Zuidlijn. De inschrijving staat open, maar dat geeft nog geen garantie op doorgaan, evenmin is een datum vast te stellen. Aanmelders ontvangen nader bericht.
  • Aankondiging van een eendaagse excursie naar drie verschillende Schwebebahnen bij onze oosterburen: Düsseldorf, Wuppertal en Dortmund op donderdag 17 mei. De inschrijving staat open.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Schiene, Dampf & Kamera”, van Hans Müller. Uitgeverij EK-Verlag, 180 blz. 28 x 26 cm, 250 zwart-wit afbeeldingen, prijs € 39,90.
  • Ton Pruissen bespreekt het boek “Die Dampflokomotiven der indonesischen Werkbahnen” van Uwe Bergmann, 512 blz., 24 x 34 cm, 869 zwart-wit en 105 kleurenfoto’s. Uitgeverij: Peter Lindemann, prijs € 50,00 afgehaald en € 58,00 per postzending.
• Op de achteromslag twee foto’s met ICE in bijzondere kleurstellingen. Foto’s van Norman Gottberg en Mathias Oestreich.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zaterdag 10 maart 2018

Het maartnummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 22 pagina's: 106 t/m 127, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Neerlands eerste trammuseum”. Auteur Ciril van Hattum beschrijft dit eerste trammuseum in Nederland, dat van 1950 tot 1990 bestaan heeft in het Limburgse Weert. Opgericht door slechts één man, zonder enige subsidie. Directeur Bernhard C.E.J. (Ben) Kühne was een bevlogen tramliefhebber en verzamelaar. Hij legde de basis naar meer van dergelijke musea, vooral in het buitenland. Met fraaie foto’s uit de collectie SNR.
• “Goederendienst in Nederland – de stand van zaken in februari 2018”. Het afgelopen halfjaar is er weinig opvallends gebeurd in het goederenvervoer per spoor in, van en naar ons land. Het aandeel van het railtransport in het totale goederenvolume bleef marginaal: rond de 4%. Het vervoervolume daalde licht als gevolg van de langdurige versperring van de spoorlijn bij Rastatt en de sluiting van kolencentrales in Duitsland. De nieuw toegetreden vervoerders probeerden hun marktaandeel te vergroten. Emiel de Block beschrijft de stand van zaken.
• “Varende treinen”. Het 9e vervolgartikel (eerdere delen verschenen in de nummers van november 2013, januari 2014, mei 2014, augustus 2014 en januari en augustus 2015, april 2016 en april 2017) door John Krijgsman. In dit deel komen de treinveerdiensten tussen Denemarken en Zweden aan bod: Helsingør – Helsingborg, Kopenhagen – Malmö, en Göteborg – Frederikshavn (in het noorden van Jutland). Ook wordt de veerdienst Hirtshals(Denemarken) - Kristiansand(Noorwegen) behandeld. Met foto’s uit de betreffende veerhavens wordt dit artikel geïllustreerd. Met een toelichtende kaart van Dick van der Spek.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws. Met op pagina 147 informatie over de voortgang van de ontwikkeling van de nieuwe website. Drie leden van de projectgroep vertellen wat we mogen verwachten. Op de komende Algemene Ledenvergadering is een demonstratie te verwachten.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • De Algemene Ledenvergadering 2018 zal gehouden worden op zaterdag 7 april in Flora Boskoop. De agenda staat in deze uitgave.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de excursie naar Sardinië onder de titel: “Ferrovie Méditerranée 2.0”, een vervolgbezoek. De inschrijving staat open.
  • Aankondiging van de rondrit met treinstel 766 op Koningsdag, 27 april. De inschrijving staat open.
• Boekbesprekingen:
  • Gerrit van Straaten bespreekt de dubbelband van de uitgave “Geschichte und Bahnen der Aktiengesellschaft für Verkehrswesen. Lenz & Co – Deutsche Eisenbahn-Gesellschaft – Transdev van Andreas Christopher en Walter Schönlein. Uitgeverij ArGe Drehscheibe - Eningen (D), beide delen formaat A4 met honderden illustraties:
    • Band 1: Geschichte und Bahnen im Osten, 256 blz., prijs € 29,50;
    • Band 2: Bahnen in Westen und in de Kolonien, 288 blz., prijs € 34,00.
• Op de achteromslag weer een leuk Toen en Nu’tje, een beeldvergelijking van de Amsterdamse tramlijn 16 in het stadsbeeld bij het Concertgebouw, op 24 oktober 1984 en op dezelfde plek op 22 februari 2018. Beide foto’s van Frans Boom.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij ruim 4500 spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 11 februari 2018

Het februarinummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 50 t/m 67, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Wisseling van de wacht”. In Duitsland, waar aanbestedingen verplicht zijn, verandert het spoorlandschap jaarlijks op de zondag volgend op de tweede zaterdag van december: het tijdstip waarop in vrijwel alle Europese landen het nieuwe dienstregelingsjaar in gaat, vaak met nieuwe vervoerders en dito contracten. De jaardienstregeling 2018 startte op 10 december 2017. Frans Blanker-Halstein ging op reis bij de oosterburen en trof veel vernieuwingen op het spoor aan. En elke vervoerder heeft zo zijn eigen kleurtje.
• Was het toeval of een precieze timing? Op de dag dat de metro in Rotterdam vijftig jaar bestond, vrijdag 9 februari 2018, verscheen deze uitgave van Op de Rails met een uitgebreid historisch overzicht van “hoe het zo gekomen is” met dat korte metrolijntje van Centraal Station tot Zuidplein van amper 6 kilometer dat prinses Beatrix en prins Claus openden op 9 februari 1968 . Nu onderdeel uitmakend van een groot regionaal netwerk van bijna tachtig kilometer. Maurits van den Toorn beschrijft de ontwikkelingen, vanaf de allereerste vooroorlogse plannen, de toenemende mobiliteitsvraag en massamotorisering in de jaren vijftig tot en met het naar “de polder uitbreiden” van de stad Rotterdam. In een jarenlang proces groeide de geplande korte tramtunnel onder de rivier Nieuwe Maas uit tot een metrolijn met latere uitbreidingen. Maar daar gingen stapels rapporten aan vooraf. Boeiend en overzichtelijk beschreven, met tal van oude foto’s.
• “De teloorgang van de Baureihe 120-1”. Deze locomotiefserie van de Deutsche Bundesbahn was de eerste grote serie draaistroomlocomotieven. In de nieuwe dienstregeling van DB Fernverkehr is haar inzet en werkterrein behoorlijk gekrompen, mede door de opening van de hogesnelheidslijn Erfurt – Nürnberg en de daarmee verband houdende vervanging van (getrokken) Intercity’s door ICE’s. Raymond Kiès inventariseerde hun inzet vanaf december 2017.
• “De inzet van het NS-materieel - de dienstregeling 2018”. Met de veelbelovende start van de “tienminutentrein” tussen Amsterdam en Eindhoven ontstond per 10 december 2017 niet alleen een ander treinconcept op deze vervoersas, maar hield tevens in dat er meer intercitymaterieel nodig is. Dat is gevonden door de definitieve overgang van het DDZ van sprinter- naar intercitydiensten, waarbij tevens een herschikking van het materieel van de Noord-Oostverbindingen (Groningen/Leeuwarden/Enschede) en de IJssel-Brabantroute (Zwolle/Arnhem/Roosendaal) heeft plaatsgevonden. De gaten die daardoor bij de sprinterdiensten zijn gevallen, zijn door de komst van de nieuw ingestroomde Flirt 3-treinstellen royaal opgevuld. Michiel ten Broek zet de wijzigingen op een rij.
• “Broodtrommels”. Schienenbusse en Broodtrommels waren vanaf de jaren zeventig in de Oostbloklanden de redders van de nevenlijnen. Wie ze beter bekijkt, begrijpt waarom ze hun bijnamen kregen. Date Jan de Vries zocht ze op en verdiepte zich in de ombouw en huidige inzet in Tsjechië.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws. Met een In Memoriam herdenkt NVBS-voorzitter Gerrit Nieuwenhuis de op 27 december 2017 overleden Anton Schultink. Anton was sinds 2013 Lid van Verdienste vanwege zijn vele uitgevoerde taken voor de NVBS.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • De Algemene Ledenvergadering 2018 zal gehouden worden op zaterdag 7 april in Flora Boskoop. De agenda en verdere informatie zal gepubliceerd worden in het maartnummer van Op de Rails.
  • De facebookpagina van Op de Rails wordt veel bezocht: met tienduizend likes een populair medium. En er vielen veel cadeautjes te winnen. De grote prijs was een NS-Traxx met 6 Fyra-rijtuigen in schaal H0 van Märklin. Robert van Veen was de gelukkige winnaar.
  • Aandacht voor de “Masterclass Betuweroute” op 8 maart met diverse sprekers,
  • Recente ledenmutaties.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de spoorzoekersexcursie “Sporen uit het Verleden – deel 18: de Haarlemmermeer, op zaterdag 7 april (let op: dit is direct voorafgaand aan Algemene Ledenvergadering, ook op deze datum).
  • Verslag door Rob Zoomer van de Railpuzzelrit, gehouden op 12 november 2017.
  • Verslag door Rob Zoomer van de Oliebollenrit van 29 december 2017 met mat.’46 tweewagenstel 273 van het Spoorwegmuseum.
• Op de achteromslag weer een leuk Toen en Nu’tje, een beeldvergelijking van station Heino. Op 6 juni 1976 met dieseltreinstel DE2 82 door Kees van de Meene gefotografeerd en op 3 december 2017 met de Flirt 3-treinstellen 7301 en 7308 van vervoerder Keolis Nederland, de nieuwe vervoerder van de lijn Zwolle – Enschede, gefotografeerd door Dennis te Dorsthorst.
• Het middenkatern van deze uitgave bevat traditioneel de materieeloverzichten van alle vervoerders in Nederland naar de stand per 1 januari 2018.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: donderdag 18 januari 2018

Het januarinummer 2018 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• NVBS-voorzitter Gerrit Nieuwenhuis start dit nummer aan het begin van een nieuw verenigingsjaar met het uitspreken van goede wensen voor 2018 aan alle NVBS’ers. Terugblikkend op het voorbije jaar zullen de in gang gezette vernieuwingen op het spoor voortgezet worden in 2018 en 2019. Hij noemt de in dienststelling van de Amsterdamse Noord-Zuidlijn, de Uithoflijn in Utrecht en de metro(verlenging) van Schiedam naar Hoek van Holland. Binnen de NVBS staan enkele projecten op stapel. Het Hoofdbestuur heeft besloten om 2018 het jaar van de vernieuwing te maken: er komt een marketing- en communicatieplan dat de boodschap die de NVBS wil uitdragen moet verduidelijken, de website wordt vernieuwd en de NVBS wil het platform worden om kennis over de railwereld uit te wisselen, zowel tussen de leden als daarbuiten. De contacten met relevante bedrijven in de spoor- en tramsector en de museumbedrijven zullen vernieuwd en geïntensiveerd worden.
• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 3 t/m 22, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De Buffels”. Met het begin van de elektrische dienst op de spoorlijnen Zwolle – Kampen en Zwolle – Wierden (naar Almelo, Hengelo en Enschede) ingaande de dienstregeling 2018 afgelopen 10 december 2017 kwam niet alleen een einde aan de dieseltractie in de NS-reizigersdienst, maar ook de inzet van het materieel type DM’90 in Nederland. Niels Karsdorp kijkt terug op amper 22 jaar inzet van deze treinstellen die beter bekend staan als de Buffels.
• “Stoomsneeuwblazers”. Sjoerd Bekhof beschrijft in zijn artikel hoe – vooral in het buitenland en met name in Zwitserland en Oostenrijk - de strijd op het spoor aangebonden wordt tegen de sneeuw. De lange winters van 1962/’63 en 1978/’79 in Nederland herinneren we ons nog wel, maar stoomsneeuwblazers kennen we hier niet. De Zwitserse Rhätische Bahn is er zelfs gespecialiseerd in. “Alle reden vom Winter…wir nicht”. Met groot en krachtig geweld wordt de sneeuw van het spoor geblazen. Fraaie foto’s illustreren het artikel.
• “Per PCC naar Purmerend – de plannen tot modernisering van de NZH-tram”. De uitvoering van de plannen (en bijbehorende tekeningen !!) is nooit werkelijkheid geworden, maar ooit was sprake de Noord-Zuid Hollandsche Vervoer Maatschappij te moderniseren met PCC-motorwagens voor tweerichtingverkeer op de NZH-lijnen in Noord- en Zuidholland. Op 4 mei 1949 werd besloten niet te investeren in onder andere de aanschaf van nieuw trammaterieel en de infrastructuur (zoals onderstations). Aangenomen mag worden, dat op die datum de plannen voor nieuwe “Tweelingen” en PCC-rijtuigen door de voorzittershamer van de Raad van Commissarissen van de NS, president-commissaris ir. F. Q. den Hollander werden getorpedeerd. Dirk Eveleens Maarse, met medewerking van Georg Groenveld, Hans de Haan, Harry Hondius, Sam de Lange en Ton Dijkers doken de archieven in en vonden in de verzameling van de Stichting NVBS-Railverzamelingen opmerkelijke documenten.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws. Met een In Memoriam herdenkt Geert Gorissen het overlijden op 7 december 2017 van Pleun Benard. Pleun was een bekende en geliefde mede-hobbyist binnen de vereniging. Bekend vooral als reisleider van de SNE, voortgekomen uit het vroegere excursiecollectief waarvan hij aan de wieg stond. In 1993 begon Pleun na het beëindigen van zijn penningmeesterschap in het Hoofdbestuur als reisleider en heeft daarna veertig (!!) excursies georganiseerd. Ook was hij nauw betrokken bij de winkel waar hij sinds 1987 onder meer diende als verkoopleider. Dat zijn verdiensten voor de NVBS meer dan de reizen betroffen, is te lezen in het interview in NVBS Actueel van juli 2017. De NVBS gaat door het overlijden van Pleun een zeer betrokken medewerker missen.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • De Algemene Ledenvergadering 2018 zal gehouden worden op zaterdag 7 april in Flora Boskoop. De agenda en verdere informatie zal gepubliceerd worden in het maartnummer van Op de Rails.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Die Reko-50 der DR. Die Baureihen 50 35-37 und 50 50 der Deutschen Reichsbahn” van Dirk Lenhart, Dietmar Schlegel en Gerald Groß, 276 blz., 210 x 297 mm, met 393 afbeeldingen, Uitgeverij EK-Verlag, prijs: € 45,00.
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Trams 2018”, van B.A. Schenk en M.R. van den Toorn, 272 blz., 15 x 21 cm, ruim 300 kleurenfoto’s. Uitgeverij De Alk, prijs € 18,95.
• Op de achteromslag twee tramfoto’s tijdens de zware sneeuwval op 10 en 11 december 2017; in Den Haag een pekeltram voor het berijdbaar houden van de sporen (Nieuwe Parklaan) en in Rotterdam de RET RoMeO vierasser 2605 als sneeuwschuiver op het Pompenburg. Fotobijdragen door Karel Hoorn en Bas Schenk.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: maandag 11 december 2017

Het decembernummer 2017 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 578 t/m 595, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied. Met een kadertekst over de bijzonderheden van de nieuwe dienstregeling 2018, ingaande 10 december, op de pagina’s 582 – 584.
• “Programma Hoogfrequent Spoor - PHS”. Eén van de belangrijkste onderwerpen van de spoorsector op dit moment en feitelijk al een aantal jaren in ontwikkeling is het Programma Hoogfrequent Spoor. Iedere tien minuten een intercity en/of een sprinter op de drukste trajecten moet het reisgemak van de reizigers vergroten. Naast reisgemak is PHS vooral een oplossing voor broodnodige capaciteitsuitbreiding voor de drukste treinen op drukke trajecten. In dit artikel van auteur Jip Klok wordt uitgelegd wat PHS is en welke plannen en projecten daarbij komen kijken. Enkele lijnkaarten illustreren het geheel.
• “65 jaar geleden: de NS in 1952”. Peter van der Vlist vervolgt in zijn artikelenreeks een terugblik naar de NS in een specifiek jaar. Ditmaal in de vijfde aflevering komt het jaar 1952 in beeld. De elektrificatie Amersfoort – Zwolle – Groningen/Leeuwarden is afgerond, tussen Arnhem en Zwolle is men daaraan begonnen en eind 1952 is Arnhem – Zutphen onder de draad. In Zutphen staat een nieuw stationsgebouw, in Arnhem wordt daaraan gebouwd. De materieelinzet kenmerkt zich door nieuwe inzet en mogelijkheden. Er zijn twintig postrijtuigen plan D, de aflevering van mat.’46 is afgerond, de eerste vijftig locomotieven van de serie 1100 zijn in dienst, de serie 1200 is vrijwel geheel afgeleverd, de eerste 1300’en rijden en de “Blauwe Engelen” zijn besteld. Maar er rijden nog stoomtreinen. Kortom, NS krabbelt op uit de oorlogsschade en de modernisering treedt in. Het spoorlandschap verandert in fors tempo. En hoe zag de NVBS er in dat jaar uit en welke excursies waren er?
• “25 jaar tram-trein in Karlsruhe”. 2e vervolgartikel (eerste deel verscheen in het septembernummer 2017). Frans Blanker-Halstein vervolgt zijn verhaal over de ontwikkeling van de tweesysteemtram, waarbij de koppeling van regionaal en stadsvervoer tot een voor de klant aantrekkelijk product heeft geleid. In Karslruhe vond een ongekend snelle ontwikkeling van het regionale railvervoer plaats, die wereldwijd inspireerde tot een nieuwe houding ten opzichte van de tram: een mengvorm van modern(er) spoor- en tramverkeer in en rond de grotere steden. In dit deel komen diverse, ook technische, aspecten aan de orde. De naam van Dr. Ing. Dieter Ludwig, de charismatische directeur van zowel AVG als VBK, komt terecht aan bod in een kadertekst. In zijn dertigjarige diensttijd maakte hij 44 openingen van nieuwe railverbindingen mee, waarvan 21 bij het streekvervoersbedrijf AVG. Bij zijn pensionering in 2006 werd hij ereburger van Karslruhe en verkreeg een eredoctoraat van de universiteit van de stad.
• “De hogesnelheidslijn Erfurt – Nürnberg”. Met de opening van de hogesnelheidslijn Erfurt – Nürnberg is het laatste gedeelte van de geheel vernieuwde verbinding Berlijn – München in dienst gesteld. De gevolgen voor het Duitse Intercity-net zijn aanzienlijk. Henry van Amstel beschrijft de nieuwe infrastructuur en de gevolgen voor de dienstregeling op de noord-zuid-as van Duitsland met nieuwe knooppuntverbindingen.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, met o.a. De contributievaststelling 2018, ledenmutaties, de nieuwjaarsreceptie op zaterdag 6 januari in NVBS Centraal Amersfoort, vacature ledenadministratie, Facebook en een ruil- en verkoopbeurs op zaterdag 30 december.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Boekbesprekingen:
  • Cock Koelewijn bespreekt het boek “De Beneluxdienst Amsterdam – Brussel. Zestig jaar samenwerking tussen NS en NMBS. Treinen in Beeld, deel 15” van Jimmy Langeveld, 160 blz., 17 x 24 cm, met circa 200 foto’s in kleur, Uitgeverij Uquilair, prijs: € 19,95.
  • Paul Geerts bespreekt het boek “Gele Dieseltweetjes – Verbouwd maar vertrouwd”, van Frank Oude Elferink, 88 blz., A4-formaat, 190 foto’s. Uitgeverij Lycka till Förtag, prijs € 24,95.
  • Gerard de Graaf heeft voor u gelezen het boek “Sporen van Smaragd. Per trein door Nederlands-Indië 1867 – 1949” van conservator Evelien Pieterse van het Spoorwegmuseum, 144 blz., 24 x 31 cm, 150 afbeeldingen. Uitgeverij WBooks, prijs € 24,95.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Verslag door Jan Haasdijk van de afscheidsrit DM’90, gehouden op zaterdag 14 oktober 2017.
  • Verslag door Ben Loos van de Flexreis naar Lyon van 7 – 16 september.
  • Peter de Winter beschrijft de vijfdaagse reis naar de Duitse Pfalz en omgeving van 29 september tot en met 3 oktober 2017.
  • De Oliebollenrit in een warme “Muizenneus”, museumtreinstel 273, vindt plaats op vrijdag 29 december 2017.
• Op de achteromslag twee foto’s van J.J. Overwater en Hans Altena, respectievelijk gefotografeerd op 2 juli 1952 en 7 november 2017 van het voormalige loctype NS 2000 (bij NS 601 – 619). Een vergelijkbare machine werd gevonden bij een cementfabriek in de Verenigde Staten en werd door middel van crowdfunding aangekocht door de museumstichting Stoomtrein Goes - Borsele en is inmiddels per schip naar Nederland overgebracht via de haven van Antwerpen. Per diepladertransport is de locomotief naar Goes overgebracht.
• Deze uitgave bevat in het middenkatern weer het jaarlijkse jaarregister 85e jaargang, 2017. Deze jaargang bevat 632 bladzijden.

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: donderdag 16 november 2017

Het novembernummer 2017 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 518 t/m 537, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Elbflorenz” per tram”. Met een lengte van ruim 134 kilometer heeft Dresden het vierde tramnet van Duitsland, na Berlijn, Keulen en Leipzig. Auteur Maurits van den Toorn beschrijft de gecompliceerde ontstaansgeschiedenis, waarbij in de DDR-tijd het trambedrijf zwaar in verval raakte, maar daarna consequent gemoderniseerd werd. Zowel de stad Dresden als het trambedrijf zijn beide de moeite van een bezoek waard.
• “De Betuweroute is tien jaar in dienst”. Op 16 juni 2007 stelde Koningin Beatrix de Betuweroute feestelijk in gebruik. Gerrit Nieuwenhuis geeft in dit artikel een terugblik: een beschouwing na de tien jaar van exploitatie. En de toekomst van deze spoorlijn voor het goederenvervoer komt ook aan bod. Over nut en noodzaak van de Betuweroute zijn altijd veel vragen geweest, ook de politiek heeft zich met deze spoorlijn danig bemoeid. Nieuwenhuis geeft antwoorden op zes kernvragen: wat, waarom, waar, wie, wat en welke zaken speelden er rond de besluitvorming tot aanleg en exploitatie van deze 160 kilometer lange spoorlijn die het landschap van Nederland van west naar oost, van Maasvlakte tot de Duitse grens achter Zevenaar, voor altijd veranderde? De groei van het aantal treinen (per jaar) komt in een tabelletje tot uitdrukking.
• “Toezicht op spoor, tram en metro”. 2e vervolgartikel (eerste deel verscheen in het julinummer 2017 van Op de Rails). Regelmatig duikt in het nieuws wel de naam op van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Maar wat is de ILT precies en wat onderzoekt deze overheidsinstantie? Wim Beukenkamp m.m.v. Andres Wedzinga vervolgen hun artikel over de spoorwegwetgeving en het toezicht daarop. In dit deel komen onder meer aan bod de vergunningverleningen en certificaten, de voertuigtoelatingen op het spoor, de verschillende railsystemen en de (operationele) inspecties en onderzoeken.
• “Semarang – Cheribon, - Historie van een stoomtrammaatschappij”. Henry van Amstel beschrijft de hoofdverbinding van de in de jaren negentig van de negentiende eeuw opgerichte trammaatschappij in Indië, die uiteindelijk de status van spoorweg kreeg en ook in het huidige Indonesië een belangrijke spoorlijn is. Veel historische beeldmateriaal uit de collecties en verzamelingen van de NVBS en het Spoorwegmuseum. Met een lijnkaartje van Dick van der Spek ter illustratie.
• “25 jaar Museumspoorlijn STAR””. Tim Goorman beschouwt hoe de Stichting Stadskanaal Rail werd opgericht en hoe de voormalige spoorlijn van Veendam via Stadskanaal naar Musselkanaal voor afbraak behoed kon worden. Het realiseren van een museumspoorlijn, die bekend werd als Museumspoorlijn STAR in deze uithoek van een land bleek een succes na de aanvankelijke scepsis. De afgelopen jaren is gebleken, dat de STAR meer dan genoeg bestaansrecht heeft; de spoorlijn is gerenoveerd, de rijdende collectie is uitgebreid en het toerisme groeit nog altijd. Zelfs de terugkeer van de reguliere trein wordt bestudeerd. In het weekend van 16 en 17 september 2017 vierde de STAR een feestje ter gelegenheid van zijn 25-jarig jubileum onder de naam “Stadskanaal onder Stoom”.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Boekbesprekingen:
  • Maurits van den Toorn bespreekt het boek “Het Rijk van de BAM, de Baikal-Amoer Magistraal – mijn reis met die andere Trans-Siberië Express” van Edwin Trommelen, twee fotokaternen met in totaal 16 foto’s. Het boek is de registratie van een persoonlijke “treinbeleving”. Uitgeverij Gibbon, prijs: € 24,95.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Op 2 december 2017 wordt in NVBS Centraal in Amersfoort het jaarprogramma van de SNE gepresenteerd. Op 8 april 2018 start een Verre Reis naar Iran. Deelnemersprijzen zijn bekend en de inschrijving staat open.
  • Op donderdag 8 februari 2018 start een elfdaagse reis naar Slovenië en Oostenrijk. Deelnemersprijzen zijn bekend en de inschrijving staat open.
  • Aankondiging van de Oliebollenrit in een warme “Muizenneus”, museumtreinstel 273, op vrijdag 29 december 2017. Ook hierop kan worden ingeschreven.
  • Informatie over de Stichting Garantiefonds Reisgelden.
• Op de achteromslag twee foto’s van Maurits van de Toorn van trams in het Japanse Sapporo en Kagoshima, respectievelijk op 22 september en 10 oktober 2017. De voorplaat is van Tim Goorman van Station Stadskanaal op 5 oktober 2017 met als bijzondere gasten de treinstellen 3427 en 3446 die onderweg waren in het kader van het door de NVBS georganiseerde afscheid van het materieel DM’90.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: vrijdag 20 oktober 2017

Het oktobernummer 2017 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 466 t/m 485, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• De ingebruikname van de Noord-Zuidlijn staat gepland op 22 juli 2018. Of die datum wordt gehaald is nu nog niet zeker, want zowel op het gebied van de beveiliging als van de infrastructuur is nog veel werk te verzetten en de vraag is of deze tijdig gereed zijn. De start van de nieuwe metrolijn heeft hoe dan ook grote gevolgen voor het tram- en busnet. Chris Vonk beschrijft in zijn artikel de nieuwe situatie, waarbij de nieuwe vervoervisie niet onvermeld blijft.
• “Nieuwe spoorinfra in Wenen”. Bij het begin van de dienstregeling 2018 neemt de Oostenrijkse ÖBB met de goederenlijn om de stad St. Pölten in Niederösterreich een nieuw gedeelte van de uitgebreide en vernieuwde Westbahn in gebruik. In dit artikel beschouwt Albert Koch de veranderingen in en rond Wenen. Lijnennetkaartjes van Dick van der Spek van de situaties in 1987 en 2017 illustreren het geheel.
• “Goederendienst in Nederland – de stand van zaken in september 2017”. Emiel de Block evalueert de veranderingen in het goederenvervoer. Met een lichte groei in ons land, met name in het intermodale vervoer en het vervoer naar bestemmingen in Italië en Oost-Europa lijkt ook in 2017 de groei door te zetten. Maar sinds januari zijn er maar liefst vier goederenvervoerders gestopt en zijn er drie bijgekomen. Diverse foto’s laten een kleurrijk beeld zien van de trekkrachten met hun evenveel kleurrijke transporten aan de trekhaak.
• “Trams in Hongarije”. Maurits van Witsen kennen we natuurlijk al van zijn naoorlogse reizen door Frankrijk, Luxemburg en Joegoslavië en waarvan hij de afgelopen jaren in Op de Rails regelmatig verslag deed. In 1966 volgde zijn tramverkenningen in Hongarije. Als onervaren oostblokganger durfde hij aanvankelijk nog niet helemaal op eigen kracht te reizen, maar met inschakeling van bevriend NVBS’er Nico van Zeevenhooven (materieelingenieur bij de NS) werd dankbaar gebruik gemaakt van de internationale contacten die NS onderhield.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, met o.a. de NVBS Railquiz. Editie 2017 die op zaterdag 28 oktober zal worden gespeeld.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Boekbesprekingen:
  • Aad de Meij bespreekt het boek “Elektrische locomotieven NS Serie 1600” van Jos Burgemeester, 240 blz., 24 x 30 cm met 370 foto’s en 40 andere afbeeldingen. Uitgeverij Uquilair, prijs: € 44,95.
  • Gerard de Graaf bespreekt een uitgave door Ton Pruissen over de bouw van Mallet-locomotieven voor de spoorwegen in Java, gebouwd bij Hannomag, Hannover 1923, 72 blz., formaat A4 liggend, met 55 foto’s en een facsimile-uitgave van de Hanomag Nachrichten uit 1924, met 1 kaart en 1 tekening. Uitgeverij DGEG, prijs € 12,50.
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Die Braunschweigische Landes-Eisenbahn, eine große Privatbahn zwischen Heide und Harz” door Christopher Wulfgramm, 168 blz., 347 zwart-wit afbeeldingen, 210 x 297 mm. Uitgeverij EK-Verlag, prijs € 39,90.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de railpuzzelrit op 12 november. De activiteit begint om 10.30 uur op Utrecht Centraal en de deelnemers komen uiteindelijk in het Spoorwegmuseum terecht. De puzzelrit is bedoeld voor kinderen in de leeftijd van negen tot vijftien jaar, onder begeleiding van een of meerdere volwassenen.
  • Verslag door FrankHoogenboom van het spoorzoeken in Zuid-Beveland en Zeeuwsch-Vlaanderen in het kader van de serie excursies over “Sporen in het verleden”, gehouden op 19 augustus en 2 september 2017.
• Op de achteromslag twee foto’s van Raymond Kiès van de Pioniereisenbahn in het noordoosten van het Hongaarse Budapest. De voorplaat is van Albert Koch van een trein bestaande uit locomotief 1216 235 met railjettrein 75 van Praag naar Graz op 22 juni 2015, ter hoogte van Mödling, ten zuiden van Wenen.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: donderdag 14 september 2017

Het septembernummer 2017 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 418 t/m 436, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Hydroleum-locomotieven”. Gerard de Graaf en Ad Lafort ontdekten op een opgedoken fabrieksfoto en in literatuur een bijzondere locomotief waarvan er op het Nederlandse industriële smalspoor slechts één heeft gereden: met op hydroleum-techniek aangedreven tractie. In dit artikel wordt de techniek onderzocht en uitgelegd. Met een overzichtelijke tabel van alle gebouwde hydroleumlocomotieven en –motoren met onder andere hun fabrieksnummers, spoorwijdtes en bestemmingen en inzetgebieden.
• “25 jaar tram-trein in Karlsruhe”. Op 25 september 1992 nam de Albtalbahn de eerste tram-trein-verbinding in dienst tussen Karlsruhe en Bretten. Binnen enkele maanden was het aantal reizigers met enkele honderden procenten toegenomen. Dit was in Karslruhe het begin van een ongekend snelle ontwikkeling van het regionale railvervoer, die wereldwijd inspireerde tot een nieuwe houding ten opzichte van de tram: een mengvorm van modern(er) spoor- en tramverkeer in en rond de grotere steden. Frans Blanker-Halstein schrijft een interessant artikel over de ontwikkeling van de tweesysteemtram, waarbij de koppeling van regionaal en stadsvervoer tot een voor de klant aantrekkelijk product heeft geleid.
• “Inzet van het NS-materieel – de ontwikkelingen in 2017”. 2e vervolgartikel (eerste deel verscheen in het februarinummer 2017). Michiel ten Broek beschrijft nieuwe ontwikkelingen, o.a. de inzet van de Flirt3-treinstellen en de gevolgen van de wijzigingen in de dienstregeling hebben op grote schaal tot verschuivingen geleid in de inzet van het materieel. Vooral het sprintersegment blijkt flink opgeschud te zijn. De Flirt3-treinstellen lijken – naast hun inzet - vooralsnog ook de reserves van allerlei materieelsoorten vergroot te hebben. Besproken worden SGM, SLT, DDZ, DDAR, DDM-1, ICM, VIRM en het aanstaande einde per 9 december van DM’90. Dit laatste betekent ook het einde van een tijdperk van ruim 83 jaar waarin NS dieselelektrische treinstellen heeft ingezet. Er wordt druk “geoefend” voor de dienstregeling 2018 (met ook nieuwe elektrische baanvakken en nieuwe vervoerders).
• “Het einde van de mB 9925”. Voor auteur Peter van der Vlist kwam na bijna 44 jaar duidelijkheid wat hij eerder, op 10 februari 1972, tijdens zijn stageperiode bij Werkspoor had aangetroffen: de troosteloze restanten van wat eens een ZHE-rijtuig bleek te zijn. Archiefonderzoek, speurwerk en contacten met oud-spoormensen leidden tot de vaststelling dat motorrijtuig 9925 na zijn laatste onderhoud in mei 1944, in september 1944 was weggevoerd naar Duitsland en terugkeerde in Nederland op 4 januari 1946, waarna het aan sloop ontsnapte en werd verkocht om daarna nog als noodwoning geruime tijd van nut te zijn. De mB 9925 belandde uiteindelijk op een terrein aan de Cartesiusweg in Utrecht, waar het in het voorjaar 1972, na zijn bewoonde status, werd gesloopt…….door de oud-bewoners.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws. Met een In Memoriam herdenkt Sander Mayer het overlijden op 2 augustus 2017 van Jan van Hartesveldt op 69-jarige leeftijd. Jan was Lid van Verdienste (2013) en was sinds 1972 lid van de NVBS. Jan was een actieve NVBS’er; hij zat in vele commissies waaronder de Kalendercommissie en Publiciteit & Reclame. Was op beurzen en bij manifestaties te vinden voor het presenteren van de NVBS en was actief in de sectie Amersfoort, nu de afdeling Eemland. In de NVBS-winkel maakte hij zich verdienstelijk met de inkoop van tweedehands artikelen, het achter de kassa zitten en verzorgde de inkoop, de samenstelling en de verkoop van het assortiment dvd’s. In een brede klantenkring was hij bekend.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
  • Oproep door Gerrit Nieuwenhuis voor kandidaten in vacatures in het Hoofdbestuur.
• Boekbesprekingen:
  • Tim Boric bespreekt het boek “RET, Anderhalve eeuw Rotterdam en openbaar vervoer” van Maurits van den Toorn, 224 blz., 21,3 x 23,2 cm met circa 150 foto’s, gedeeltelijk in kleur. Uitgeverij Boom, prijs: € 29,90.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Verslag door Ben A.Bles van de reis van 24 – 25 juni 2017 naar de trams in het Ruhrgebied.
• Op de achteromslag twee foto’s van Dave Hunt en John Cosford van stoomlocomotieven van het type Garrat bij de Welsh Highland Railway en bij het Gartencenter Zulauf in het Zwitserse Schinznach. De voorplaat is van Martijn Schurink van Combino-tram 2111 in de kleuren van de regenboogvlag ter gelegenheid van de Amsterdam Pride op 6 augustus 2017.
• Bij deze septemberuitgave is NVBS Jaarkalender 2018 gevoegd.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 13 augustus 2017

Het augustusnummer 2017 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 18 pagina's: 370 t/m 387, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Zestig jaar Benelux”. Op 29 september 2017 is het zestig jaar geleden dat de eerste Beneluxtrein met doorgaande tractie tussen Amsterdam en Brussel ging rijden. De Beneluxdienst is tot op de dag van vandaag een niet weg te denken en succesvolle treinverbinding in Nederland en België ondanks regelmatige vertraging en uitval van treinen. Met de elektrificatie van het grensbaanvak Roosendaal – Essen in 1957 werd de mogelijkheid gecreëerd om een doorgaande treindienst van Amsterdam via Roosendaal naar Antwerpen en Brussel te ontwikkelen, met materieel, dat zowel onder 1500 volt gelijkspanning in Nederland als onder 3000 volt gelijkspanning in België gereden kon worden. Het materieel heeft vele gezichten en tractievormen gekend; door (bicourante) locomotieven getrokken, dan wel geduwd met stuurstandrijtuigen als door treinstellen. In dit artikel van Gerrit Nieuwenhuis een terugblik op de historie van het materieel dat in deze verbinding werd ingezet.
• “Het materieel type 1917 van de ESM”. In 1916 bestelde de Electrische Spoorweg Maatschappij (ESM) voor de dienst op de tramlijn Amsterdam – Haarlem – Zandvoort bij Beijnes in Haarlem een markante serie rijtuigen. Officieel stonden deze te boek als het materieel type 1917, maar ze werden bekend als de Beijneswagens of, door hun vorm, de Pannenbroden. Met hun grote comfort vormden ze het gezicht van de dienst Amsterdam – Haarlem – Zandvoort. Het is deze maand exact zestig jaar geleden dat er met de opheffing van deze tramlijn op 31 augustus 1957 een einde aan de inzet van dit materieel kwam. Wim Beukenkamp neemt de lezer mee naar de ontstaansgeschiedenis van deze trams en hun levensloop. Met veel historische foto’s.
• “Het spoor naar de IJsselcentrale”. Op 18 maart zijn de twee resterende schoorstenen bij Zwolle neergehaald. Hiermee is de voortgaande ontmanteling van dit beeldbepalende complex voor de passant goed zichtbaar geworden. Het was na een lange periode van controverse ook het signaal dat de door eigenaar Engie gewenste afbraak nu onomkeerbaar is. De relatie van de oude elektriciteitscentrale met het spoor gaat verder dan het gegeven dat het bijzondere gebouw zestig jaar lang opvallend zichtbaar is geweest voor treinreizigers tussen Zwolle en Deventer. De centrale had een spooraansluiting die niet onbelangrijk was als de vaarroute over de IJssel voor de aanvoer van materialen en grondstoffen zoals steenkool niet bruikbaar was. Sicco Dierdorp vertelt een interessant verhaal over dit industriespoor.
• “De DB-Baureihen 112 en 114”. In Op de Rails 2017-5 is de Baureihe 143 beschreven. Raymond Kiès maakt dat verhaal compleet met de afgeleide Baureihen 112 en 114.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws, de agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Boekbesprekingen:
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het jaarboek “Spoor – editie 28” van Peter van der Meer en Marcel van Ee, 144 blz., 21 x 29 cm met 309 kleurenfoto’s. Uitgeverij De Alk, prijs: € 29,90. Voor iedereen die nog eens wil terugkijken naar de ontwikkelingen op het spoor in 2016 wordt deze uitgave van harte aanbevolen.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van een meerdaagse excursie van 29 september tot en met 3 oktober onder de titel: “Stomen met T3’s in de Pfalz”, met o.a. een speciale fotostoomrit met Pruisische T3’s over de Kuckucksbähnel naar Elmstein. Ter gelegenheid van het vijftig jarig bestaan van de DGEG worden enkele T3-stoomlocomotieven verzameld bij Eisenbahnmuseum Neustadt an der Weinstraße. Inschrijving staat open.
  • Aankondiging Afscheidsrit DM’90 op zaterdag 14 oktober 2017 bij een bezoek aan de STAR in Stadskanaal met diverse fotostops. Start en einde in Zwolle.
  • Verslag door Erwin Voorhaar van de reis van 13 – 28 mei 2017 naar Roemenië onder leiding van Han Duijve. Wadlopers en andere treinen in een nog steeds niet zo voor de hand liggend land, maar als reisbestemming prima aan te prijzen.
  • Informatie over de Stichting Garantiefonds Reisgelden.
• Op de achteromslag een treffende beeldvergelijking: 2 foto’s van Frans Boom van de plek van de voormalige Tatra-fabriek in de Praagse wijk Smichov, een van ’s werelds grootste tramfabrieken. Op 21 mei 1993 nog te zien, op 25 maart 2015 laat hetzelfde fotostandpunt het winkelcentrum Nový Smichov zien. De voorplaat is van Niels Karsdorp die de overbrenging op 14 juli 2017 laat zien van Benelux-hondekop tweewagentreinstel NMBS 220.902 voor de Stichting Hondekop bij een Belgische overweg in Booischot, op weg van Leuven naar Roosendaal.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zondag 16 juli 2017

Het julinummer 2017 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 322 t/m 340, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “Het naoorlogse SBB-materieel”, 2e vervolgartikel (eerste deel in het aprilnummer 2013). Bastiaan Luytjes neemt de lezer weer mee naar Zwitserland. Het vorige deel in de artikelenreeks over de treinstellen eindigde bij de laatste ontwikkelingen in de twintigste eeuw. Na de millenniumwisseling zijn fabrikanten door middel van zogenaamde platforms meer gestandaardiseerde producten gaan bieden, zoals de Flirt en Kiss die nu tot buiten Europa geleverd worden. Toch ligt hun oorsprong in Zwitserland omdat Stadler ze aanvankelijk in opdracht van de SBB heeft ontwikkeld. Maar exportproduct doen ze het ook goed. Een interessant artikel over de Gelenktriebwagen (GTW), Flirts en Doppelstocktriebzüge. Veel kleurrijke foto’s !!
• “De NMVB en de Eerste Wereldoorlog”. In veel landen, vooral Frankrijk, Groot-Brittannië, Belgie en uiteraard Duitsland, wordt deze jaren veel aandacht besteed aan de herdenking van de veldslagen tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Deze maand precies honderd jaar geleden, op 31 juli 1917, begon de derde Slag om Ieper. Een (vergeefse) poging van de Britten om het Duitse front te doorbreken. Dit artikel van auteur Dirk Eveleens Maarse geeft een indruk van de rol die metersporige smalspoorlijnen aan het Vlaamse front en elders in het land speelden en wat dit voor gevolgen had in de jaren na 1918. Met toelichtende lijnennetkaarten van de S.V.C.F.C. in onbezet Vlaanderen 1914-1918 en van de “Heeresfeldbahn” in bezet Vlaanderen 1917-1918 door Dik van der Spek.
• “Toezicht op spoor, tram en metro”. Regelmatig duikt in het nieuws wel de naam op van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Maar wat is de ILT precies en wat onderzoekt deze overheidsinstantie? In dit artikel wordt nader ingegaan in de ontstaansgeschiedenis van het spoorwegtoezicht, haar voorgangers (zoals de Rijksverkeersinspectie en de Rijksinspectie voor het Vervoer en het latere Railned Spoorwegveiligheid) en wat de ILT nu doet aan toezicht op de railsystemen. Wim Beukenkamp m.m.v. Andres Wedzinga geven een deskundige kijk op de spoorwegwetgeving (wordt vervolgd).
• Verder in deze uitgave:
  
  • Verenigingsnieuws, de agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Boekbesprekingen:
  • Rein Korthof bespreekt het boek “Bundesbahnzeit: Walter Hollnagels Eisenbahnalbum” van Udo Kandler, 128 blz., 29 x 21 cm met 186 zwart-wit foto’s. Uitgeverij EK-Verlag. Prijs: € 35,00.
  • Jaap Veen bespreekt het boek “Lodewijk Derens 1880 – 1956, Nederlands eerste spoorwegfotograaf”, 30 x 22 cm, 235 afbeeldingen (NVBS boekenreeks nr. 49), bijeengebracht door Remmo Statius Muller en Guus Veenendaal, Uitgeverij De Alk, prijs € 34,95.
• Stichting NVBS-excursies: informatie en verslagen over excursies en reisbestemmingen:
  • Aankondiging van de Flexreis 2017 van 7 t/m 16 september 2017, met als uitvalbasis Lyon. Inschrijving staat open.
  • Aankondiging Excursie Sporen uit het verleden, nummer 17: Zeeland. Met spoorzoekersexcursies op 19 augustus en 2 september.
• Op de achteromslag 2 foto’s van Raymond Naber en Erwin Voorhaar van het tram- en busspektakel in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem op 17 en 18 juni 2017. De voorplaat is van Frans Blanker.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zaterdag 17 juni 2017

Het juninummer 2017 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 20 pagina's: 274 t/m 293, met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De Spessartrampe”. Deze maand komt het nieuwe tracé tussen Laufach en Heigenbrücken, onderdeel van de spoorlijn Aschaffenburg – Würzburg in dienst. Daarmee komt na bijna 163 jaar een einde aan de opdrukdiensten over de Spessartrampe. Laufach was daarom jarenlang een geliefde bestemming voor spoorweghobbyisten. Raymond Kiès beschrijft in zijn artikel het interessante opdrukbedrijf.
• “De Uithoflijn: de stand van zaken”. De contouren van de Uithoflijn in Utrecht worden steeds meer zichtbaar. Op grote delen van het tracé liggen de sporen er en op een aantal plaatsen zijn ook de bovenleidingsmasten al geplaatst. Het lokale verkeer dient af en toe rekening te houden met omleidingen vanwege de werkzaamheden in uitvoering. Het Stationsplein is voorlopig nog een grote bouwput ten behoeve van de bouw van het nieuwe citygebouw Het Platform (met tramstation). Maurits van den Toorn beschrijft de actuele situatie als een vervolg op eerder publicaties in Op de Rails (nummer 2011-04, blz. 198), waarbij toen de planvorming nog niet helemaal definitief was. Recente foto's van 2017 geven nu een indruk.
• “Geertruidenberg – Raamsdonk: de nadagen van drie kilometer spoorlijn”. Paul Henken beschrijft een stukje Langstraatspoorlijn, die op 1 augustus 1950 voor reizigersvervoer gesloten werd. Met ingang van deze datum werd de uit 1890 stammende spoorlijn in twee gedeelten geëxploiteerd voor goederenverkeer. Goederentreinen vanuit Lage Zwaluwe hadden voortaan hun eindpunt in Geertruidenberg en vanuit ‘s Hertogenbosch werd niet verder gereden dan Raamsdonk. Maar wat gebeurde er tussen in?
• “Abellio in Duitsland”. Frans Blanker en Raymond Kiès beschrijven de ontwikkelingen van reizigersvervoerder Abellio in Duitsland. Het is een aanvulling op de artikelenserie in Op de Rails in het februari-, april-, en juninummer 2014 waarin de Britse ontwikkelingen bij Abellio zijn beschreven. Van kleinschalige nieuwkomer werd Abellio een serieuze speler op de Europese markt voor reizigersvervoer per spoor. Het artikel gaat ook in op de contracten, de aanbestedingen en onderhandse gunningen in Duitsland. Een tabel vermeldt de treindiensten die door deze vervoerder worden gereden.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws. Met een In Memoriam herdenken Kees van de Meene en Karel Hoorn het overlijden op 16 april 2017 van J.C. (Jan) de Jongh op 85-jarige leeftijd. Jan was Lid van Verdienste en was al sinds 1943 lid van de NVBS, eerst al juniorlid, en vanaf 1952 “gewoon lid”. In 1962 ging Jan meehelpen in de redactie van Op de Rails. Tussen 1962 en 1997 verschenen 52 zeer uiteenlopende artikelen van zijn hand over de spoorwegen in Nederland, Duitsland en Zwitserland. Jan was ook een echte tramkenner. Als geboren Amsterdammer lag zijn liefde bij de tramlijnen 16 en 24 en natuurlijk ook bij NZH.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Boekbesprekingen:
  • Hans Scherpenhuizen bespreekt het boek “Nostalgie op het spoor – de eerste elektrische locomotieven van de NS” van Carel van Gestel, 168 blz., 21 x 28 cm met 237 afbeeldingen waarvan 9 in kleur, 8 tabellen. Uitgeverij WBooks. Prijs: € 29,95.
  • Maurits van den Toorn bespreekt:
    • “Tramatlas Mitteleuropa” van Robert Schwandl. Uitgave Schwandl, 160 blz. Prijs € 19,95 en
    • “Metro’s & Trams in Japan, deel 2” van Andrew Phipps en Robert Schwandl, 144 blz. Uitgave Schwandl, prijs € 19,50.
• Op de achteromslag 2 foto’s van Raymond Kiès, van de transformatie van de werkplaats Tilburg tot Spoorzone 013, een herbestemming van de gebouwen en terreinen.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Gepubliceerd op: zaterdag 20 mei 2017

Het meinummer 2017 van Op de Rails, uitgave van de NVBS is verschenen met diverse artikelen:

• Actueel spoor- en tramnieuws uit binnen- en buitenland, op maar liefst 19 pagina's: 218 t/m 236 , met tal van actuele en wat oudere foto’s van diverse fotografen geeft een beeld van actuele gebeurtenissen op railgebied.
• “De Baureihe 143”. De belangstelling voor de ex-DDR-locomotieven was nooit zo groot: de locomotieven van de Baureihe 143 waren nooit erg populair. Daarbij spelen het anonieme uiterlijk, de grootte van de serie, het ontbreken van carnavaleske reclame-uitvoeringen en de bij liefhebbers doorgaans niet aansprekende inzet voor regionale treinen ongetwijfeld een rol. Nu de “Trabi’s” van het spoor meer en meer in de goederendienst opduiken en hun aandeel bij DB Regio kleiner wordt, lijkt de interesse voor deze machines echter toe te nemen. Auteur Raymond Kiès beschrijft hun bestaansrecht en levenswandel in een sterk veranderend Duitsland. De actualiteit komt aan de orde, maar het artikel begint met een terugblik die bij de oliecrisis van de jaren zeventig begint.
• “Madoera Stoomtram Maatschappij - MSM”. Henry van Amstel beschrijft de tramhistorie op het eiland Madura, dat van Java wordt gescheiden door de Straat Madura. In de koloniale tijd was Madoera, uiteraard toen met een “oe” geschreven, een aparte residentie met ongeveer twee miljoen inwoners, een aantal dat sindsdien bijna verdubbeld is. Al in 1884 waren er serieuze plannen voor de aanleg van tramwegen op het eiland. De periode daarna komt uitvoerig aan bod in het artikel, zoals bijvoorbeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna. Een kaartje van Dick van der Spek illustreert het lijnennet van de MSM. Tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering in juni 1973 kwam definitief een einde aan de MSM.
• “Het materieel ’64 – De treinstellen plan V”, 7e vervolgartikel (eerdere delen verschenen achtereenvolgens in het meinummer 2014 en januari-, augustus- en oktobernummer 2015 en aprilnummer 2016 en maartnummer 2017). Michiel ten Broek beschrijft de ontwikkelingen van de grootste materieelserie die NS bezat: 246 tweerijtuig treinstellen in 13 deelseries waren, samen met de 31 viertjes plan T lange tijd beeldbepalend voor het spoorbedrijf. In dit artikel komen onder de sloopperikelen aan de orde, maar ook het uitgestelde einde na de aanvankelijke afvoergolf in het voorjaar 2011. Tegen de achtergrond van een aantrekkende vervoergroei en een sterk in beweging zijnd materieelpark bij NS ontstonden in de laatste periode nog geregeld spanningen in het plan V-park. Zelfs de staatsecretaris had zich nog kort bemoeid met dit treintype: NS was kort tevoren (naar aanleiding van een ongeval) formeel ontslagen van de plicht om Mat.’64 nog met baanruimers uit te rusten vanwege ontstane ophef en discussies (vooral in de niet deskundige media) over de ontsporingsveiligheid. Per 1 april 2016 viel het doek voor de exploitatieve inzet van dit markante materieeltype, bijna 45 jaar na zijn eerste openbaring in zijn verschijningsvorm (Plan T in 1962).
• “Op rails door Hongkong in 2017”. Havenstad Hongkong beschikt over een goed functionerend stelsel van trams, metro’s en treinen waarmee bijna alle delen van het ruim duizend km2 metende gebied, in grootte vergelijkbaar met onze provincie Utrecht, zijn afgedekt. Na een jarenlange periode van uitbreidingen van het openbaar vervoervoorzieningen, lijkt het einddoel bijna te zijn bereikt. Ciril van Hattum was op reis en doet verslag. Met diverse kaartjes als illustratie, o.a. van Dick van der Spek.
• “Joegoslavische trams in 1963”. 2e vervolgartikel (het eerste deel verscheen in het januarinummer 2017). Na zijn tochten op de omvangrijke tramnetten en de stervende Franse trams (besproken in Op de Rails) werd het voor auteur Maurits van Witsen tijd om eens naar onbekende oorden te reizen, althans in de jaren zestig. Dit was voor het eerst in 1963 toen er nog flink wat historie te beleven viel. Na eerdere bezoeken aan Zagreb, Osijek, Subotica en Belgrado gaat zijn reis in dit deel naar Sarajevo en Dubrovnik.
• Verder in deze uitgave:
  • Verenigingsnieuws. Kort verslag van de Algemene Ledenvergadering, gehouden te Amersfoort op 8 april met een overzicht van de samenstelling van het nieuwe NVBS-bestuur sinds deze datum.
  • De agenda en informaties uit de NVBS-winkel.
• Boekbespreking:
  • Victor Lansink bespreekt het boek “Drenthe op de rails – Trein en tram in Drenthe 1860-2020” van Beno Hofman en Elzo Hofman, 120 blz. 23 x 29 cm met circa 240 afbeeldingen in zwartwit en kleur, 11 kaarten. Uitgeverij In Boekvorm. Prijs: € 19,50.
• Op de achteromslag 2 foto’s van David Price en Geoff Griffths van de Flying Scotsman, op 27 april 1991 met een excursietrein onderweg over de spoorlijn Settle – Carlisle met stoomlocomotief LNER class A3 4472 ter hoogte van Eden Brows, respectievelijk op 16 februari 2016 met een trein van Skipton naar Appleby bij Waitby met een stoomlocomotief class A1 60163.
  

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij vijfduizend spoor- en tramwegliefhebbers!

Foto's: via NVBS Facebook Op de Rails, Koen Brouwer. Uiteraard is de webmaster van deze site lid van de NVBS, sinds 1962.

Preview van de cover van de 1000ste Op de Rails. De winnende coverfoto is gemaakt door Bart van ‘t Grunewold. Over de foto schreef hij het volgende: “Op 28 juni 1979 gingen Jos van Kan – met wie ik destijds veel trips maakte – en ik op stap om foto’s te maken op de IJmondlijn. We liepen die van IJmuiden naar Santpoort Noord te voet af en fotografeerden elke trein die we tegen kwamen. Aan het einde van de lijn hadden we nog een stuk dag over. Voordat we naar Roermond terugreisden besloten we nog iets met 1000-en te gaan doen. Via via hadden we een (Duitse) omloop van de serie 1000 weten te bemachtigen (ik denk van Lok Report). Daaruit bleek dat als we naar Dordrecht Zuid zouden gaan, we om 18:35 en om 18:40 ‘prijs’ zouden hebben. En inderdaad: om 18:35 verschijnt loc 1005 met trein 41163 van Dordrecht naar Venlo, de autotrein die nu de cover mag sieren. Dat laatste had ik natuurlijk destijds – en tot vorige week vrijdag - nooit kunnen bevroeden.” Het nummer is op 13 maart 2014 verschenen. Bron: Facebook Op de rails.

Op de Rails

Het maartnummer 2014 van Op de Rails bevat de volgende artikelen:

Word lid van de NVBS en sluit u aan bij zesduizend spoor- en tramwegliefhebbers!